Yıl: 2008 Cilt: 11 Sayı: 42 Sayfa Aralığı: 193 - 230 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya

Öz:
II. Dünya Savaşı, Türkiye'yi dış politikada olduğu kadar iç politika konularında da derinden etkilemiştir. 1939-1945 arası dönemde Türkiye çok taraflı anlaşmalar ile savaşın dışımda kalmaya çalışırken, uygulamaya koyduğu askeri tedbirler sebebiyle geniş kitlelerin hayatını zorlaştıran iktisadi sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Savaş karşısında belirlenen denge politikası ve ağır ekonomik sorunlar, hükümetlerin basın karşısında izlediği tutumu da belirlemiştir. Dergi yayıncılığında büyük bir canlanmanın yaşandığı bu dönemde hükümetler, iç ve dış politik gelişmelere göre sıklıkla gazete ve dergileri kapatma yoluna gitmiştir. Bu incelemenin konusu olan Yurt ve Dünya dergisi de bu dönemde yayınlanmaya başlamıştır. İlk sayısı Ocak 1941, son sayısı Mart 1944'te yayınlanan ve Nisan 1944'te Bakanlar Kurulu kararı ile kapatılan derginin çekirdek yazar kadrosu Adnan Cemgil, Pertev Naili Boratav, Hüseyin Avni Şanda, Niyazi Berkes ve Mediha Berkes'ten oluşmuştur. Ele aldığı konular değerlendirildiğinde; "Yurt ve Dünya"nın, ağırlıklı olarak ırkçılık-Turancılık ve faşizm karşıtlığı, kapitalizm eleştirisi, makineleşme yoluyla köy nüfusunun azaltılarak sanayiye aktarılması, Kemalizm'in kazanımlarına sahip çıkılması, bilimin bağımsızlığının savunulması gibi düşüncelere yer veren bir dergi olduğu görülmektedir. Türkiye II. Dünya Savaşı 'nda tarafsız kalmakla birlikte Almanya ile daha yakın siyasi ilişkiler geliştirmişti. Şubat 1943'te Almanların Stalingrad'daki yenilgisi ile hükümetin dış politikası değişirken dergilere karşı tutumu da sertleşmiş; ırkçı-Turancı dergilerle birlikte sol dergiler bu arada Yurt ve Dünya dergisi de kapatılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

-

Öz:
World War II influenced Turkey not only in terms of foreign policies but also of domestic policies. During the era between 1939 - 1945, while Turkey was striving for keeping out of the war by means of bilateral agreements, she also faced various economic problems making life difficult for the vast majority due to military measures it implemented. The policies of balance assumed before the war and heavy economic problems also determined the attitude that the government assumed towards the press. In this era when a great boost was experienced in magazine press, the governments frequently resorted to measure of shutting down daily papers and magazines based on the domestic and foreign political development. Yurt and Dünya (Homeland and World) magazine which is subject matter of this paper started to be published in this era. Core writer cadre of the magazine which published its first issue in January 1941 and last issue in April 1944, consists of Adnan Cemgil, Pertev Naili Boratav, Hüseyin Avni Şanda, Niyazi Berkes and Mediha Berkes. When the subjects it covered are examined, it's seen that it was a magazine which covers such notions as anti-racism, anti-Turanism and anti-fascism in Turkey and in the world, criticism of capitalism, reduction of the rural population and transferring them to the industry, embracing gainings of Kemalism, defending independence of the science. While Turkey was impartial during World War II, she developed closer political relationships with Germany. While with the defeat of Germans in Stalingrad in 1943, the foreign policies of the government changed, and not only racist-turanist magazines but also leftist magazines including Yurt ve Dünya magazine were shut down.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ayın Tarihi, Haziran 1944
  • Bayrak, M. Orhan, Türkiye'de Gazeteler ve Dergiler Sözlüğü (1831-1993), Küll Yayınları, İstanbul, 1994. Doğan, Erdal, Edebiyatımızda Dergiler, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1997.
  • Gevrek, Meltem Ağduk, "Yurt ve Dünya/1941-1944 1940'ların "solunun" Ankara Çevresi", Toplum ve Bilim, S. 78, Güz, 1998.
  • Günyol, Vedat, "Cumhuriyet Sonrası Sanat ve Edebiyat Dergileri", Türkiye'de Dergiler Ansiklopediler (1849-1984), Gelişim Yayınları, İstanbul, 1984.
  • Hilav, Selahattin, "Düşünce Tarihi (1908-1980)", Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980, Cem Yayınevi, İstanbul, 1992.
  • Karadeniz, Abdurrahim, Düşünce ve Edebiyatımızda Yurt ve Dünya Dergisi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
  • Karaosmanoğlu, Yakup Kadri, Politikada 45 Yıl, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1968.
  • Koçak, Cemil, Türkiye'de Milli Şef Dönemi (1938-1945), C. 2, İletişim Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Küçük, Yalçın, "Cumhuriyet Döneminde Aydınlar ve Dergileri", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.I, İletişim Yayınları, İstanbul, 1983.
  • Oran, Baskın, "İç ve Dış Politika İlişkisi Açısından İkinci Dünya Savaşında Türkiye'de Siyasal Hayat ve Sağ -Sol Akımlar", A.Ü. SBF Dergisi, 23 (3), 1969.
  • Özdoğan, Günay Göksu, "Dünyada ve Türkiye'de Turancılık", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce, Milliyetçilik, C. 4, İletişim Yayınları, İstanbul, 2002.
  • Toprak, Zafer, "Fikir Dergiciliğinin Yüz Yılı", Türkiye'de Dergiler Ansiklopediler (1849-1984), Gelişim Yayınları, İstanbul, 1984.
  • Topuz, Hıfzı, 100 Soruda Türk Basın Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1973.
  • Turan, Şerafettin, İsmet İnönü Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2000.
  • Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, IV-1, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1999.
  • Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi, 3. Baskı, Ülken Yayınları, İstanbul, 1992.
  • Yurt ve Dünya Dergisi, 42 Sayı, (1941-1944).
APA DİNÇER H (2008). II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. , 193 - 230.
Chicago DİNÇER HASAN II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. (2008): 193 - 230.
MLA DİNÇER HASAN II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. , 2008, ss.193 - 230.
AMA DİNÇER H II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. . 2008; 193 - 230.
Vancouver DİNÇER H II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. . 2008; 193 - 230.
IEEE DİNÇER H "II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya." , ss.193 - 230, 2008.
ISNAD DİNÇER, HASAN. "II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya". (2008), 193-230.
APA DİNÇER H (2008). II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 11(42), 193 - 230.
Chicago DİNÇER HASAN II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. ATATÜRK YOLU DERGİSİ 11, no.42 (2008): 193 - 230.
MLA DİNÇER HASAN II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. ATATÜRK YOLU DERGİSİ, vol.11, no.42, 2008, ss.193 - 230.
AMA DİNÇER H II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2008; 11(42): 193 - 230.
Vancouver DİNÇER H II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya. ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2008; 11(42): 193 - 230.
IEEE DİNÇER H "II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya." ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 11, ss.193 - 230, 2008.
ISNAD DİNÇER, HASAN. "II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de bir dergi: Yurt ve Dünya". ATATÜRK YOLU DERGİSİ 11/42 (2008), 193-230.