Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi

KOLAÇ, Emine

Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi

Emine KOLAÇ (Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Milli Folklor Dergisi

27 5

Yıl: 2009 Cilt: 11 Sayı: 82 Sayfa Aralığı: 19 - 31 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi

Öz:

Küreselleşme rüzgârının hızlı bir şekilde estiği ve ulusal kültüre yöneldiği günümüzde ulusal kültüre, halk kültürüne bilinçle yaklaşma, koruma sorumluluğu her zamankinden daha fazla önem kazanmaktadır.Bu açıdan Türkçe ders kitaplarına ve Türkçe ders programlarına önemli görevler düşmektedir. Acaba, öğrencilere halk kültürünü sevdirme, onu koruma sorumluluğunu kazandırmada ders programları ve ders kitapları üstlendikleri bu görevi yerine getirebiliyor mu? Bu durumun araştırılması, ders programlarının, ders kitaplarının ve kitaplarda yer alan metinlerin incelenerek var olan durumun ortaya çıkarılması, sorunların gözler önüne serilerek çözüme yönelik öneriler sunulması, halk kültürü öğelerini tanıtma, korumaya yönelik bilinç oluşturulması açısından bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Betimsel nitelik taşıyan bu araştırmada Türkçe ders programları (1-5; 6-8) ve 2007 yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanarak okullara dağıtılan ilköğretim Türkçe ders kitaplarında (I-5; 6-8) yer alan metinler somut olmayan kültürel miras öğeleri dikkate alınarak incelenmiştir. Araştırma verileri nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Türkçe ders kitaplarında yer alan toplam (144+ 56) 200 metin tek tek incelenmiş, elde edilen bulgular frekanslarla tablolar hâlinde sunularak, incelenen metinlerden doğrudan alıntılar yapılmış ve yorumlanmıştır.

Anahtar Kelime: türkçe ders kitapları türkçe eğitimi türk dili ilk öğretim programı kültürel mirasın korunması farkındalık halk kültürü sözlü kültür bilinç uyandırma türk folkloru somut olmayan kültürel miras

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

The importance of Turkish language education in protecting and raising awareness on intangible cultural heritage

Öz:

In contemporary global era it is highly important to approach the popular culture and national culture delicately and take essential precautions about the local and native cultures. In this respect, Turkish language course books and Turkish language curriculums have important duties. This paper questions the proficiency of the books and curriculums. The current study reports on a descriptive analysis of elementary Turkish language curriculums and the Turkish language textbooks (for grades 1-5; 6-8) distributed to the schools by the National Ministry of Education in 2007. Within the context of this paper, the genre and the quality of the texts have been investigated. And then, the features of the intangible cultural heritage are determined from the texts. A total of 200 (144+56) texts have been studied individually with respect to text type and their distribution. Findings have been reported in frequency tables in addition to samples from the texts. At the end the results are discussed and interpreted.

Anahtar Kelime: consciousness raising turkish folklore intangible cultural heritage turkish textbooks turkish education turkish language primary education curriculum conservation of cultural heritage awareness folk culture oral culture

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abbaslı, Eldeniz, “Çocuk Eğitiminde Bayramların Rolü”, Turkish Studies 3, 2, 2008: 1-11.
Akarpınar, R. Bahar. “Türk Gölge Oyunu Karagöz’de Zımmî Tipler”, Millî Folklor 62, 2004: 19-34.
Aksan, Doğan. Her Yönüyle Dil. Ankara: TDK Yayınları, 1995
Artun, Erman. Halk Kültürü Araştırmaları, “Halk Kültürlerinin Gelecek Kuşaklara Taşınması”. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2008
Artun, Erman. Türk Halkbilimi. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Artun, Erman. Köy Seyirlik Oyunları Kültürel Mirasının Sergilenmesi, Somut Olmayan Kültürel- Mirasın Müzelenmesi Sempozyumu, 4-6 Mart 2004: 147-151.
Artun, Erman. “Halk Kültürü ve Folklorun Türk Kültüründeki Yerine Kültürel Değişim ve Gelişim Açısından Bakış”, Adana Halk Kültürü Araştırmaları 1, Adana: Epsilon Ofset, 2000.
Artun, Erman. Günümüzde Adana Aşıklık Geleneği ve Âşık Feymani. Adana: Hakan Ofset, 1996.
Aydın, Mustafa. “Global Değişim ve Genişleyen Türk Dünyası: Türkler ve Türkiler” Liberal Düşünce, 4, 13, 1999: 109–120.
Başgöz, İlhan. Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1999.
Bogdan R. C.& Biklen, S. K. Qualitative Research for Education. An Introduction to Theory and- Methods. Third Edition., MA, Allyn&Bacon, 1998.
Börekçi, Muhsine. “Kültür-Dil-Edebiyat Bağlamında Türk Kültürü-Türkçe ve Türk Edebiyatı” Türk Dili, 570, Haziran 1999: 532-538.
Büyükuslu, Ali Rıza. “Küreselleşmenin Sosyal ve Kültürel Hayata Etkisi”, Küreselleşmenin İnsani Yüzü. Editör Veysel Bozkurt, İstanbul: Alfa Yayınları, 2000.
Çelik, Celaleddin. “Mevlana’nın Fikirlerinin Türklerin Dini Hayatına Etkileri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 2002: 21-38.
Çıblak, Nilgün. “Karagöz Sanatına İşlevsellik Kazandırma Bağlamında Karagöz Ustalarından Hayalî Cinas Örneği”, Folklor/Edebiyat, 13,50, 2007: 174-183.
Demir, Galip. Türk Kültürü ve Ahilik. İstanbul: Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları, 1998.
DPT. Dünyada Küreselleşme ve Bölgesel Entegrasyonlar. http://ekutup.dpt. gov.tr/. web adresinden 23.08.2008 tarihinde alınmıştır.
Ekici, Metin (2004). “Bir Sempozyumun Ardından: Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi”, Millî Folklor, 16, 61, 2004: 5-13.
Erdoğan, İrfan ve Alemdar Korkmaz. Popüler Kültür ve İletişim. Ankara: ERK, 2005.
Ergin, Muharrem. Üniversiteler İçin Türk Dili. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1986.
Erol, Mehmet. “Türk Dünyasında “Kız Kalesi” Adlandırmalarının Kaynağı ve Bunlara Dair Anlatılan Efsanelerin Teşekkülü Üzerine”, Millî Folklor, 65, 2005: 73-83.
Göka. Erol. “Bugün: Dünün ve Yarının İlginç Bir Karışımı”, Türkiye Günlüğü, 75, 2003: 87–102.
Günay, Ertuğrul. Mevlevilik ve Semâ Törenleri Hakkında Genelge, 2008 http://aregem.kulturturizm. gov.tr//. Erişim tarihi: 23.08.2008
Gürçay, Hikmet. Urgan ve Urgancılık, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1969.
Güvenç, Bozkurt. Kültür Kuramında Bütüncülük Sorunu Üzerine Bir Deneme. Ankara: Hacettepe Basımevi, 1970.
İçli, Gönül. “Küreselleşme ve Kültür”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 2, 2001: 163-172.
Kafesoğlu, İbrahim. Türk Millî Kültürü, İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1992.
Kavcar, Cahit. “Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi”, A.Ü Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20, 1987: 1-2.
Keyman, E. Fuat ve A. Yaşar Sarıbay. Global/ Yerel Eksende Türkiye, Siyaset ve Toplumsal Yaşam, İstanbul: Alfa Yayınları, 1–7, 2000.
Kongar, Emre. “Küreselleşme ve Kültürel Farklılıklar Çerçevesinde Ulusal Kültür”. 1997. www.kongar.org/makaleler/mak_ku.phb. Erişim tarihi: 23.08.2008
MEB. İlköğretim Türkçe Dersi (6- 8. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi, 2006.
MEB. İlköğretim Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi, 2005.
Miles M.B. &Huberman A.M. Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. 2nd Edition. SAGE Publications, Calif, 1994.
Oğuz, Öcal. “Somut Olmayan Kültürel Miras: Türkiye’de Nevruz/Yenigün”. Millî Folklor, 17, 65, 2005: 5-8.
Oğuz, Öcal. “SOKÜM’ün Korunması Sözleşmesine Giden Yolda 1989 Tavsiye Kararı”. Millî Folklor, 20, 80 (20008a) : 26-32.
Oğuz, Öcal. “UNESCO ve İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları” Millî Folklor, 20, 78, (2008b): 5-8.
Önen, Phil. Ülgür. “Özgünlük ve Yabancılaşma Süreçlerinde Halk El Sanatlarının Yeri,” 2. Ulusal El Sanatları Sempozyumu, Ankara, 1982.
Özbay, Murat. “Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretimi”, Türk Dili, 602, 2002: 112-120.
Ölçer Özünel, Evrim. “Hoca Nasrettin Kahraman mı, Anti-Kahraman mı, Hilebaz mı, Bilge mi?” Millî Folklor, 20, 78: 22-27.
Sarı, Hatice. “Mustafa Düzgünman’ın Ebru Sanatına ve Eğitimine Katkısı”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2008.
Sarıbay, Ali Yaşar. “Yirmibirinci Yüzyıla Doğru Global Kapitalizm, Oryantalizm, Yerlicilik: Teorik Bir Çerçeve”, Global-Yerel Eksende Türkiye (Derleyenler: Keyman, E. Fuat ve Ali Yaşar Sarıbay). İstanbul: Alfa Yayınları, 2000: 7–17.
Serin, Yaşar. “Geleneksel Ebru Sanatında Kronolojik Gelişim Süreci İle İlgili Bir Değerlendirme”. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 2008: 97-105.
Somersan, Semra. “Çok Kültürlülük İçin Asgari Öneriler”, Toplumbilim, 14, 2001: 33–51.
“Somut Olmayan Kültürel Mirasın Koruması Sözleşmesi”. (Çev. M. Öcal Oğuz, Yeliz Özay ve Pulat Tacar) Millî Folklor 65, 2005: 163-171.
Şimşek, Fulya Işıl. “Fakelore” Kavramı ve Nasreddin Hoca” Millî Folklor, 20,79, 2008: 84- 89.
Tezcan, Mahmut. Erzurum Kültürü ve Kişiliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20,1-2, 1987: 275-287.
Wells, Calvin. İnsan ve Dünyası (Çev. Erzen Onur), İstanbul:Remzi Kitabevi, 1972.
Yavuz, Ayça. “Cumhuriyet Döneminde Ankara Kalesi’ndeki Geleneksel El Sanatları”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Yıldırım A. ve Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2005.

APA	KOLAÇ E (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. , 19 - 31.
Chicago	KOLAÇ Emine Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. (2009): 19 - 31.
MLA	KOLAÇ Emine Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. , 2009, ss.19 - 31.
AMA	KOLAÇ E Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. . 2009; 19 - 31.
Vancouver	KOLAÇ E Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. . 2009; 19 - 31.
IEEE	KOLAÇ E "Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi." , ss.19 - 31, 2009.
ISNAD	KOLAÇ, Emine. "Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi". (2009), 19-31.

APA	KOLAÇ E (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor Dergisi, 11(82), 19 - 31.
Chicago	KOLAÇ Emine Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor Dergisi 11, no.82 (2009): 19 - 31.
MLA	KOLAÇ Emine Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor Dergisi, vol.11, no.82, 2009, ss.19 - 31.
AMA	KOLAÇ E Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor Dergisi. 2009; 11(82): 19 - 31.
Vancouver	KOLAÇ E Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor Dergisi. 2009; 11(82): 19 - 31.
IEEE	KOLAÇ E "Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi." Milli Folklor Dergisi, 11, ss.19 - 31, 2009.
ISNAD	KOLAÇ, Emine. "Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi". Milli Folklor Dergisi 11/82 (2009), 19-31.