Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi

Ayan, Sezgin; ÇELİK, D. Ali

Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi

Sezgin AYAN, (Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi, Kastamonu, Türkiye)

D. Ali ÇELİK (Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi, Kastamonu, Türkiye)

Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi

2 0

Yıl: 2009 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 106 - 123 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi

Öz:

Çalışma, Kastamonu Taşköprü-Tekçam’da kurulan sarıçam (Pinus sylvestris L.) klonal tohum bahçesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, 30 klon ve her klonda 5 ramette klonların 2008 yılı çiçeklenme fenolojisi incelenmiş ve göstermiş oldukları farklılıklar tespit edilmiştir. 2008 yılında yürütülen bu çalışmada; erkek çiçeklerin ilk görülmeye başlandığı tarih 24 Nisan, polen dağılımının başlama tarihi 10 Mayıs olup; polen dağılımının tamamıyla sona ermesi ise 06 Hazirana kadar sürmüştür. Maksimum polen dağılım süresi ise 6-12 gün olarak gerçekleşmiş olup, toplam polen dağılımı 25 gün devam etmiştir. Dişi çiçeklerin ilk görülmeye başlandığı tarih 30 Nisan, polen kabulünün başlama tarihi ise 13 Mayıs olup; polen kabulünün tamamıyla sona ermesi ise 06 Hazirana kadar sürmüştür. Toplam polen kabulü 24 gün olmuştur. Maksimum polen kabul süresi ise 6-12 gün olarak gerçekleşmiştir. Erkek çiçek polen saçımı ile dişi çiçek polen kabul dönemleri arasında hem zamanlama hem de süre açısından bir uyum olduğu gözlenmiştir. Dolayısıyla çalışılan tohum bahçesinde üretilen tohumlarda, genetik çeşitliliği düşürecek ebeveyn uyumsuzluğu olmadığı söylenebilir.

Anahtar Kelime: tohum çiçekler çiçektozu Kastamonu tohum bahçeleri Pinus sylvestris klon Türkiye genetik farklılık çiçeklenme fenoloji tozlaşma

Konular: Ziraat Mühendisliği

Flowering phenology in a Clonal Seed Orchard of scots pine (Pinus sylvestris L.)

Öz:

The study was carried out in Kastamonu Taşköprü-Tekçam Clonal Seed Orchard of scots pine (Pinus sylvestris L.). The study examines the flowering phenology of the 30 clones and 5 parents/clon in 2008 and determines the differences they exhibit in flowering phenology. The study which was carried out in 2008; it was found that the male flowers were first seen on April 24, the pollen distribution began on May 10, and completely ended by June 6. Maximum pollen distribution period was between 6 to 12 days and total pollen distribution lasted for 25 days. As for the female flowers, they were first seen on April 30; pollen reception began on May 13 and ended completely on June 6. Total pollen reception was 24 days, and maximum pollen reception lasted for 6 to 12 days. It was observed that there existed a relative consistency between pollination period of male flowers and pollen reception period of female flowers with respect to time and duration. Therefore, it can be concluded that there is a harmony among parent trees in flowering behaviors to maintain the genetic diversity for the seed orchard.

Anahtar Kelime: Pinus sylvestris clones Turkey genetic diversity flowering phenology pollination seeds flowers pollen Kastamonu seed orchards

Konular: Ziraat Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anonim. 1999. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah araştırma Müdürlüğü 1998 Yılı Çalışma Raporu 1999 Yılı Çalışma Programı, Orman Bakanlığı, 071 (7): 16-18 Ankara.
Anonim. 2004. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü, 2003 Yılı Çalışma Raporu 2004 Yılı Çalışma Programı, Orman Bakanlığı, 1-15, Ankara.
Anonim. 2006. Orman Varlığımız. Çevre ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, 1- 160, Ankara.
Boes T.K., Brandle J.R., Lovett W.R. 1991. Characterization of flowering phenology and seed yield in Pinus sylvestris clonal seed orchards in Nebreska. Canadian Journal of Forestry Research, 21, 1721-1729s.
Boydak M. 1977. Eskişehir-Çatacık Mıntıkası Ormanlarında Sarıçamın Tohum Verimi Üzerine Araştırmalar. I.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul, İ.Ü Yayın No: 2325, O.F. Yayın No: 230, 193s. İstanbul.
Boydak M. 1989. Orman Ağaçları Islahı Finlandiya Örneği ve Türkiye ile Kıyaslanması. Tohum Temini ve Ağaç Islahı Semineri, 15-17 Mayıs 1989, 17s. Antalya.
Çelik D.A. 2008. Taşköprü-Tekçam Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Klonal Tohum Bahçesindeki Çiçeklenme Fenolojisi, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Doç. Dr. Sezgin AYAN), Gazi Üniv. Fen Bilimleri Ens., Orman Müh. ABD, 114s., Ankara.
Çelik D. A., Ayan S. 2009. Pinus sylvestris L. Klonal Tohum Bahçesinde Çiçeklenme Varyasyonu, K. Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Yıl. 9, Sayı.1, s. 25-34, Kastamonu
Çılgın Ş., Ayan S., Sıvacıoğlu A., İktüeren Ş. 2007. Hanönü (Kastamonu)-Günlüburun Karaçam (Pinus nigra Arnold.. subsp. pallasiana Lamb. Holmboe.) Tohum Bahçesinde Bazı Klonların Kozalak ve Tohum Özellikleri, K. Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Yıl.7, Sayı.2, s. 169– 179, Kastamonu.
Ertekin M. 2006. Yenice-Bakraz Orijinli Karaçam (Pinus nigra Arnold) Tohum Bahçesinde Çiçeklenme, Kozalak Verimi ve Tohum Özellikleri Açısından Klonal Farklılıklar. Doktora Tezi, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi, 191s. Bartın.
Genç M. 2004. Silvikültürün Temel Esasları. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını, Yayın no:44, Isparta, 237-247.
Gezer A., Yücedağ C. 2006. Ormancılıkta Bitki Genetiği ve Islaha Giriş. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını, Yayın no:67, Isparta, 116.
Gömöry D., Bruchânik R., Longauer R. 2003. Fertility variation and flowering asynchrony in Pinus sylvestris: consequences for the genetic structure of progeny in seed orchards. Forest Ecology and Management, 174, 117-126.
Kang K.S., Lindgren D. 1998. Fertility variation and its effect on the relatedness of seeds in Pinus densiflora, Pinus thunbergii and Pinus koraiensis clonal seed orchards. Silvae Genetica, 47:196-201.
Kaya N. 2001. Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Çameli-Göldağı Orjinli Asar-Antalya Klonal Tohum Bahçesinde Eşleşme sistemiyle Genetik Kontaminasyonun Saptanması. Doktora Tezi. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Biyoloji Anabilim Dalı. 80s. Antalya.
Keskin, S. 1998. Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Bir Tohum Bahçesinde Çiçeklenme Özellikleri Bakımından Klonal Farklılıkların Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı. 98s. Antalya.
Keskin S. 1999. Çameli-Göldağı orijinli Kızılçam Tohum Bahçesinde Çiçek ve Kozalak Verimi Açısından Klonal Farklılıklar ve Çiçeklenme Fenolojisi. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 9, 96. Antalya.
Larsen, C. S. 1956. Genetics in Silviculture, Oliver & Boyd. Edinburgh, 224 pp.
Matziris D.I. 1993. Variation in cone production in a clonal seed orchard of Black Pine. Silvae Genetica, 42 (2-3):137-140.
Matziris D.I. 1994. Genetic variation in the phenology of flowering in Black Pine. Silvae Genetica, 43 (5-6):322-325.
Matziris D. 1997. Variation in growth, flowering and cone production in a clonal seed orchard of Aleppo pine grown in Greece. Silvae Genetica, 46(4):224–228.
Matziris D. 1998. Genetic variation in cone and seed characteristics in a clonal seed orchard of Aleppo pine grown in Greece. Silvae Genetica, 47 (1): 37-41.
Nikkanen T., Ruotsalainen S. 2000. Variation in flowering abundance and its impact on the genetic diversity of the seed crop in a Norway spruce seed orchard, Silva Fennica, 34 (3): 205- 222.
Nikkanen T. 2001. Reproductive phenology in a Norway spruce seed orchard. Silva Fennica, 35 (1): 39-52.
Nicodemus A., Varghese M., Nagarajan B., Lindgren D. 2007. Fertility variation across years in two clonal seed orchards of Teak and its impact on seed crop. Seed Orchard Conference, Umeå, 26-28 September. 189-194.
O'Reilly C., Parker W.H., Barker J. 1982. Effect of pollination period and strobili number on random mating in a clonal seed orchard of Picea mariana. Silvae Genetica, 31,( 3): 90-94.
Öztürk, H., Şıklar, S. 2000. Türkiye Milli Ağaç Islahı ve Tohum Üretim Programı, Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlülüğü Dergisi, Sayı:1, Ankara, s. 464-479.
Parantainen A., Pulkkinen P. 2003. Flowering and airborne pollen occurrence in Pinus sylvestris seed orchard consisting of Northern clones. Scandinavian Journal of Forest Research, 18: 111–117.
Reynolds S., El-Kassaby Y.A. 1990. Parental balance in Douglas-fir seed orchards-cone crop vs. Seed Crop. Silvae Genetica, 39, 1, 40-42.
Tunçtaner K. 2007. Orman Genetiği ve Ağaç Islahı. Türkiye Ormancılar Derneği Eğitim Dizisi: 4, 364. Ankara.
URL1. 2009. Tohum Meşcereleri. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü.
http:// http://www.ortohum.gov.tr/Tohmes.htm
URL2. 2009. Tohum Bahçeleri. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü.
http://www.ortohum.gov.tr/Tohbah.htm
URL3. 2009. Sarıçam Tohum Bahçeleri. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü.
http://www.ortohum.gov.tr/Saricam.htm.
Ürgenç S. 1967. Türkiye’de Çam Türlerinde Tohum Tedarikine Esas Teşkil Eden Problemlere Ait Araştırmalar, T.C. Tarım Bakanlığı O.G.M. Yayınları, Sıra No: 468, Seri No: 44, 192 s. İstanbul.
Ürgenç S. 1982. Orman Ağaçları Islahı, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, 2836/293, 414 s, İstanbul.
Xie C.Y., Knowles P. 1994. Mating system and effective pollen immigration in a Norway spruce (Picea abies L. Karst) plantation. Silvae Genetica, 43, 48-52.
Yazdani R., Fries A. 1992. Flower abundance, phenology and pollination pattern in a Pinus contorta seed orchard. Pinus contorta from untamed forest to domasticated crop. Meeting of lUFRO WP 2.02.06 and Frans Kempe Symposium, August. 24-28, 375-387.
Yazdani R., Lindgren D., Yazdani F., Pascual L., Eriksson U. 1995. Flowering Phenology, empty seeds and polen contaminations in a clonal seed orchard of Pinus sylvestris in Northern Sweden. Population genetics and genetic conservation of forest trees, 309-319.
Zhuowen Z. 2002. Differences in flowering characteristic among clones of Cunninghamia lanceolata (LAMB.) Hook. Silvae Genetica, 51, 5-6, 206-210.
Zobel B.J. and Talbert J. 2003. Applied Forest Tree Improvement, John Wiley&Scons, 505. New York.

APA	Ayan S, ÇELİK D (2009). Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. , 106 - 123.
Chicago	Ayan Sezgin,ÇELİK D. Ali Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. (2009): 106 - 123.
MLA	Ayan Sezgin,ÇELİK D. Ali Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. , 2009, ss.106 - 123.
AMA	Ayan S,ÇELİK D Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. . 2009; 106 - 123.
Vancouver	Ayan S,ÇELİK D Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. . 2009; 106 - 123.
IEEE	Ayan S,ÇELİK D "Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi." , ss.106 - 123, 2009.
ISNAD	Ayan, Sezgin - ÇELİK, D. Ali. "Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi". (2009), 106-123.

APA	Ayan S, ÇELİK D (2009). Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 9(2), 106 - 123.
Chicago	Ayan Sezgin,ÇELİK D. Ali Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 9, no.2 (2009): 106 - 123.
MLA	Ayan Sezgin,ÇELİK D. Ali Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, vol.9, no.2, 2009, ss.106 - 123.
AMA	Ayan S,ÇELİK D Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2009; 9(2): 106 - 123.
Vancouver	Ayan S,ÇELİK D Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2009; 9(2): 106 - 123.
IEEE	Ayan S,ÇELİK D "Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi." Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 9, ss.106 - 123, 2009.
ISNAD	Ayan, Sezgin - ÇELİK, D. Ali. "Bir klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde çiçeklenme fenolojisi". Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 9/2 (2009), 106-123.