Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957)

Yıl: 2009 Cilt: 11 Sayı: 44 Sayfa Aralığı: 743 - 769 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957)

Öz:
Mühürdarzade Nuri Demirağ, 1886 yılında Sivas Divriği'de doğmuştur. Babasını küçük yaşta kaybetmiştir. Öğrencilik hayatı oldukça başarılı geçen Küçük Nuri ailesinin geçimine katkıda bulunmak için 17 yaşında Ziraat Bankası 'nda işe başlamıştır. Memuriyet hayatı dürüstlük ve halkı faiz batağından kurtarmak için kollamakla geçmiştir. Meşrutiyetin ilanı ile Ziraat Bankası'nda çalışanlar ıslahat hareketlerinde görevlendirilmeye başlamıştır. Nuri Bey de bu kapsamda 1911 yılında İstanbul'da görevlendirilir. Burada görevinde hızla yükselir ancak işgal yıllarında memuriyetten ayrılarak ticarete atılır. Sigara kağıdı satar ve bununla yetinmeyip büyük ticari yatırımlara girer. Cumhuriyet Döneminde devletin milli kaynaklarla demiryolu yapımı projesinde yer alır ve bu kapsamda 2012 km. uzunlukta demir yolu ağı döşer. Türk Hava Kuvvetlerini güçlendirmek için halkın bağış kampanyasına para vererek birkaç uçak almakla sorunun çözülemeyeceğini değerlendirir. 1936 yılında Beşiktaş 'ta Uçak Fabrikasını açar, bugünkü Yeşilköy Havaalanı 'nın yerinde pilot yetiştirmek üzere okul açar. Türk Hava Kurumu kendisine 65 planör ve 10 uçak siparişi verir. Planörler teslim edilir ama uçaklar anlaşılmayan gerekçeler ile alınmaz ve Demirağ bundan büyük zarar eder. Yeni geliştirdiği uçak projelerine Devlet Hava Yolları da ilgi göstermez. "Zafer uçakların kanatlanndadır" diye yola çıkar ama büyük idealleri maalesef anlaşılamaz. Demirağ 'in girişimine yetkililer destek vermediği gibi malları haciz edilir. Bütün girişimleri sonuçsuz kalır. Türkiye'de ilk muhalefet partisini kurar ama başarılı olamaz. Demokrat Parti kontenjanından 1954 yılında bağımsız milletvekili seçilir. 1957 yılında Şeker hastalığından vefat eder.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Nuri Demirağ, biography and works

Öz:
Mühürdarzade Nuri was born in Sivas, Divriği in 1886. He lost his father at early age. After a bright studentship, young Nuri started working at Ziraat Bank (Bank of Agriculture) at the age of 17 to support his family. His period of life in government duty was spent with honesty and protecting public against burden of interest rates. With the announcement of constitutional monarchy, employees of the Ziraat Bank were charged in reformist activities. Nuri Bey, in this extent, was assigned in İstanbul in 1911. He rapidly prometed in his career there but in the times of invasion he resigned and began his own career. First he started to sell the cigarette paper. He didn 't satisfy in this bushess and then he established greater investments. He attended the government's national funded railway project in the Republic Era and in this extent, he laid 2012 kilometers of railway. He found out that the problems related with establishment and improvement of the Turkish Air Force would not be resolved by buying a few aircraft with the local campaings. In 1936, he established an aircraft factory in Beşiktaş/İstanbul and a pilot school where Yeşilköy/İstanbul airfield is now located. Turkish Air Association ordered 65 gliders and 10 airplanes. Gliders were delivered but aircraft were not delivered with questionable reasons where Demirağ had significant loss of money. National Airlines didn't show interest in his new aircraft projects. He had started his career by saying "victory is in the wings of the aircraft", but unfortunately he was not understood. And supperted. instead his properties were sequestrated. All his attempts were failed. He founded the first opposition party in Turkey. But he failed. He was elected as an independent parliament member from Democrat Parti quota in 1954. He succumbed to diabetes in 1957.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Atatürkçülük Atatürk'ün Görüş ve Direktifleri Birinci Kitap, Gnkur. Bsm., Ankara, 1983.
  • ADIGÜZEL, M. Bahattin, Türk Havacılığında İz Bırakanlar, THK Kültür Yay. No:7, Ankara, 2006.
  • DERVİŞOĞLU, Fatih M., Nuri Demirağ Türkiye'nin Havacılık Efsanesi, Ötüken Neş., Istanbul, 2007.
  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Tarih 28.6.1948, Dosya: 6380, Fon Kodu: 030.10, Yer No: 61.413.34
  • BCA, Tarih 27.11.1939, Dosya: 25712, Fon Kodu: 030.10, Yer No: 212.441.12
  • BCA, Tarih 29.11.1939, Dosya: 6158, Fon Kodu: 030.10, Yer No: 59.399.25
  • BCA, Tarih 10.06.1941, Dosya: 62100, Fon Kodu: 030.10, Yer No:61.409.15
  • BCA, Tarih 29.11.1939, Dosya : 6158, Fon Kodu: 030.10, Yer No: 59.399.25
  • BCA, Tarih 28.6.1948, Dosya: 6380, Fon Kodu: 030.10, Yer No: 61.413.34
  • ÇAĞLAR, Bora, Havacılık ve Savunma Sanayii Üzerine Çalışmalar, HAVELSAN, Ankara, 2000
  • DELİORMAN, M. Necmettin, Nuri Demirağ'ın Hayat ve Mücadeleleri, Nu.D.Matbaası, İstanbul, 1957
  • DENİZ, Tuncay, Türk Uçak Üretimi-Turkish Aircraft Production, 2004, Türkiye İhsan, TAYHANİ, Atatürk'ün Bağımsızlık Politikası ve Uçak Sanayii 1923-1950, Türk Hava Kurumu Basımevi, Ankara, 2001
  • ÖZDEMİR, Yaşar, Atatürk ve Türk Havacılığı, Hv.Bsm., Ankara, 1981
  • ERDEM (Edt.), Tevfîk, Feodaliteden Küreselleşmeye temel Kavram ve Süreçler, Lotus Yay., Ankara, 2006
  • SAKİR, Ziya, Nuri Demirağ Kimdir?, Kanaat Matbaası, İstanbul, 1947
  • VEREL, Oktay, İstikbal Göklerin Gökler Bizimdir Birinci Cilt, Türk Hava Kurumu Yayınları 3, İstanbul, 1985
  • YALÇIN, Soner, Efendi-Beyaz Türklerin Büyük Sırrı, 5. Bsk., İstanbul, 2004
  • YALÇIN, Osman, Türk Hava Kuvvetleri Teşkilatlanma Tarihi, G.Ü.Sos.Blm.Enst, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004
  • YALÇIN, Osman, Türk Hava Harp Sanayii Tarihi, G.Ü.Sos.Blm.Enst., Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2008
APA Yalçın O (2009). Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). , 743 - 769.
Chicago Yalçın Osman Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). (2009): 743 - 769.
MLA Yalçın Osman Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). , 2009, ss.743 - 769.
AMA Yalçın O Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). . 2009; 743 - 769.
Vancouver Yalçın O Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). . 2009; 743 - 769.
IEEE Yalçın O "Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957)." , ss.743 - 769, 2009.
ISNAD Yalçın, Osman. "Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957)". (2009), 743-769.
APA Yalçın O (2009). Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 11(44), 743 - 769.
Chicago Yalçın Osman Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). ATATÜRK YOLU DERGİSİ 11, no.44 (2009): 743 - 769.
MLA Yalçın Osman Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). ATATÜRK YOLU DERGİSİ, vol.11, no.44, 2009, ss.743 - 769.
AMA Yalçın O Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2009; 11(44): 743 - 769.
Vancouver Yalçın O Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957). ATATÜRK YOLU DERGİSİ. 2009; 11(44): 743 - 769.
IEEE Yalçın O "Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957)." ATATÜRK YOLU DERGİSİ, 11, ss.743 - 769, 2009.
ISNAD Yalçın, Osman. "Mühürdarzade Nuri Bey'in (Demirağ) hayatı ve çalışmaları (1886-1957)". ATATÜRK YOLU DERGİSİ 11/44 (2009), 743-769.