Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği

ÇETİN BEKLAN, Oya; SUĞUR, Nadir; SUĞUR, Serap; GÖNÇ ŞAVRAN, TEMMUZ

Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği

Nadir SUĞUR, (Anadolu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Serap SUĞUR, (Anadolu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

TEMMUZ GÖNÇ ŞAVRAN, (Anadolu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Oya ÇETİN BEKLAN (Anadolu Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi

7 0

Yıl: 2010 Cilt: 12 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 25 - 48 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği

Öz:

Çalışan yoksulların düşük ücret ve yetersiz iş güvencesi nedeniyle sosyal ve ekonomik açıdan ne tür geçim stratejileri geliştirdikleri, yoksulluk literatürde sıkça tartışılmaktadır. Bu çalışma uygulamalı bir araştırmanın verilerinden yola çıkarak gündelikçileri, bakıcıları, apartman kapıcılarını ve ücretli taksi şoförlerini ele almakta ve bu bağlamda çalışan yoksulların kente tutunabilmek için ne tür gelir arttırıcı ve gider azaltıcı stratejiler geliştirdiklerini irdelemektedir. Ayrıca bu çalışmada çalışan yoksulların kente tutunmalarında önemli bir rol oynayan sosyal ilişki ağlarının etkisi ve gücü sosyal sermaye kavramı bağlamında çözümlenmektedir.

Anahtar Kelime:

Survival strategies and social networks of the working poor in the service sector: The case of Eskişehir

Öz:

There have been ongoing debates in the literature on the poverty of the working poor and their survival strategies to make ends meet. Based on fieldwork conducted on daily paid house cleaners, baby sitters, apartment door keepers and taxi drivers, this study looks at the ways in which the working poor develop maximizing income and minimizing expenses strategies for their own survival. Furthermore, this study also explores availability of social ties and networks conceptualized as social capital and their roles for the working poor to cope with the deprivations of poverty.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Adaman F. ve Keyder, Ç. (2005). Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma. Avrupa Komisyonu için hazırlanan rapor. http://ec.europa.eu/employment_social/social_ inclusion/docs/2006/study_turkey_tr.p df. (21.12.2008).
Aktan, C. C. (2002). Yoksullukla Mücadele Stratejileri. Hak-İş Konfederasyonu Yayınları. http://www.canaktan.org/ ekonomi/ yoksulluk/ dorduncu-bol/ aktan-vuralyoksulluk- oneriler.pdf (06.03.2009).
Altay, A. (2007). “Bir Kamu Malı Olarak Sosyal Sermaye ve Yoksulluk İlişkisi”. Ege Akademik Bakış. Cilt:7, Sayı:1, ss. 337–362.
Ayata, A. (1989) “Gecekondularda Kimlik Sorunu, Dayanışma Örüntüleri ve Hemşehrilik”, Sosyal Bilimler Kongresine Sunulan Tebliğ, ODTÜ Ankara.
Bane, M. J. ve Ellwood, D. (1991) “Is American Business Working for Poor?” Harvard Business Review. Eylül Sayısı, ss. 58-66.
Bauman, Z. (1999). Çalışma Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. Sarmal Yayınevi. İstanbul.
Bora A. (2005). Kadınlar Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası. İletişim Yayınları, İstanbul.
Bourdieu, P. (1986). “The Forms of Capital”. İçinde: Richardson, J. (Ed.). Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. Westport CT: Greenwood Press, New York.
Bradshaw, J., Finch, N., Kemp, P.A., Mayhew, E. ve Williams, J. (2003). Gender and Poverty in Britain. Equal Opportunities Commision, Working Paper Series, No: 6, Manchester. http://www.eoc.org.uk /PDF/genderandpoverty. pdf (20.02.2009).
Braverman, H. (1974). Labour and Monopoly Capital. Monthly Review Press, New York.
Buğra, A. ve Keyder, Ç. (2003). New Poverty and the Changing Welfare Regime of Turkey. UNDP, Ankara. http://www.undp.org.tr/ publicationsDocuments/new_poverty.pdf (02.04.2009).
Buğra, A. ve Keyder, Ç. (2006). Sosyal Politika Yazıları. İletişim, İstanbul.
Chen, W.H. (2005). “Examining the Working Poor in Canada: Is Working a Ticket Out Of Poverty?”. Family and Labor Studies Statistics Canada. http://economics.ca/2005/papers/ 0240.pdf (15.04.2009).
Chen, M., Vanek, J., Lund, F., Heintz, J., Jhabvala, R. ve Bonner, C. (2005). “Progress of the World’s Women 2005: Women, Work and Poverty”. UNIFEM (United Nations Development Fund For Women).
http://www.unifem.org/attachments/products/ PoWW2005_eng.pdf (10.06.2009).
Coleman, J. C. (1988). “Social Capital in the Creation of Human Capital”. American Journal of Sociology. Sayı:94, ss. 95-120.
Cooper, C. L. ve Lewis, S. (1999). “Gender and the Changing Nature of Work”. İçinde: Powell, G. N. (Ed.) Handbook of Gender and Work. Sage, London.
Danziger, S. ve P. Gottschalk. (1986), “Work, Poverty, and the Working Poor: A Multifaceted Problem”. Monthly Labor Review. Eylül Sayısı, ss. 17–21.
DPT (2001). Nitelikli İnsan Gücü, Meslek Standartları Düzeni ve Sosyal Sermaye Birikimi. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Özel İhtisas Komisyonu Raporu. DPT, Ankara.
Ecevit, Y. (2000). “Çalışma Yaşamında Kadın Emeğinin Kullanımı ve Kadın Erkek Eşitliği”. Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset. TÜSİADT/ 2000-12/290, İstanbul.
Ehrenreich, B. (2002). Nickel and Dimed: On (Not) Getting By in America. Henry Holt & Company, New York.
Erder, S. (1996), İstanbul'a Bir Kent Kondu: Ümraniye, İstanbul: İletişim.
Erdut, T. (2005). “İşgücü Piyasasında Enformelleşme ve Kadın İşgücü”. Çalışma ve Toplum. Cilt:6, Sayı:3, ss. 11-49.
Erdut, E. (2007). Enformel İstihdamın Ekonomik ve Sosyal Etkileri. Çalışma ve Toplum. 2007/1, http://www.calismatoplum.org/sayi12 /Erdut.pdf , (25. 06. 2009).
Erdoğan, G. (2002) “Türkiye’de ve Dünyada Yoksulluk Ölçümleri Üzerine Değerlendirmeler” içinde: Aktan, Can C. (ed.) Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını.
Erdoğan, N.(2007). Yoksulluk Halleri: Türkiye'de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri. İletişim Yayınları, İstanbul.
Erman, T. (2004) ‘Gecekondu Çalışmalarında 'Öteki' Olarak Gecekondulu Kurguları’ European Journal of Turkish Studies, Thematic Issue 1 - Gecekondu, URL: http://www.ejts.org/document85.html
Field, J. (2006). Sosyal Sermaye. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Işık, O. ve Pınarcıoğlu, M. (2001). Nöbetleşe Yoksulluk: Sultanbeyli Örneği. İletişim Yayınları, İstanbul.
Jencks, C. ( 1996). “Can We Replace Welfare with Work?”. Darby, M. R. (Ed). Reducing Poverty in America. ss. 69-81, Thousand Oaks, California, Sage.
Kalaycıoğlu, S. ve Rittersberger-Tılıç, H. (2001). Evlerimizdeki Gündelikçi Kadınlar: Cömert Ablaların Sadık Hanımları. Su Yayınları, İstanbul.
Kalaycıoğlu, S. ve Rittersberger-Tılıç, H. (2000). Intergenerational Solidarity Networks of Instrumental and Cultural Transfers within Migrant Families in Turkey". Aging and Society. Sayı:20, ss. 523-542.
Kalaycıoğlu, S. (2006) "Dynamics of poverty in Turkey: gender, rural/urban poverty, social Networks and reciprocal survival strategies" in Petmesidou M. & Papatheodorou C, eds Poverty and Social Deprivation in the Mediterranean Area: Trends, Policies and Welfare Prospects in the New Millennium . London: Zed Books / CROP Series.pp. 218-247.
Kaşka, S., Gökçeoğlu-Balcı, Ş. ve Atılgan, S. (2004) Türkiye’de Sosyal Politika: Mevcut Kurumlar ve Politikalar, Yeni Eğilimler (www.spf.boun.edu.tr/docs/BU_SPF_ Arastirma_ Projesi-Sosyal_Politika_Surecleri.pdf).
Kıray, M. (1985), "Metropolitan City and the Changing Family", içinde T. Erder (der.) Family in Turkish Society, Ankara: Türkiye Sosyal Bilimler Derneği.
Kim, M. (1998). “Are the Working Poor Lazy?”. Challenge. Cilt: 41, Sayı: 3, http://www.umb.edu/academics/cla/dept /economics/faculty/ documents/kim_are _wrking_poor_lazy.pdf (15.06.2008)
Lordoğlu, K. (2006). “Enformel İstihdam ve Türkiye Kaynakları”, Toker Dereli’ye Armağan. Sosyal Politika, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bilgi Portalı. http://www.calisma. org/ (10.06.2009).
Molyneux, M. (2002). “Gender and the silences of social capital: lessons from Latin America”. Development and Change. Cilt:33, Sayı:2, ss. 167-188.
Munck, R. (2002). Emeğin Yeni Dünyası: Küresel Mücadele, Küresel Dayanışma. Kitap Yayınevi, İstanbul.
Murray, C. (1987). “In Search of the Working Poor”. The Public Interest. Güz Sayısı, ss. 3-19.
Newman, K. S. (2000). No Shame in My Game : The Working Poor in the Inner City, Vintage Boks.
Özsoylu, A. F. (1994).“Kayıtdışı Ekonomiden Kim Kazanıyor? Kim Kaybediyor?”. Ekonomik Forum Dergisi. Şubat Sayısı. TOBB Yayını, Ankara.
Özuğurlu, Aynur (2006) “Sosyal Sermaye: Kamunun Trajedisi Ya Da Emeğin Sömürgeleştirilmesinde Yeni Bir Eşik”, Akdeniz Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 6(12), s.188-213.
Özyeğin, G. (2005). Başkalarının Kiri: Kapıcılar, Gündelikçiler ve Kadınlık Halleri. İletişim Yayınları, İstanbul.
Payne, S. (1991). Women, Health and Poverty. Harvester Wheadsheaf, London.
Pearce, D. (1978), “The Feminisation of Poverty: Women, Work and Welfare”. The Urban and Social Change Review. Cilt: 11, Sayı: 1-2, ss. 28-36.
Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone. Simon and Schuster, New York.
Quigley, W. P. (2003). Ending Poverty As We Know It. Temple University Press, Philadelphia.
Øyen, E. (2002). “Social Capital Formation as a Poverty Reducing Strategy”, in Social Capital and Poverty Reduction: Which Role For the civil society organizations and the state?, UNESCO, http://unesdoc.unesco.org/images/ 0013/001325/132556e.pdf (9.9.2009).
Rea, J. (1996). “The Feminisation of Poverty: An International Perspective”: Hughes, K.P. (Ed.). Contemporary Australian Feminism. Longman Chesire (2nd edition), Melbourne.
Ross, P. A. ve Gatta, M. L. (1999). “The Gender Gap in Earnings: Trends, Explanations, Prospects”. İçinde: Powell, G.N. (Ed). Handbook of Gender and Work. Sage, California, ss. 95-123.
Ross, D., Scott, K. ve Smith, P. (2000). The Canadian Fact Book on Poverty 2000. Canadian Council on Social Development, Ottawa.
Sallan Gül, S. (2005). “Türkiye’de Yoksulluğun Kadınsılaşması”. Amme İdaresi Dergisi. Cilt:38, Sayı:1, ss. 25-43.
Schiller, B. (1994). “Who are the Working Poor?”. The Public Interest. İlkbahar Sayısı, ss. 61–71.
Segal, E.A. (1991), “The Juvenilization of Poverty in the 1980s”. Social Work. Cilt:36, Sayı:5; ss. 454- 457.
Sen, A. K. (2004). Özgürlükle Kalkınma. Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Scott, C. (1994). “Theorizing Masculinities in Contemporary Social Science”, Brod, H. ve Kaufman, M. (Ed)., Theorizing Masculinities. Thousand Oaks, Sage, California.
Shipler, D. K. (2005). The Working Poor: Invisible in America. Vintage Books, New York.
Suğur, S. (2005). Türkiye’de Tekstil Sektöründe Kadın Emeği ve Değişen Toplumsal Cinsiyet İlişkileri”. Amme İdaresi Dergisi. Cilt:38, Sayı:1, ss. 47-68.
Şenses, F. (2001). Küreselleşmenin Öteki Yüzü: Yoksulluk. İletişim Yayınları, İstanbul.
Tobin, J. (1994). Poverty in Relation to Macroeconomic Trends, Cycles, Policies. İçinde: Danzinder, S. H.; Sandefur, G. D. ve Weinberg, D. H. (Ed.). Confronting Poverty: Prescriptinos for Change. Harvard University Press, Cambridge.
Toksöz, G., ve Özşuca, Ş. (2002). “Enformel Sektörde İstihdamın ve İşgücünün Özellikleri”. İktisat Dergisi. Sayı:430. http://acikarsiv.ankara. edu.tr/fulltext/339.htm, (24.06.2007).
TÜIK (2007). Hanehalkı Fertlerinin İşteki Durumuna Göre Yoksulluk Oranları. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistik- Tablo.do?istab_id=475 (15.10.2007).
ILO (2002). Decent Work and the Informal Economy: Abstracts of Working Papers. http://www.ilo.org/public/english/employment /infeco/ download/abstract.pdf, (24. 06. 2007).
ILO (2007). Global Employment Trends. http://www..org/public/english /region/ ampro/cinterfor/news/trends07.htm (09.11.2007).
UNDP (2005). Human Development Report 2005 Human Development Index. (http://www.undp.org.tr/News_9sep05.asp ) (10.11.2007).
Wedel, H. (2001) Siyaset ve Cinsiyet: İstanbul Gecekondularında Kadınların Siyasal Katılımı, İstanbul, Metis.
Woolcock, M. (2002), “Social Capital in Theory and Practice: Reducing Poverty by Building Partnerships between states, Markets and civil society”, in Social Capital and Poverty Reduction: Which Role For the civil society organizations and the state, UNESCO, http://unesdoc.unesco.org/images/ 0013/001325/132556e.pdf (9.9.2009).
World Bank, (2000). World Development Report, 2000/2001: Attacking Poverty. World Bank, Washington.
World Bank (2007). PovertyNet. http://go.worldbank. org/33CTPSVDC0 (12.11.2007).

APA	SUĞUR N, SUĞUR S, GÖNÇ ŞAVRAN T, ÇETİN BEKLAN O (2010). Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. , 25 - 48.
Chicago	SUĞUR Nadir,SUĞUR Serap,GÖNÇ ŞAVRAN TEMMUZ,ÇETİN BEKLAN Oya Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. (2010): 25 - 48.
MLA	SUĞUR Nadir,SUĞUR Serap,GÖNÇ ŞAVRAN TEMMUZ,ÇETİN BEKLAN Oya Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. , 2010, ss.25 - 48.
AMA	SUĞUR N,SUĞUR S,GÖNÇ ŞAVRAN T,ÇETİN BEKLAN O Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. . 2010; 25 - 48.
Vancouver	SUĞUR N,SUĞUR S,GÖNÇ ŞAVRAN T,ÇETİN BEKLAN O Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. . 2010; 25 - 48.
IEEE	SUĞUR N,SUĞUR S,GÖNÇ ŞAVRAN T,ÇETİN BEKLAN O "Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği." , ss.25 - 48, 2010.
ISNAD	SUĞUR, Nadir vd. "Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği". (2010), 25-48.

APA	SUĞUR N, SUĞUR S, GÖNÇ ŞAVRAN T, ÇETİN BEKLAN O (2010). Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12(1), 25 - 48.
Chicago	SUĞUR Nadir,SUĞUR Serap,GÖNÇ ŞAVRAN TEMMUZ,ÇETİN BEKLAN Oya Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 12, no.1 (2010): 25 - 48.
MLA	SUĞUR Nadir,SUĞUR Serap,GÖNÇ ŞAVRAN TEMMUZ,ÇETİN BEKLAN Oya Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, vol.12, no.1, 2010, ss.25 - 48.
AMA	SUĞUR N,SUĞUR S,GÖNÇ ŞAVRAN T,ÇETİN BEKLAN O Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2010; 12(1): 25 - 48.
Vancouver	SUĞUR N,SUĞUR S,GÖNÇ ŞAVRAN T,ÇETİN BEKLAN O Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2010; 12(1): 25 - 48.
IEEE	SUĞUR N,SUĞUR S,GÖNÇ ŞAVRAN T,ÇETİN BEKLAN O "Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği." İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12, ss.25 - 48, 2010.
ISNAD	SUĞUR, Nadir vd. "Hizmet sektöründe çalışan yoksulların geçim stratejileri ve sosyal ilişki ağları: Eskişehir örneği". İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 12/1 (2010), 25-48.