Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme
Yıl: 2021 Cilt: 2021 Sayı: 7 Sayfa Aralığı: 48 - 63 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 16-05-2022
Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme
Öz: Hakikatin önemsizleşmesi dönemi rasyonel süreçlerden bağımsız olarak bireylerin duygu ve düşünceleri bağlamında ürettikleri gerçeklik inşası olarak değerlendirilmektedir. Bu dönem ise yeni medya ortamlarının yaygınlaşmasıyla ilişkilendirilmekte, yeni medyanın kullanıcı türevli içerik üretimi, denetimsiz yapısı, hızlı bir şekilde yayılıma imkân tanıması gibi özelliklerle ele alınmaktadır. Bu çalışmada teyit/doğrulama hizmeti veren teyit.org’da yer alan Covid-19 aşı haberlerine yönelik içerik analizi uygulanmış ve bu haberler hakikatin önemsizleşmesi bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre aşı çalışmalarına yönelik aşının çok hızlı bulunduğu, dolayısıyla virüsün insan yapımı olduğuna dair ve aşı ile insanlara mikroçip takılacağını öne süren komplo teorileri, aşı kaynaklı birçok ölümün yaşandığı ve aşının kısırlığa yol açtığına dair asılsız haberler sıklıkla yeni medya ortamları üzerinden dolaşıma sokulmuştur. Bu haberler geleneksel medya ortamlarında da yer alsa dahi yeni medya ortamları hakikatin önemsizleşmesinde çok daha işlevseldir. Haberler incelendiğinde haberlerin herhangi bir kaynağa sahip olmadığı, genellikle anonim hesaplar tarafından paylaşıldığı ve sosyal medya ortamlarında oldukça etkileşim alarak yayılıma girdiği görülmektedir. Dolayısıyla hakikatin önemsizleşmesinin önüne geçebilmek için genelde medya okuryazarlığı özelde ise sosyal medya okuryazarlığı geliştirilmelidir.
Anahtar Kelime: Social Media and Post-Truth Relationship: A Study on Covid-19 Vaccine News
Öz: Independently of the rational processes the period of post-truth is considered as the construction of the reality produced by individuals in the context of their emotions and ideas. This period has been specifically explained about the spread of new media environments, such as user derivative content production, uncontrolled structure, and rapid use of new media. In this study, Covid-19 vacatination related news researched with content analysis method by “teyit.org” which is confirmation/verification service provider. Conviction of the analyst these news are evaluated in the context of the post-truth. According to the findings of the study, conspiracy theories that say people will be microchipped with the vaccine and there are many of deaths and neutering related sickness of the people caused by the fastly produced vaccine which is unusal and against the health system. More importantly conspiracy theories says that the virus is human made and it is all planned. These unconfirmed news has oftenly been circulated through the new media channels. When the news is searched, it is seen that the news does not have not any relaible source, it is usually spreads through social media environments shared by the anonymous accounts with a lot of interaction by the users. The new media environments are much more functional in grounding the truth although these conspiracy theories news take place in traditional media channels. Therefore the media literacy in general and social media literacy in particular should be developed in order to prevent the post-truth.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alpay, Y. (2020). Yalanın Siyaseti. İstanbul: Destek Yayınları.
- Baltacı, A. (2019). “Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 5 (2), 368-388.
- Köse, H. (2020). “Dijimodern Çağda Hakikat, Sonrası ve Kamu Yararı”, Bülent Özçelik (Ed.) Hakikat Sonrası Siyaset, Felsefe, Medya Uluslararası İlişkiler (s.201-231). Ankara: Nika Yayınevi.
- İnal, A. (1996). “Haberi Okumak”. İstanbul: Temuçin Yayınları.
- Kavaklı, N. (2019). “Yalan Haberle Mücadele ve İnternet Teyit/Doğrulama Platformları”, Erciyes İletişim Dergisi 6 (1), 663-682.
- Kırık, A.M., Tanrıverdi Yılmaz, B. (2018). “Türkiye’de Sosyal Medya Okuryazarlığı’nın Gerekliliği Üzerine Bir Araştırma”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (79), 118-142.
- Koçak Kurt, Ş., Tekeli, E.S. (2020). “Sahte ve Hızlı: Doğruluk Sonrası Çağda Covid-19 Haberlerinin Sosyal Ağlarda Dolaşımı”, Himmet Hülür, Cem Yaşın (Ed.) Yeni Medya, Toplum ve Siyasal İletişim (s.601-624). Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Lyotard, J. F. (2014). Postmodern Durum, (İ. Birkan, Çev). Ankara: Bilgesu.
- Oxford Dictionaries. (2021). “Definition of post-truth adjective”... 02/04/2021 tarihinde https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/post- truth?q=post+truth adresinden alındı.
- Özdemir, M., Çokluk, N. (2020). “Post Hakikatin İlk Evresi Yankı Odaları: Yalan Haber mi Daha Hızlı Yayılıyor Coronavirüs mü?”, Bülent Özçelik (Ed.) Hakikat Sonrası Siyaset, Felsefe, Medya Uluslararası İlişkiler (s.233-261). Ankara: Nika Yayınevi.
- Özçelik, B. (2020). “Hakikat Sonrası ve Kamusal Alanda Din,” Bülent Özçelik (Ed.) Hakikat Sonrası Siyaset, Felsefe, Medya Uluslararası İlişkiler (s.185-198). Ankara: Nika Yayınevi.
- Özdemir, M. (2010). “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 323-343.
- Prego, V. (2017). “Informative Bubbles”, Uno, (27).
- Şimşek, V. (2018). “Post-Truth ve Yeni Medya: Sosyal Medya Grupları Üzerinden Bir İnceleme”. Global Media Journal TR Edition, 8 (16).
- Tesich, S. (1992). “A Government of Lies.” The Nation, 12-14.
- Yegen, C. (2018). “Doğru Haber Alma Hakkı ve Sosyal Medya Dezenformasyonunu Doğruluk Payı ve Yalansavar ile Tartışmak.” Erciyes İletişim Dergisi, 5 (4), 101- 121.
- We Are Social ve HootSuite (2020). Digital 2020: Global Digital Overview. https:// www.slideshare.net/DataReportal/digital-2020-turkey-january-2020- v01?from_ action=save
APA | MADSAR S (2021). Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. , 48 - 63. |
Chicago | MADSAR SERHAT Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. (2021): 48 - 63. |
MLA | MADSAR SERHAT Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. , 2021, ss.48 - 63. |
AMA | MADSAR S Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. . 2021; 48 - 63. |
Vancouver | MADSAR S Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. . 2021; 48 - 63. |
IEEE | MADSAR S "Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme." , ss.48 - 63, 2021. |
ISNAD | MADSAR, SERHAT. "Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme". (2021), 48-63. |
APA | MADSAR S (2021). Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, 2021(7), 48 - 63. |
Chicago | MADSAR SERHAT Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi 2021, no.7 (2021): 48 - 63. |
MLA | MADSAR SERHAT Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, vol.2021, no.7, 2021, ss.48 - 63. |
AMA | MADSAR S Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi. 2021; 2021(7): 48 - 63. |
Vancouver | MADSAR S Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi. 2021; 2021(7): 48 - 63. |
IEEE | MADSAR S "Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme." Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, 2021, ss.48 - 63, 2021. |
ISNAD | MADSAR, SERHAT. "Sosyal Medya ve Post-Truth İlişkisi: Covid-19 Aşı Haberleri Üzerine Bir İnceleme". Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi 2021/7 (2021), 48-63. |