Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma

Acar, Cengiz; GÜNEROĞLU, Nilgün Ayhan

Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma

Cengiz ACAR, (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Trabzon, Türkiye)

Nilgün Ayhan GÜNEROĞLU (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Trabzon, Türkiye)

Ekoloji

12 1

Yıl: 2009 Cilt: 18 Sayı: 72 Sayfa Aralığı: 65 - 73 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma

Öz:

Çizgisel bitki kompozisyonları kırsal peyzajla kentsel peyzaj arasında bir köprü görevi üstlenir. Kırsal peyzajda yoğun olan yeşil alanlar kentsel peyzajda hızlı yapılaşmayla birlikte azalmaktadır. Bu sorun kentsel peyzajda yeþil alanların çizgisel olarak tasarlanması ile çözümlenmiştir. Tasarlanan bu kompozisyonlar kentte yeşil koridorları oluşturmakla birlikte insanlara dekoratif olarak görsel güzellikler sunar ve birçok işlevsel özellikleriyle de kullanılırlar. Kent peyzajı açısından önemli olan çizgisel bitki kompozisyonları Trabzon kentinde üç farklı amaçla incelenmiştir. Bunlardan ilki, bu kompozisyonların oluşumunda kullanılan bitki türlerinin belirlenmesi, ikincisi kompozisyonların kullanım alanlarına göre işlevsel özelliklerinin ortaya konulması, üçüncüsü ise yine belirlenen alanlardaki kompozisyonların kullanıcı tercihlerinin ve görsel algıdaki farklılıklarının belirlenmesidir. Yapılan çalışmada Ligustrum japonicum, Biota orientalis ve Hydrangea macrophylla başta olmak üzere toplam 32 adet bitki türü belirlenmiştir. Çizgisel bitki kompozisyonları yerleşim alanlarında %78, açık yeşil alanlarda %50 oranla bariyer, kurumsal alanlarda %40 oranla sınır, endüstriyel alanlarda %86 oranla perdeleyici, ulaşım alanlarında ise %87 oranla ayırıcı işlevi ile kullanılmıştır. Çizgisel bitki kompozisyonlarının kullanıcı ve fotoğraflara göre görsel kalitesi analizi ile araştırılmıştır. Elde edilen veriler ışığında %95 güven ile kullanıcı ve görsel kalite arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (P<0,05). Sonuç olarak; Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonların %70 oranla herdemyeşil türlerden oluştuğu ve yapılan anketler sonucunda estetik görünen çizgisel bitki kompozisyonlarının daha çok tercih edildiği Anlamsal Farklılaşım Tekniği ile saptanmıştır.

Anahtar Kelime: Trabzon çizgisel ekim görsel kalite varyans analizi botanik kompozisyon peyzaj planlama tür çeşitliliği peyzaj Türkiye kentsel alanlar görselleştirme

Konular: Biyoloji Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri

A study on Linear plant compositions' functionality, visuality and species diversity assessment in Trabzon city

Öz:

Linear plant compositions establish a connection between rural and urban landscapes. The green fields, which are abundant in rural areas, are diminished in urban spaces due to rapid urbanization. This problem can be solved by using linear planting techniques in urbanized places. Nearby establishing green corridors in cities, linear planting serve as very nice visual compositions and provide functionalities. Linear plant compositions, which are quite important for the city, were examined owing to 3 different purposes. The first is the identifying of the plants having been used in linear green compositions. The second is the determining of the functional differences while the last one is preference and visual perception differences depending on users. In this study, totally 32 species were identified. Ligustrum japonicum, Biota orientalis and Hydrangea macrophylla were recorded as the most common species. These linear compositions were used as barrier with the rate of 78% in residential areas and 50% in open green spaces, as border with the rate of 40% in public spaces, as curtain with the rate of 86 in public areas, as separator with the rate of 87% in transportation areas. Visual quality of linear compositions was assessed by using analysis. Statistically reliable (%95) P<0.005 results were found between user and visual quality. As a result, linear plant compositions in Trabzon possess evergreen plant species by 70%. In addition, the linear plant compositions looking aesthetic were identified to be preferred more according to Semantical Differential Technique.

Anahtar Kelime: species diversity landscape Turkey urban areas visualization Trabzon linear plantations visual quality analysis of variance botanical composition landscaping

Konular: Biyoloji Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar C, Sakıcı C (2008) Assessing landscape perception of urban rocky habitats. Building and Environment 43, 1153-1170.
Acar C, Demirbaş E, Dinçer P, Acar H (2003) Anlamsal farklılaşım tekniğinin bitki kompozisyonu örneklerinde deðerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 1, 15-28.
Aude E, Tybirk K, Michelsen A, Ejrnaes R, Hald A, Mark S (2004) Conservation value of the herbaceous vegetation in hedgerows - does organic farming make a difference? Biological Conservation 118, 467-478.
Ayhan N (2007) Canlı çizgisel eleman ve kompozisyonların peyzaj mimarlığında kullanımı; Trabzon kent örneği. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Baudry J, Bunce R, Burel F (2000) Hedgerows: an international perspective on their origin, function and management. Journal of Environmental Management 60, 7-22.
Barr C, Gillespie M (2000) Estimating hedgerow length and pattern characteristics in Great Britain using Countryside Survey data. Journal of Environmental Management 60, 23-32.
Boutin C, Jobin B, Belanger L, Choiniere L (2002) Plant diversity in three types of hedgerows adjacent to cropfields. Biodiversity and Conservation 11, 1-25.
Busck A (2003) Hedgerow planting analysed as a social system-interaction between farmers and other actors in Denmark. Journal of Environmental Management 68, 161-171.
Cherrill A, Mercer C, Mcclean C, Tudor G (2001) Assessing the Floristic Diversity of Hedge Networks: A landscape perspective. Landscape Research 26, 55-64.
Daniel T (2001) Whither scenic beauty? Visual landscape quality assessment in the 21st century. Landscape and Urban Planning 54, 267-281.
Deckers B, Hermy M, Muys B (2004a) Factors affecting plant species composition of hedgerows: relative importance and hierarchy. Acta Oecologica 26, 23-37.
Deckers B, Verheyen K, Hermy M, Muys B (2004b) Differential environmental response of plant functional types in hedgerow habitats. Basic and Applied Ecology 5, 551-566.
Faiers A, Bailey A (2004) Evaluating canalside hedgerows to determine future interventions. Journal of Environmental Management 10, 301-309.
Garbutt R, Sparks T (2002) Changes in the botanical diversity of a species rich ancient hedgerow between two surveys. Biological Conservation 106, 273-278.
Hitchmough J (1994) The management of woody plants other than trees in the urban landscape. Urban Landscape Management 7, 301-329.
Kaplan R, Kaplan S (1989) The experience of nature a psychological perspective. Cambridge University Press, Cambridge.
Kaptanoğlu A (2006) Peyzaj deðerlendirmesinde görsel canlandırma tekniklerinin kullanıcı tercihlerine etkileri. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Kelkit A (2002) Çanakkale kenti açık-yeşil alanlarda kullanılan bitki materyali üzerinde bir araştırma. Ekoloji 10, 17-21.
Kendal D, Williams K., Armstrong L (2008) Preference for and performance of some Australian native plants grown as hedges. Urban Forestry & Urban Greening 7, 93-106.
Levin G (2006) Dynamics of Danish Agricultural Landscape and The Role of Organic Farming. National Environmental Research Institute Ministry of the Environment., Denmark.
McCluskey A, Lovarini M (2005) Providing education on evidence-based practice improved knowledge but did not change behaviour: a before and after study. BMC Medical Education 5, 40-52.
McCollin D (2000) Hedgerow policy and protection-changing paradigms and the conservation ethic. Journal of Environmental Management 60, 3-6.
Oreszczyn S (2000) A systems approach to the research of people's relationships with English hedgerows. Landscape and Urban Planning 50, 107-117.
Oreszczyn S, Lane A (2000) The meaning of hedgerows in the English landscape: different stakeholder perspectives and the implications for future hedge management. Journal of Environmental Management 60, 101-118.
Oreszczyn S, Lane A (2001) Hedgerows of different cultures: implications from a Canadian and English cross-cultural study. In: Barr C, Petit S (eds.), Proceedings of the 2001 Annual IALE (UKL) Conference, University of Birmingham $5^ {th}-8^ {th}$ September 2001, IALE, UK, 43-52.
Osgood C (1975) Cross-cultural universals of affective meaning. University of Illinois Press, Urbana.
Rich T, Clements D, Lewis J, Moore L (2000) A comparison of four methods used to survey hedgerows: The Cardiff Hedgerow Survey 1998. Journal of Environmental Management 60, 91-100.
Robinson N (2004) The Planting Design Handbook, Ashgate Publishing, England.
Silah M (2002) Sanayi işletmelerinde önemli ve çağdaş gereksinim: Süreç danışmanlığı uygulamaları.
Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1, 143-168.
Tahvanainen L, Tyrvainen L, Ihalainene M, Vuorela N, Kolehmainen O (2001) Forest management and public perceptions - visual versus verbal information. Landscape and Urban Planning 53, 53-70.
Tyrvainen L, Tavhanainen L (1999) Using computer graphics for assessing the scenic value of largescale rural landscape. Forthcoming Scandinavian Journal of Forest Research 14, 282-288.

APA	Acar C, GÜNEROĞLU N (2009). Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. , 65 - 73.
Chicago	Acar Cengiz,GÜNEROĞLU Nilgün Ayhan Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. (2009): 65 - 73.
MLA	Acar Cengiz,GÜNEROĞLU Nilgün Ayhan Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. , 2009, ss.65 - 73.
AMA	Acar C,GÜNEROĞLU N Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. . 2009; 65 - 73.
Vancouver	Acar C,GÜNEROĞLU N Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. . 2009; 65 - 73.
IEEE	Acar C,GÜNEROĞLU N "Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma." , ss.65 - 73, 2009.
ISNAD	Acar, Cengiz - GÜNEROĞLU, Nilgün Ayhan. "Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma". (2009), 65-73.

APA	Acar C, GÜNEROĞLU N (2009). Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. Ekoloji, 18(72), 65 - 73.
Chicago	Acar Cengiz,GÜNEROĞLU Nilgün Ayhan Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. Ekoloji 18, no.72 (2009): 65 - 73.
MLA	Acar Cengiz,GÜNEROĞLU Nilgün Ayhan Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. Ekoloji, vol.18, no.72, 2009, ss.65 - 73.
AMA	Acar C,GÜNEROĞLU N Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. Ekoloji. 2009; 18(72): 65 - 73.
Vancouver	Acar C,GÜNEROĞLU N Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma. Ekoloji. 2009; 18(72): 65 - 73.
IEEE	Acar C,GÜNEROĞLU N "Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma." Ekoloji, 18, ss.65 - 73, 2009.
ISNAD	Acar, Cengiz - GÜNEROĞLU, Nilgün Ayhan. "Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma". Ekoloji 18/72 (2009), 65-73.