Yıl: 2021 Cilt: 13 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 2653 - 2677 Metin Dili: Türkçe DOI: 0.20491/isarder.2021.1283 İndeks Tarihi: 12-12-2021

Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Öz:
Amaç – Araştırmanın amacı, beş faktör kişilik özellikleri ile iş tatmini arasındaki ilişkide psikolojiksermayenin aracılık rolü üstlenip üstlenmediğinin Kırşehir İlinde çalışmakta olan kamu çalışanları üzerindearaştırılmasıdır.Yöntem – Araştırma modeli oluşturulurken ilgili literatür ışığında kişilik özelliklerinin iş tatminine etkisindepsikolojik sermaye aracı değişken olarak belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemini Kırşehir ilinde çalışmaktaolan kamu çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır.Kırşehir İlinde görev yapmakta olan 391 kamu çalışanına anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler uygunistatistiksel analiz programı aracılığıyla analiz edilmiş, korelasyon ve çoklu regresyon analizlerine yerverilmiştir.Bulgular – Yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre, psikolojik sermaye üzerinde beş faktör kişiliközelliklerinin alt boyutlarından duygusal denge negatif ve anlamlı etkiye sahipken, dışadönüklük boyutuise pozitif ve anlamlı etkiye sahiptir. Psikolojik sermayenin ise içsel ve dışsal iş tatmini boyutları üzerindepozitif etkileri olduğu görülmüştür. Aracılık etkisi bakımından ise, psikolojik sermayenin beş faktör kişiliközellikleri alt boyutları olan duygusal denge ve dışadönüklük ile içsel iş tatmini arasında tam aracılık etkisibulunurken, bir diğer kişilik özelliği alt boyutu olan uyumluluk boyutunda ise psikolojik sermayenin kısmiaracılık etkisine sahip olduğu gözlenmiştir. Yine uyumluluk boyutuna ilişkin olarak, bu boyutun dışsal iştatmini ile olan ilişkisinde psikolojik sermaye kısmi aracılık etkisi göstermektedir. Genel iş tatmini açısındanbakıldığında ise, psikolojik sermaye kişilik alt boyutlarından dışadönüklük alt boyutunda tam aracı etkiyesahipken, uyumluluk alt boyutunda ise kısmi aracılık etkisine sahip bulunmuştur.Tartışma – Kişilik özelliklerinin iş tatminine etkisinde psikolojik sermayenin aracılık etkisi araştırmaneticesinde ortaya konulmuştur. Bu bağlamda çalışanların psikolojik sermayelerini artıracak uygulamalrınhayata geçirilmesi iş tatmim düzeylerini artıracaktır. Yöneticilerin bu uygulamalrı hayata geçirmeleriönerilmektedir.
Anahtar Kelime:

The Mediating Effect of Psychological Capital in the Relationship Between Personality Characteristics and Job Satisfaction: A Research on Public Employees in Kırşehir Province

Öz:
Purpose – The aim of the study is to investigate whether psychological capital plays an mediator role in therelationship between five factor personality traits and job satisfaction on public employees working inKırşehir. Design/methodology/approach – While creating the research model, in the light of the relevant literature,the psychological capital tool was determined as a variable in the effect of personality traits on jobsatisfaction. The sample of the research consists of public employees working in Kırşehir. Questionnairetechnique was used as a data collection tool in the research. A questionnaire was applied to 391 publicemployees working in Kırşehir Province. Obtained data were analyzed through a suitable statistical analysisprogram, and correlation and multiple regression analyzes were included. Findings – According to the results of the regression analysis, the agreeableness dimension, which is a sub dimension of the five factor personality traits, has a positive and significant effect on the external jobsatisfaction dimension. In addition, emotional balance, which is one of the sub-dimensions of five-factorpersonality traits, has a negative and significant effect on psychological capital, while the dimension ofextraversion has a positive and significant effect. Psychological capital has positive effects on internal andexternal job satisfaction dimensions. In terms of the mediation effect, it was observed that there was a fullmediation effect of psychological capital between the five factor personality traits, emotional stability and extraversion, and internal job satisfaction, while the psychological capital had a partial mediation effect inthe compatibility dimension, which is another personality trait sub-dimension. Again, regarding thecompatibility dimension, psychological capital has a partial mediation effect in the relationship of thisdimension with external job satisfaction. In terms of general job satisfaction, psychological capital has a fullmediating effect in the extraversion sub-dimension, while it has a partial mediation effect in the compatibilitysub-dimension. Discussion – The mediating effect of psychological capital in the effect of personality traits on job satisfactionhas been revealed as a result of the research. In this context, the implementation of practices that will increasethe psychological capital of employees will increase their level of job satisfaction. It is recommended thatmanagers implement these practices.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abbas, M., Raja, U., Darr, W. ve Bouckenooghe, D. (2012). Perceived politics and psychological capitalcombined effects of perceived politics and psychological capital on job satisfaction, turnover intentions and performance. Journal of Management, 1-34.
  • Adler, A. (2010). İnsanı Tanıma Sanatı. Çev. Kamuran Şipal, İstanbul: Say Yayınları-Psikoloji Dizisi. 332-341.
  • Akçay, V. H. (2012). Pozi̇ti̇f Psi̇koloji̇k Sermayeni̇n İş Tatmi̇ni̇ ile İli̇şki̇si̇. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 123–140.
  • Akçay, V. H. (2014). Psikolojik Sermaye Ölçeği Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 49(2), 72-85.
  • Akdemir, B. ve Açan, A. M. (2017). Psikolojik Sermaye ve İş Tatmini İlişkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8(2).
  • Allen, B. P. (2016). Personality theories: Development, growth, and diversity. Routledge Taylor&Francis Group London and New York. Apsychology Press Book, Fifth Edition, 21-23.
  • Allport G. W. (1937). Personality- A psychological interpretation. New York: Henry Holt and Company.
  • Aziri, B. (2011). Job satisfaction: A literature review. Management Research and Practice, 3(4).
  • Bacanlı, H. (2016). Chapter 2: Behaviorist approach. Learning and teaching: Theories, approaches and models. Ankara: Çözüm Eğitim Yayıncılık.
  • Balkan, M. O. Serin, A. E. ve Kılıç, A. O. (2014). Beş Faktör Kişilik Özellikleri ile İş Tatmini Arasındaki İlişki: Afyonkarahisar İlindeki Bankalarda Bir Uygulama. International Journal of Social Science, 25(I).
  • Bauer, T. ve Erdoğan, B. (2010). An Introduction to Organizational Behavior. Creative Commons, USA, 111.
  • Berens, L. V. Nardi, D. (1999). The 16 (Sixteen) Personality Types. Telos Huntington Beach, California, 1.
  • Bozgeyikli, H. (2017). Big five personality traits as the predictor of teachers’ organizational psychological capital. Journal of Education and Practice. Cilt 8(18).
  • Burger, J. M. (2016). Kişilik Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri. (5. Baskı). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
  • Can, A. (2017). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Cervone, D. ve Pervin L. A. (2013). Personality- theory and research. (12. Baskı). USA: John Wiley & Sons Inc.
  • Champoux, J. E. (2011). Organizational behavior. (4. Baskı). New York and London: Routledge Taylor&Francis Group.
  • Corr, P. J. ve Matthews, G. (2009). Personality psychology. New York: Cambridge University Press.
  • Çoklar, I. (2014). Kişilik Özellikleri ile Bağışlama Eğilimi Arasındaki İlişkinin İntikam Güdüsü ve Adalete Duyarlılık Temelinde İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
  • Çuhadar, A., Er, Y., Demirel, M. ve Demirel, D. (2019). Bireyleri Rekreasyonel Amaçlı Egzersize Motive Eden Faktörlerin İncelenmesi. Spormetre, 17(3), 155.
  • Demir, C. (2012). Kişilik Özellikleri ve İş Tatmini Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, Malatya.
  • Durrah, O., Al-Tobasi, A., A’aqoulah, A. ve Ahmad, M. (2016). The impact of the psychological capital on job performance: A case study on faculty members at Philadelphia University. International Review of Management and Marketing.6(2),183-191.
  • Erdem, H., Kalkın, G. ve Deniz, M. (2016). Kişilik Özelliklerinin ve Kontrol Odağının Psikolojik Sermaye Üzerine Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16).
  • Erkuş, A. ve Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi.42(2),302-318.
  • Figueiredo, C. R. ve Dias F. V. (2012). Families: Influences in children’s development and behaviour, from parents and teachers’ point of view. Psychology Research, 2(12), 703-704.
  • Freud, S. (2010). Ket Vurma Belirti ve Korku. İzmir: İlya Yayınevi.
  • Ghazzawi, I. (2008). Antecedents and consequences of job satisfaction: A New Conceptual Framework. The Business Review, Cambridge, 11(2).
  • Güvel, C. (2019). Kişilik Özelliklerinin İş Doyumu Üzerine Etkileri: Adana Seyhan Belediyesi Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Mersin.
  • Hofstede, G. ve McCrae, R. R. (2004). Personality and culture revisited: Linking traits and dimensions of culture. Cross Cultural Research, doi: 1177/1069397103259443, 54.
  • İnanç, B. Y. ve Yerlikaya, E. E. (2016). Kişilik kuramları. (12. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Judge, T. A., Heller, D. ve Mount, M. K. (2002). Five-factor model of personality and job satisfaction: A metaanalysis. Journal of Applied Psychology, 87(3), 530-541.
  • Judge, T. A. ve Klinger, R. (2008). Job Satisfaction, Subjective Well-Being at Work. In M. Eid & R. J. Larsen (Eds.), The science of subjective well-being . Guilford Press.393-413.
  • Karaalioğlu, Z. (2015). Tükenmişliğin İş Tatmini Üzerine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
  • Kardaş, S. ve Şencan, H. (2018). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(33).
  • Kong, F., Tsai, C., Tsai, F., Huang, W. ve Cruz, S. (2018). Psychological capital research: A meta-analysis and implications for management sustainability. Journal of Sustainability, 1-9.
  • Lawler, E. E. ve Porter, L. W. (1955). The Effect of Performance on Job Satisfaction.Industrial Relations, 7, 20- 28.
  • Luthans, F. (2011). Organizational behavior- an evidence based approach. (12. Baskı). New York: Mc GrawHill/Irwin.
  • Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. ve Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. New York: Leadership Institute Faculty Publications.
  • Luthans, F., Luthans, K. W. ve Luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: Beyond human and social capital. Management Department Faculty Publications, Published in Business Horizons, 47 (1).
  • Luthans, F. ve Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Management Department Faculty Publications.33(2),143- 160.
  • Luthans, F. Youssef, C. M. Avolio, B. J. (2007). Psychological Capital: Developing the Human Competitive Edge. Oxford University Press.
  • Masten, A. S. Obradoviç, J. (2006). Competence and Resilience in Development. New York Academy of Sciences.1094 (1),13-27.
  • Mcleod, S. (2008). Psychosocial stages.15 Haziran 2020 tarihinde http:// www.simplypsychology.org. adresinden erişildi. 1-6.
  • Mishra, P. K. (2013). Job satisfaction. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 14 (5).
  • Morgan, C. T. (2015) Psikolojiye Giriş. (21. Baskı). Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
  • Ocak, M., Güler, M. ve Basım, H. (2016). Psikolojik Sermayenin Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Tutumları Üzerine Etkisi: Bosnalı Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (1), 113-130.
  • Özkalp, E. Kırel, Ç. (2013). Örgütsel Davranış. (1. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
  • Özsoy, E. ve Yıldız, G. (2013). Kişilik Kavramının Örgütler Açısından Önemi: Bir Literatür Taraması. İşletme Bilimi Dergisi, 1(2), 3.
  • Perera, D. (2016). The impact of personality on job satisfaction: A study of executive employees in selected private hospitals in Colombo East, Sri Lanka. International Business Management, 2(12), 7-15.
  • Polatcı, S., Irk, E., Gültekin, Z. ve Sobacı, F. (2017). Psikolojik Dayanıklılık ve Kişilik Özellikleri Tatmin Düzeyini Etkilermi? Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(29), 553-578.
  • Robbins, S. P. Judge T. A. (2015). Örgütsel Davranış. (14. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
  • Roberts, B. W. Jackson, J. J. (2008). Sociogenomic personality psychology. Journal of Personality, 76 (6), 2-10.
  • Saari, L. M. ve Judge, T. A. (2004). Employee attitudes and job satisfaction. Human Resource Management, Wiley Periodicals, 43(4).
  • Saharan, S. Jain, M. (2014). Positive psychological capital in relation to job satisfaction: A study of school female teachers. Indian Journal of Psychological Science, 5(1).
  • Salam, A. (2017). Effects of psychological capital on job satisfaction and turnover intention: Thai higher education perspective. Journal of Asia Pasific Studies, 4(3).
  • Sarı, S. (2011). Çalışanların Kişilik Özellikleri ile İş Doyumu Arasındaki İlişkiler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Aydın.
  • Scandura, T. A. (2016). Essentials of organizational behavior, an evidence based approach. USA: Sage Publications. Seligman M., Csikszentmihalyi M. (2002). Positive Psychology: Reply. Am. Psychol.56.89-90.doi: 10.1037/0003- 066X.56.1.89.
  • Soto,C. J. ve Jackson, J. J. (2013). Five Factor Model of Personality. In D. S. Dunn (Ed.). Oxford Bibliographies in Psychology. New York, NY: Oxford University Press.
  • Steel P, Schmidt J, Bosco F, Uggerslev K. (2019). The effects of personality on job satisfaction and life satisfaction: A meta-analytic investigation accounting for bandwidth–fidelity and commensurability. Human Relations.;72(2):217-247.
  • Sudak, M. K. ve Zehir, C. (2013). Kişilik Tipleri, Duygusal Zeka,İş Tatmini İlişkisi Üzerine Yapılan Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 141-165.
  • Snyder, C.R., Rand, K.L. ve Sigmon, D.R. (2002). Hope Theory: A Member of the Positive Psychology Family. In C.R. Snyder & S.J. Lopez (eds). Handbook of Positive Psychology. USA: Oxford.
  • Yalçın, İ. (2017). Kişilik Kuramlarına Genel Bakış. (1. Baskı). Dilek Gençtanırım Kurt, Evrim Çetinkaya Yıldız (Ed.), Kişilik Kuramları, Gerçek Yaşamdan Kişilik Analizi Örnekleriyle. Ankara: Pegem Akademi.
  • Yaşin, T. (2016). Kişilik Özellikleri ve Psikolojik Sermayenin Psikolojik İyi Oluş, Akış Deneyimi, İş Tatmini ve Çalışan Performansına Etkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Doktora Programı, Ankara.
  • Yeşil, S., Yetiş, E. ve Telli, S. (2016) Psikolojik Sermaye ve Çalışanlar Üzerine Etkisi: Banka Sektöründe Bir Alan Çalışması. International Journal of Academic Value Studies, 2(1):25-40.
  • Zhu, Y. (2013). A review of job satisfaction. Asian Social Science, 9(1).
APA ÜNSEVER M, Çetinkaya F (2021). Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. , 2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
Chicago ÜNSEVER Mehmet Orkun,Çetinkaya Fatih Ferhat Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. (2021): 2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
MLA ÜNSEVER Mehmet Orkun,Çetinkaya Fatih Ferhat Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. , 2021, ss.2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
AMA ÜNSEVER M,Çetinkaya F Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. . 2021; 2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
Vancouver ÜNSEVER M,Çetinkaya F Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. . 2021; 2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
IEEE ÜNSEVER M,Çetinkaya F "Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma." , ss.2653 - 2677, 2021. 0.20491/isarder.2021.1283
ISNAD ÜNSEVER, Mehmet Orkun - Çetinkaya, Fatih Ferhat. "Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma". (2021), 2653-2677. https://doi.org/0.20491/isarder.2021.1283
APA ÜNSEVER M, Çetinkaya F (2021). Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
Chicago ÜNSEVER Mehmet Orkun,Çetinkaya Fatih Ferhat Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi 13, no.3 (2021): 2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
MLA ÜNSEVER Mehmet Orkun,Çetinkaya Fatih Ferhat Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, vol.13, no.3, 2021, ss.2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
AMA ÜNSEVER M,Çetinkaya F Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2021; 13(3): 2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
Vancouver ÜNSEVER M,Çetinkaya F Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2021; 13(3): 2653 - 2677. 0.20491/isarder.2021.1283
IEEE ÜNSEVER M,Çetinkaya F "Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma." İşletme Araştırmaları Dergisi, 13, ss.2653 - 2677, 2021. 0.20491/isarder.2021.1283
ISNAD ÜNSEVER, Mehmet Orkun - Çetinkaya, Fatih Ferhat. "Kişilik Özellikleri İle İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin AracılıkEtkisi: Kırşehir İlindeki Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma". İşletme Araştırmaları Dergisi 13/3 (2021), 2653-2677. https://doi.org/0.20491/isarder.2021.1283