Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu

Pulaşlı, Hasan

Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu

Hasan PULAŞLI (Çukurova Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ticaret Hukuku Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

21 6

Yıl: 2007 Cilt: 11 Sayı: 1-2 Sayfa Aralığı: 259 - 277 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu

Öz:

Türk Ticaret Kanunu’nun uzun zamandır beklenen reformu, TBMM bu yasama döneminde gerçeklesmesi öngörülmektedir. 20 Maddeden olusan Konzern hukuku Türk hukukunda ilk kez düzenlenmektedir. Tasarıda, “konzern” kavramınının kullanılmasından kaçınılmıs, bunun yerine “sirketler topluluğu” terimi kulanılmıstır. Böylelikle belirli bir hareketlilik ve elastikiyet kazanıldığı gibi, Almanya’da 100 yılı askın zamandan beri yürürlükte olan güçlü konzern hukukundan da ayrılmıstır. Ancak kaydetmek gerekir ki, Alman konzern hukukundaki bazı düzenlemeler sirketler topluluğuna iliskin düzenlemenin bazı hükümleri1 (AktG §§ 17-21) bazı değisikliklerle alınmıs ve yine Alman AktG § 219-337 hükümlerinde düzenlenmis bulunan bağlı isletmelere iliskin kurallarda dikkate alınmıstır. Bununla birlikte, Alman konzern hukukunun “ikinci kanadı” olarak adlandırılan “sözlesme konzernleri” (kâr aktarılmasına iliskin sözlesmeler) Tasarıya alınmamıstır. Çünkü bu gibi sözlesmelere Türk ekonomik yasamında hemen hemen hiç rastlanılmamaktadır, bu sebep anlamlıdır. Konzern hukukundaki önemli sorunlardan biri de, hakim veya ana sirket ile yavru sirket arasındaki hakimiyet iliskisinin “tek elden yönetim sistemine” mi yoksa “kontrol” sistemine dayandığıdır. Gerekçe’de pay veya oy çoğunluğu ya da yönetim organlarındaki çoğunluğun bulunması esasının benimsendiği belirtilmektedir (tasarı m. 195/1). İlke olarak bir sirket, ister hakim sirket ister yavru sirket olsun, sadece kendi güven veren davranıslarından sorumludur. Ancak, sirketler topluluğunda “konzernin güvenden doğan sorumluluğu”ndan bahsedilmektedir. İsviçre Federal Mahkemesi de bu konuda “koruma veya himaye açıklaması” kavramını kullanmaktadır. Bu bağlamda Federal Mahkemenin 120 II 331 sayılı kararı sunulmustur.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Grundzüge der gesellschaftengruppe nach dem entwurft des Türkischen haldelsgesetzes und vertrauenshaftung der herrschenden gesellschaft

Öz:

Mit dem Abschluss der seit langem erwarteten Reform des türkischen Handelsgesetzes wird in dieser Legislaturperiode das türkische Parlament abgeschlossen. Das Konzernrecht wird erstes Mal in Türkischenrecht insgesamt mit 20 Artikeln geregelt. Der Entwurf meidet den Ausdruck „Konzern“ und stattdessen von „Gesellschaftengruppe“ (sirketler topluluğu) spricht. Damit kann eine gewisse Beweglichkeit anzeigen und auch vom starken deutschen Konzernrecht, welches sich in Deutschland mehr als 100 Jahr in Krafft befi ndet, abweichen. Aber es ist zu bemerken, dass einige Vorschriften, welche das „abhängige und herrschendeUnternehmen“, „Konzern und Konzernunternehmen“, „wechselseitig beteiligteUnternehmen“, die „Mitteilungspfl ichten“ und die „Mitteilungspfl ichten derGesellschaft“ regeln (AktG §§ 17-21), vom deutschen Konzernrecht übernommen worden sind. Wie in der Botschaft des Entwurfs erklärt wird, wird auch die verbundene Unternehmen, die in AktG §§ 219-337 geregelt sind, als Vorbild in Betracht gezogen. Allerdings ist die so genannte „zweite Flügel“ des deutschen Konzepts, d.h. den Vertragskonzern (Gewinnabführungsvertrag) weggelassen, weil es der Vertragskonzern im Sinne der vertraglichen Unterwerfung einer Gesellschaft unter eine andere in der türkischen Wirtschaft wohl kaum gibt. Dieser Grund ist verständlich. Das wichtigste Problem besteht im konzernrecht darin, ob die Beherrschungsverh ältnisse zwischen der mutter- und Tochtergesellschaften auf der „einheitliche Leitung“ oder „Kontrolle“ basiert. İn der Botschaft wird betont, dass das „Kontrollsystem“, die auf der Mehrheit der Anteile, Stimmrechte oder des Verwaltungsorgans stützt (Entwurf Art. 195/1) angenommen wurde. Grundsätzlich haftet eine Gesellschaft, sei es die Muttergesellschaft oder eine Schwestergesellschaft, nur auf ihr eigenes Vertrauenserzeugendes Verhalten. İn der Gesellschaftengruppe wird es von der „Haftung aus Kozernvertrauen“gesprochen. Das schweizerische Bundesgericht spricht darum von einer „impliziten Patronatserklälung“. İn diesem Zusammenhang ist die Entscheidung des schweizerischen Bundes Gerichtshofs von BGE 120 II 331 dargelegt.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Druey, Jean Nicolas, Der Entwurf für türkisches Konzernrecht in vergleichender Sicht, Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan, İstanbul 2003, s. 323-339.
Böckli, Peter, Schweizer Aktienrecht, Dritte, vollständig neu bearbeitete und erweiterte Aufl age, Zürich, Basel Genf 2004.
Brechbühl, Beat, Haftung aus erweckten Kozernvertrauen, Diss. Bern 1998.
Gerekçe 2008, Türk Ticaret Kanunu’nun Gerekçesi, Ankara- 2008.
Gürpınar, Damla, Sözlesme Dısı Yanlıs Tavsiyede Bulunma, Öğüt veya Bilgi Vermeden Doğan Hukuki Sorumluluk, İzmir, 2006.
Handschin, Lukas, Der Konzern im geltenden schweizerischen Privatrecht, Zürich 1994.
Hüffer, Uwe, Aktiengesetz, 5. Aufl age, München 2002.
Jäger, Axel, Aktiengesellschaft, unter besonderer Bericksichtigung der KGaA, München 2004.
Kırca, Çiğdem, Bilgi Vermeden Dolayı Üçüncü Kisiye Karsı Sorumluluk, Ankara 2004.
Kuzmic, Kristina, Haftung aus «Konzernvertrauen», Diss. Zürich 1998.
Meier-Hayoz. A./Forstmoser, P. Schweizerisches Gesellschaftsrecht, 9. Aufl . Bern 2004.
Liebscher,Thomas, Beck’sches Handbuch der AG, Gesellschaftsrecht, Steuerrecht, Börsengang, München 2004.
Raiser, Thomas, Recht der Kapitalgesellschaften, München 2001.
Schmidt, Karsten, Zum Verständnis des konzernrechtlichen Abhängigkietsberichts, (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan, İstanbul 2003.s. 663- 672).
Vogel, Alexander, Die Haftung der Muttergesellschaft als materielles, faktisches oder gundgegebenes Organ der Tochtergesellschafter, Diss. St. Gallen, Bern 1997.
Würdinger, Hans; Aktien- und Konzernrecht, 3. Aufl . Karlsruhe 1973

APA	Pulaşlı H (2007). Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. , 259 - 277.
Chicago	Pulaşlı Hasan Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. (2007): 259 - 277.
MLA	Pulaşlı Hasan Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. , 2007, ss.259 - 277.
AMA	Pulaşlı H Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. . 2007; 259 - 277.
Vancouver	Pulaşlı H Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. . 2007; 259 - 277.
IEEE	Pulaşlı H "Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu." , ss.259 - 277, 2007.
ISNAD	Pulaşlı, Hasan. "Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu". (2007), 259-277.

APA	Pulaşlı H (2007). Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1-2), 259 - 277.
Chicago	Pulaşlı Hasan Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, no.1-2 (2007): 259 - 277.
MLA	Pulaşlı Hasan Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.11, no.1-2, 2007, ss.259 - 277.
AMA	Pulaşlı H Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2007; 11(1-2): 259 - 277.
Vancouver	Pulaşlı H Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2007; 11(1-2): 259 - 277.
IEEE	Pulaşlı H "Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu." Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11, ss.259 - 277, 2007.
ISNAD	Pulaşlı, Hasan. "Türk ticaret kanunu tasarısına göre şirketler topluluğunun temel nitelikleri ve hakim şirketin güven sorumluluğu". Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11/1-2 (2007), 259-277.