Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı

ALTUNOĞLU, Bahattin Deniz; ATAV, Esin

Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı

Bahattin Deniz ALTUNOĞLU, (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Esin ATAV (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

42 0

Yıl: 2009 Cilt: 2009 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 1 - 11 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı

Öz:

Çevre ile ilgili birçok sorun çevre konularına yönelik yetersiz ilgi, tutum, bilgi ve çevre algısının yanında, çevreye karşı olan yanlış risk algısıyla da bağlantılıdır. Bu çalışmanın amacı ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısını araştırmaktır. Araştırma 15–17 yaş grubunda olan 320 ortaöğretim öğrencisi ile yürütülmüştür. Çalışmada Slimak ve Dietz (2006) tarafından geliştiren Çevre Risk Algısı Ölçeği kullanılmış, ölçeğin geçerlilik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin toplam varyansın %57’sini açıklayan dört faktörden oluştuğu tespit edilmiştir. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı Cronbach-$alpha$ 0,89’dur. Eşdeğer yarılar test yöntemiyle hesaplanan güvenirlik katsayısı Spearman-Brown 0,74 olarak bulunmuştur. Öğrencilerde tespit edilen orta düzeyin üzeri bir çevre risk algısı, öğrencilerin çevre sorunlarına yönelik farkındalıklarının yüksek olduğunu göstermektedir. Öğrenciler tarafından en riskli görülen ve ilk üç sırada yer alan çevre sorunlarının sırasıyla; küresel çevre risklerinden olan sera etkisi, kimyasal çevre riskleri arasında yer alan radyasyon ve yine küresel bir çevre riski olan ozon tabakasındaki incelme olduğu tespit edilmiştir. Bu sıralama ile öğrenciler uzmanlardan farklı bir çevre risk algısına sahiptir.

Anahtar Kelime: çevre risk algısı ölçeği orta öğretim öğrencileri çevre eğitimi çevre risk algısı

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Bahar, M. (2000). Üniversite öğrencilerinin çevre eğitimi konularındaki ön bilgi düzeyi, kavram yanılgıları. V. Uluslararası Ekoloji ve Çevre Sorunları Sempozyumu 1-2 Kasım Tübitak, Ankara.
Baldassare, M., & Katz, C. (1992). The personal threat of environmental problems as predictor of environmental practices. Environment and Behavior, 24(5), 601-616.
Beyhun, N. E., Vaizoğlu S. A., Mete, A., Okur, S., Ongun, M., Orçan, S., Güler, Ç. (2007). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2005-2006 Öğretim Dönemi Son Sınıf Öğrencilerinde Çevresel Risk Algılama Düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 6, 5, 345-350.
Dunlap, R. E., Van Liere, K. D., Mertig, A. G. & Jones, R. E. (2000). Measuring endorsement of new ecological paradigm: A revised NEP scale. Journal of Social Issues, 56(3), 425-442.
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
Hines, J., Hungerford, H., & Tomera, A. (1986-1987). Analysis and synthesis of research on responsible behavior: A meta-analysis. The Journal of Environmental Education, 18(2), 1-8.
Hungerford, H., & Volk, T. (1990). Changing learner behavior through environmental education. The Journal of Environmental Education, 21(3), 8-21.
Gigliotti, L. (1990). Environmental education: What went wrong? What can be done? The Journal of Environmental Education, 22(1), 9-12.
Gürsoy, Ş. T., Çiçeklioğlu, M., Börekçi, N., Soyer, M. T ve Öcek, Z. (2008). İzmir Karşıyaka belediye çalışanlarında çevresel risk algılama düzeyi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(1), 20-27
Kalaycı, Ş. (Edit.) (2005). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. BRC Matbaacılık, Ankara.
Karger C. R. (1996) Wahrnehmung und Bewertung von Umweltrisiken: Was können wir aus der Forschung zu Naturkatastrophen lernen? Heft 57, Julich.
Karger, C.R. & Wiedemann, P.M. (1994): Wahrnehmung von Umweltproblemen. Natur und Landschaft, 69(1), 3-8.
Karger, C. R. & Wiedemann, P. M. (1996). Wahrnehmung und Bewertung von Umweltrisiken. Forschungszentrum Julich, Programmgruppe Mensch, Umwelt, Technick. Arbeiten zur Risiko-Kommunikation, Heft 59.
Lai, C. J., Brennan, A., Chan, H., & Tao, J. (2003). Disposition toward environmental hazards in Hong Kong Chinese: validation of a Chinese version of the environmental appraisal inventory (EAI-C). Journal of Environmental Psychology 23, 369-384.
Lazo, J. K., Kinnell, J. C. ve Fisher, A. (2000). Expert and layperson perception of ecosystem risk. Risk Analysis, 20(2), s 179-193.
Lemyre, L. L., Jennifer E. C., Mercier P., Bouchard, L. and Krewski, D. (2006). The structure of Canadians' health risk perceptions: Environmental, therapeutic and social health risks'. Health, Risk & Society, 8(2),185-195.
McDaniels, T., Axelrod, L. & Slovic, P. (1995): Characterizing perception of ecological risk. Risk Analysis, 15(5), 575-609.
Parlak, B. (2004). Çevre-Ekoloji-Çevrebilim: Kavramsal bir tartışma. In Mehmet C. Marın ve Uğur Yıldırım (Eds.), Çevre sorunlarına çağdaş yaklaşımlar. (s.13-30). İstanbul: Beta Basım A.Ş.
Ramsey, J., Hungerford, H., ve Volk, T. (1992). Environmental education in the K-12 curriculum: Finding a niche. The Journal of Environmental Education, 23(2), 35-45.
Renn, O. (2003). Wahrnehmung technischer Risiken. Gastvortrag am Graduiertenkolleg Naturkatastrophen. Universität Karlsruhe. http://www.gknk.unikarlsruhe.de/Historie/V.Renn.shtml 15.04.2008.
Riechard, D. (1993). Risk literacy: Is it the missing link in environmental education? The Journal of Environmental Education, 25(1), 8-12.
Riechard, D. E. ve Peterson S. J. (1998). Perception of environmental risk related to gender, community socioeconomic setting, age, and locus of control. The Journal of Environmental Education, 30(1), 11-19.
Satterfield, T.A., Mertz, C.K., ve Slovic, P. (2004). Discrimination, vulnerability and justice in the face of risk. Risk Analysis 24(1), 115-129.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Slimak, M. W. ve Dietz, T. (2006). Personal values, beliefs and ecological risk perception. Risk Analysis, 26(6), 1689-1705.
Slovic, P. (1987). Perception of risk. Science, 236(4799), 280-285.
Slovic, P., Fischhoff, B. ve Lichtenstein, S. (2007). Rating the risk. In Ragnar, E. Löfstedt (Eds.), The perception of the risk. (s. 104-120). London: Earthscan Publications.
Soran, H., Morgil, İ., Yücel, S., Atav, E. ve Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128-139.
Szasz, A. (1994). Ecopopulism: Toxic waste and the movement for environmental justice. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
Taksin, O. (2009). The environmental attitudes of Turkish senior high school students in the context of postmaterialism and the new environmental paradigm. International Journal of Science Education, 31(4), 481-502.
Tuncer, G., Tekkaya, C. ve Sungur, S. (2006). Pre-service teachers’ beliefs about sustainable development: Effect of gender and enrollment to an environmental course. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 179-187.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Ortaöğretim kurumlarında çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitim programları hakkındaki görüşleri, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre eğitim programları hakkındaki görüşleri, VII. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
Ünal, S. ve Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17,142-154.
Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162.
Walsh-Daneshmandi, A. & MacLachlan, M. (2000). Environmental risk to self: Factor analysis and development of subscales for the environmental appraisal inventory (EAI) with an Irish sample. Journal of Environmental Psychology, 20, 141-149.
Wilson, C. (1990). Education and risk. In J. Handmer & E. Penning-Rowsell (Eds.), Hazards and the communication of risk (s. 53-68). Brookfield, VT: Gower.
Zwick, M. M. & Renn, O. (2002). Wahrnehmung und Bewertung von Risiken Ergebnisse des “Risikosurvey Baden Württemberg 2001, Gemeinsamer Arbeitsbericht der Akademie für Technikfolgenabschätzung und der Universität Stuttgart, Lehrstuhl für Technik- und Umweltsoziologie.
Zint, M. T. (2001). Advancing environmental risk education. Risk Analysis, 21(3), 417-426.

APA	ALTUNOĞLU B, ATAV E (2009). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. , 1 - 11.
Chicago	ALTUNOĞLU Bahattin Deniz,ATAV Esin Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. (2009): 1 - 11.
MLA	ALTUNOĞLU Bahattin Deniz,ATAV Esin Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. , 2009, ss.1 - 11.
AMA	ALTUNOĞLU B,ATAV E Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. . 2009; 1 - 11.
Vancouver	ALTUNOĞLU B,ATAV E Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. . 2009; 1 - 11.
IEEE	ALTUNOĞLU B,ATAV E "Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı." , ss.1 - 11, 2009.
ISNAD	ALTUNOĞLU, Bahattin Deniz - ATAV, Esin. "Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı". (2009), 1-11.

APA	ALTUNOĞLU B, ATAV E (2009). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009(36), 1 - 11.
Chicago	ALTUNOĞLU Bahattin Deniz,ATAV Esin Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2009, no.36 (2009): 1 - 11.
MLA	ALTUNOĞLU Bahattin Deniz,ATAV Esin Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.2009, no.36, 2009, ss.1 - 11.
AMA	ALTUNOĞLU B,ATAV E Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 2009(36): 1 - 11.
Vancouver	ALTUNOĞLU B,ATAV E Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 2009(36): 1 - 11.
IEEE	ALTUNOĞLU B,ATAV E "Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009, ss.1 - 11, 2009.
ISNAD	ALTUNOĞLU, Bahattin Deniz - ATAV, Esin. "Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2009/36 (2009), 1-11.