Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 24 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 447 - 457 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29050/harranziraat.746402 İndeks Tarihi: 18-11-2021
Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi
Öz: Farklı dozlarda gama ışını (0, 100, 200 ve 300 Gy) uygulanan dört nohut çeşidinin (Azkan, Aksu,Uzunlu 99 ve Sarı 98) M₂ bitkileri, bitki tane verimi ve bazı verim öğeleri yönünden bu çalışmadaincelenmiştir. Araştırma tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3'ertekerrürlü olarak 2019 yılında yürütülmüştür. Ana parsellere çeşitler alt parsellere ise gama ışınıdozları yerleştirilmiştir. Çalışmada çiçeklenme süresi (gün), baklada tane sayısı (adet bakla-1),bitki boyu (cm), bitkide bakla sayısını (adet bitki-1), bitkide tane sayısını (adet bitki-1), bitki taneverimini (g bitki-1) ve bitkide biyolojik verim (g bitki-1) gibi özellikler incelenmiştir.Çalışmada artan gama ışını dozları kontrol dozuna göre çiçeklenme süresi ve baklada tane sayısıhariç bitki boyu, bitkide bakla sayısını, bitkide tane sayısını, bitki tane verimini ve bitkide biyolojikverim gibi özelliklerde önemli düzeyde pozitif varyasyon yarattığı belirlenmiştir. Ayrıca her gamaışını dozunun da nohut çeşitlerinde farklı düzeyde pozitif varyasyon yarattığı tespit edilmiştir.Bu durumda Aksu nohut çeşidi için 100 gy gama ışını dozu farklı özellikteki bitkiler elde etmekiçin yeterli olduğunu gösterirken, Azkan nohut çeşidinde ise 200-300 gy gama dozlarının yeterliolduğu saptanmıştır. Sonuç olarak bitki tane verimi bakımından çalışma sonuçlarıincelendiğinde, en yüksek bitki tane verimi 10.6 g bitki-1 ile 300 Gy dozu uygulanan Azkan nohutçeşidinden elde edilmiştir.
Anahtar Kelime: The determination of morpho-agronomic characteristics in M2 generations of chickpea varieties induced to different gamma irradiation doses
Öz: The grain yield per plant and some yield components of plants in M₂ generation obtained by applying different doses of gamma rays (0, 100, 200 and 300 Gy) to four chickpea varieties (Azkan, Aksu, Uzunlu 99 and Sarı 98) were investigated in the study. The design of the experiment was randomized complete block (RCB), arranged as split-plot with four chickpea varieties (main plots) and four (4) different doses gamma rays (subplots) with 3 replicates in 2019 year. In the study, flowering time (day), number of seeds per pod (seed pod-1), plant height (cm), number of pods per plant (pods plant-1), number of seeds per plant (seeds plant-1), grain yield per plant (g plant-1) and biological yield in the plant (g plant-1) were investigated. In the study, it was determined that increasing gamma ray doses caused a significant variation in plant characters such as plant height, number of pods per plant, number of seeds per plant, plant grain yield and biological yield in the plant, except the flowering time and number of seeds per pod, compared to the control dose. In addition, it has been determined that each gamma ray dose creates different levels of positive variation in chickpea varieties. In this case, it was determined that 100 gy gamma ray dose was sufficient to obtain plants with different characteristics for Aksu chickpea variety, while 200-300 gy gamma doses were sufficient for Azkan chickpea variety. Consequently, when the study results were examined in terms of grain yield per plant, the highest grain yield per plant wasobtained from Azkan chickpea variety with a dose of 300 Gy with 10.6 g plant-1.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Anonim, (1977). Technical Reports Series, 119. Manual on Mutation Breeding Joint FAO/IAEA Division of A.E. Vienna, 41-52.
- Anonim, (2020). Tarımsal İstatistik https://www.biruni.tuik.gov.tr/medas (Erişim Tarihi 22.08.2020).
- Artık, C., & Pekşen, E. (2005). Gama ışınlamasının M2 generasyonunda bakla (Vicia Faba L.)’nın tane verimi ve bazı bitkisel özellikleri üzerine etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1), 95-104
- Asadbıklı, A. (1992). Bodur fasulye (Phaseolus vulgaris L.) var. nanus Dekap.) tohumlarına uygulanan farklı dozlarda gama ışınlarının M2 generasyonundaki etkileri. (Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Ankara, Türkiye.
- Atak, M., Kaya, M. D., & Çiftçi, C. Y. (2006). Bazı tritikale çeşitlerine uygulanan farklı gama dozlarının fide gelişimi üzerine etkileri. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(3), 233-238.
- Athwal, D.S., Bhalla S.K.; Sandhu S.S., & Brar, H.S. (1970). A fertile dwarf and three other mutants in Cicer. Indian J. Genet. PI. Breed. 30, 261-266.
- Bağcı, M., & Mutlu, H. (2014). Effect on Some Characteristics of M2 Generation of Three Hungarian Vetch (Vicia pannonica Crantz.) The Application of Different Doses of Gamma Irradiation. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 23 (2) 56-68.
- Biçer, B.T., & Anlarsal, A.E. (2004). Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Köy Çeşitlerinde Bitkisel ve Tarımsa Özelliklerin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 10(4):289-396.
- Gupta, P.K., & Balyan, H. S. (1981). A high yielding very early mutant (mup-1) of pea (Pisum sativum L.). Meerut Üniv., Dep. Agrıc. Botanik / Meerut / India.
- Gustafsson, A., Hagberg, A., Persson, G., & Wikland, K. (1971). Induced mutation and barley ımprovement. Theoretical and Applied Genetics, 41(6), 239- 248.
- Kaçar, B., 1995. Bitki ve toprağın kimyasal analizleri. III.Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, No: 3, ss705
- Kashid, N., & More, S. (2016). A study of effect of induced mutation on flowering of plant in M2 & M3 generations in chickpea (Cicer arietinum L.). Tropical Plant Research, 3(1), 182-185.
- Karimi, K., Islami, A., Hussaini, M., Azad, H., & Rehman, M. (2008). Effect of gamma rays on yield and yield attributes of large seeded chickpea. J. Soil Nat, 2, 19- 24.
- Khan M. R., Qureshi, A. S., Hussain, S. A., & Ibrahim, M., 2005. Genetic variability induced by gamma ırradiation and ıts modulation with gibberellic acid in M2 generation of chickpea (Cicer arietinum L.). Pakistan Journal of Botany, 37(2), 285-292.
- Laskar, R. A., Wani, M.R, Raina, A., Amin R., & Khan, S. (2018). Morphological characterization of gamma rays induced multipodding mutant (mp) in lentil cultivar Pant L 406, International Journal of Radiation Biology, 94(11), 1049-1053
- Mahla, S.V.S., Mor, B.R., & Yadav, J.S. (1990). Induced genetic variability for oil content in mustard (Brassica juncea L. Czern and Coss). Oil crops Newsletter. IDRC, 7, 13-15.
- Özçelik, H., Uzun, A., Sözen, Ö., & Yılmaz, S. (2010). Karadeniz Bölgesi Nohut Islah Araştırmaları, Samsun Omar, M., & Singh, K.B. (1995). Development of early mutants with resistance to assochta bligth of leaf miner. International Chickpea and Pigonpea Newsletter, 2: 10-11.
- Javed, M.A., & Hassan, S. (1995). Screening chickpea mutants for resistence to grain blight. International Chickpea and Pigonpea Newsletter, 2: 29-30.
- Şehirali, S. (1988). Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları.
- Tekeoğlu, M. (1991). Fasulye (Phaseolus vulgaris L. var. nanus Dekap) tohumlarına uygulanan farklı dozlarda gama ışınlarının M1 bitkilerinin bazı özelliklerine etkileri. (Basılmamı Tez) Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Ankara, Türkiye.
- Sağel, Z., Tutluer, M. İ., Peşkircioğlu, H., Kantoğlu, Y., & Kunter, B. (2009). Nohutta mutasyon ıslahı. X. Ulusal Nükleer Bilimler ve Teknolojiler Kongresi, 313-320.
- Wani, A. A., & Anis, M. (2008). Gamma ray-and EMS-induced bold-seeded high-yielding mutants in chickpea (Cicer arietinum L.). Turkish Journal of Biology, 32(3), 161-166.
APA | Demircioğlu K, Yagmur M (2020). Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. , 447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
Chicago | Demircioğlu Kübra,Yagmur Mehmet Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. (2020): 447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
MLA | Demircioğlu Kübra,Yagmur Mehmet Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. , 2020, ss.447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
AMA | Demircioğlu K,Yagmur M Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. . 2020; 447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
Vancouver | Demircioğlu K,Yagmur M Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. . 2020; 447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
IEEE | Demircioğlu K,Yagmur M "Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi." , ss.447 - 457, 2020. 10.29050/harranziraat.746402 |
ISNAD | Demircioğlu, Kübra - Yagmur, Mehmet. "Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi". (2020), 447-457. https://doi.org/10.29050/harranziraat.746402 |
APA | Demircioğlu K, Yagmur M (2020). Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24(4), 447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
Chicago | Demircioğlu Kübra,Yagmur Mehmet Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 24, no.4 (2020): 447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
MLA | Demircioğlu Kübra,Yagmur Mehmet Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, vol.24, no.4, 2020, ss.447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
AMA | Demircioğlu K,Yagmur M Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 2020; 24(4): 447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
Vancouver | Demircioğlu K,Yagmur M Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 2020; 24(4): 447 - 457. 10.29050/harranziraat.746402 |
IEEE | Demircioğlu K,Yagmur M "Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi." Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24, ss.447 - 457, 2020. 10.29050/harranziraat.746402 |
ISNAD | Demircioğlu, Kübra - Yagmur, Mehmet. "Farklı gama ışını dozları uygulanmış bazı nohut çeşitlerinin M2 generasyonunda morfo-agronomik özelliklerinin belirlenmesi". Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 24/4 (2020), 447-457. https://doi.org/10.29050/harranziraat.746402 |