Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi

DEMİR, NEVZAT

Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi

Nevzat DEMİR (Boş)

ÖNERİ

3 1

Yıl: 2009 Cilt: 32 Sayı: 8 Sayfa Aralığı: 193 - 202 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi

Öz:

zet: Fiziksel bitkinlik, bıkkınlık, fark edilecek kadar uzun süren yorgunluk, çaresizlik ve ümitsizlik duyguları, olumsuz benlik kavramının gelişmesi ile, yasama ve diğer insanlara karsı olumsuz tutumları içeren fiziksel, duygusal ve zihinsel boyutlu bir sendrom olan tükenmişlik sendromunun bireysel ve örgütsel düzeydeki sonuçları dikkate değer bir nitelik taşımaktadır. Örgütsel düzeyde bağlılık ve tatmin tükenmişlik sendromu ile ilişkili görülen konuların başında gelmektedir. Çalışmada tükenmişlik boyutlarının bağlılık boyutları ve iç ve dış iş tatmini üzerindeki açıklayıcı etkisi incelenmiştir. Elde edilen sonuçlardan, tükenmişlik boyutlarından "Duygusal Tükenme" ve "Duyarsızlaşma durumunun örgütsel bağlılık boyutları ile dışsal iş tatmini üzerinde açıklayıcı etkisi olduğu çalışma sonucunda ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelime:

Relationship between burn-out and organizational commitment

Öz:

Abstract: Burnout has considerable outcomes in terms of both individual and organizational levels as this syndrome has physical, emotional and mental dimensions and includes physical exhaustion, long-term exhaustion, inevitability and despair, negative attitudes toward other people and living with progress in negative self concept. In organizational level, organizational commitment and satisfaction are the most relevant subjects to burnout In this study commitment dimension of burnout and its explanatory effect on internal and external job satisfaction is examined. In the end of the study, results show that "affective burnout" and "desensitization" dimensions of burnout have explanatory effects on organizational commitment dimensions and external job satisfaction.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1]Barut, Y. & Kalkan, M. (2002). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Dergisi, (14), 65-76.
[2]Aslan, H. (2000). Hekimlerde Tükenme Sendromu ve Önleme Yollan. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD, Arşiv Dergisi, (9), 427-436.
[3]Izgar, H. (2000). Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri, Nedenleri Ve Bazı Etken Faktörlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
[4]Örmen, U. (1993). Tükenmişlik Duygusu ve Yöneticiler Üzerine Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
[5]Freudenberger, H.J. (1974). Staff Burnout. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165
[6]Maslach, C. & Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2(99), 99-113
[7]Maslach, C. (1976). Burned-out. Human Behaviour, 9(5), 16-22.
[8]Maslach,C. & Leiter, M.P. (1997). The Truth about Burnout. San Francisco: Jossey - Bass.
[9]Çam, O. (1991), Hemşirelerde Tükenmişlik Sendromunun Araştırılması. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
[10]Torun, A. (1997). Stres ve Tükenmişlik Endüstri ve Örgüt Psikolojisi. (Ed.: Tevrüz, S.). 2. Baskı. İstanbul: Türk Psikologlar Deneği ve Kalder Derneği Ortak Yayını.
[11]Perlman, B. & Hartman, E.A. (1982). Burnout: Summary and Future Reserarch. Human Relations, 35(1), 283-305.
[12]Tuğrul, B. & Çelik, E. (2002). Normal Gelişim Gösteren Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-18
[13]Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22 - 25 Eylül, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 143-154.
[14]Özyurt, A.; Söylemez, D.; Aydın, G.D.; Sur, H. & Hayran, O. (2004). Hekimlerde Tükenmişlik Düzeyi. Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Koordinasyon Kurulu (TTB-UDKK) X. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı. Tıp Dünyası Dergisi, (128), 1-7.
[15]Maraşlı, M. (2003). Lise Öğretmenlerinin Bazı Özelliklerine ve Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerine göre Tükenmişlik Düzeyleri. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
[16]Aslan, D.; Kiper, N.; Karaağaoğlu, E.; Topal, F.; Güdük, M. & Cengiz, Ö.S. (2005). Türkiye'de Tabip Odalarına Kayıtlı olan Bir Grup Hekimde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
[17]Dursun, S. (2000). Öğretmenlerde Tükenmişlik ile Yükleme Biçimi, Cinsiyet, Eğitim Düzeyi Ve Hizmet Süresi Değişkenleri Arasındaki Yordayıcı İlişkilerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
[18]Sılığ, A. (2003). Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
[19]Baysal. A. (1995). Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Meslekten Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
[20]Lau, P.S.Y. (2002). Teacher Bumout in Hong Kong Secondary Schools. A Thesis Submitted in Partial Fulfilment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in Education. The Chinese University of Hong Kong.
[21]Grusky, O. (1966). Career Mobility and Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly, 10(4), 488- 503.
[22]Leong, C.S.; Furnham, A. & Cooper, C.L. (1996). The Moderating Effect of Organizational Commitment on the Occupational Stress Outcome Relationship. Human Relations, 49(10), 1345-1365.
[23]Schermerhorn, J.R.; Hunt, J.G. & Osborn, R.N. (1994). Managing Organizational Behavior. 5th. Ed. New York:John Wiley&Sons Inc.
[24]Kamer, M. (2001). Örgüte Güven, Örgüte Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
[25]Davis, K. & Newstrom, J.W. (1989). Human Behavior at Work, Organizational Behavior. 8th Ed. New York: McGraw Hill Book Company.
[26]Nortcraft, G.B. & Neale, M.A. (1990). Organizational Behavior, A Management Challenge, yayın şehri: The Dryden Press.
[27]Morrow, P.C. McElroy, J.C. (1986). Research Notes on Assessing Measures of Work Commitment. Journal of Vocational Behaviors, 7(2), 139-145.
[28]Allen, N.J. & Meyer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
[29]Mowday, R.T.; Steers, R.M. & Porter, L.W. (1979). The Measurement of Organizational Commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2) . 224-247.
[30]Bateman, T.S. & Strasser, S.A. (1984). Longitudinal Analysis of The Antecedents of Organizational Commitment. Academy of Management Journal, 27(1), 95-112
[31]Williams, L.J. & Hazer, J.T. (1986). Antecedents and Consequences of Satisfaction and Commitment In Turnover Models: A Reanalysis Using Latest Variables Structural Equation Methods. Journal of Applied Psychology, 11 (2), 219-231.
[32]Clugston, M. (2000). The Mediating Effects of Multidimensional Commitment On Satisfaction and Intent to Leave. Journal of Organizational Behavior, 21(4), 477-486.
[33]Wasti, S.A. (2000). Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Evrensel ve Kültürel Etmenler: Türk Kültürüne Bir Bakış. (Ed.: Ayçan, Z.). Türkiye'de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları No:21, 201 -224.
[34]Uyguç, N. (2003). Örgüt Kültürü ve Yönetim Davranışı. XI.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Afyon Kocatepe Ü., İİBF, Afyon, 432-438.
[35]Çetin, G. (2006). The Relationship Of Pre-Entry Job Choice Variables and Early Work Experiences To Early Employment Organizational Commitment. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
[36]Deconinck, J.B. & Bachmann, D.P. (1994). Organizational Commitment And Turnover Intentions of Marketing Managers. Journal of Applied Business Research, 10(3), 87-95.
[37]Birlik, M.A. (1999). Öğretmenlerin Mesleki Doyumu Ve Eğitim Anlayışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ege Üniversitesi, İzmir.
[38]Kaynak, T. (1990). Organizasyonel Davranış ve Yönlendirilmesi. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
[39]Cüceloğlu, D. (1992). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
[40]Erdoğan, İ. (1996). İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış, İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayını No:226.
[41]Cordes, C.L. & Dougherty, T.W. (1993). A Review and an Integration of Research on Job Burnout. Academy of Management Review, 18(4) ,621-656.
[42]Oshagbemi, T. (1999). Overall Job Satisfaction: How Good Are Single Versus Multiple Dtem Measures? Journal of Managerial Psychology, 14(5/6), 388-403.
[43]Hackman, J.R. & Oldham, G.R. (1980). Work redesign. Reading, Massachusetts, California: Addison-Wesley Publishing Company.
[44]Uyargil, C. (1988). İş Tatmini ve Bireysel Özellikler. İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayınları.
[45]Lıithans, F. (1992). Organizational Behavior. 6th Ed. New York: Mc Graw- Hill international Edition.
[46]Eren, E. (1993). Yönetim Ve Organizasyon. 2. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
[47]Vecchio, R.P. (1991). Organizational Behavior. 2nd Ed. New York: Dryden Pres.
[48]Yıldırım, F. (2007) İş Doyuu İle Örgütsel adalet Arasındaki İlişki, Ankara Üniversitesi S.B.F. Dergisi, 62(1), 253-278.
[49]Baycan, A. (1985). An Analysis Of The Several Aspects Of Job Satisfaction Between Different Occupational Groups. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
[50]Börii, D. & Çiper, A. (2007). Tükenmişlik Sendromunun Çalışanın Performansına Etkisi. 15. Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Mayıs, Sakarya, 552-560.

APA	DEMİR N (2009). Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. , 193 - 202.
Chicago	DEMİR NEVZAT Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. (2009): 193 - 202.
MLA	DEMİR NEVZAT Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. , 2009, ss.193 - 202.
AMA	DEMİR N Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. . 2009; 193 - 202.
Vancouver	DEMİR N Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. . 2009; 193 - 202.
IEEE	DEMİR N "Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi." , ss.193 - 202, 2009.
ISNAD	DEMİR, NEVZAT. "Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi". (2009), 193-202.

APA	DEMİR N (2009). Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. ÖNERİ, 32(8), 193 - 202.
Chicago	DEMİR NEVZAT Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. ÖNERİ 32, no.8 (2009): 193 - 202.
MLA	DEMİR NEVZAT Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. ÖNERİ, vol.32, no.8, 2009, ss.193 - 202.
AMA	DEMİR N Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. ÖNERİ. 2009; 32(8): 193 - 202.
Vancouver	DEMİR N Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi. ÖNERİ. 2009; 32(8): 193 - 202.
IEEE	DEMİR N "Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi." ÖNERİ, 32, ss.193 - 202, 2009.
ISNAD	DEMİR, NEVZAT. "Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerindeki etkisi". ÖNERİ 32/8 (2009), 193-202.