Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı

Kose, Ahmet Hasim; BAHÇE, SERDAL

Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı

Serdal BAHÇE, (Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Maliye Bölümü, Ankara, Türkiye)

Ahmet Haşim KÖSE (Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İktisat Bölümü, Ankara, Türkiye)

Praksis

19 5

Yıl: 2010 Cilt: 0 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 9 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı

Öz:

Kapitalizmin son krizinin incelenmesi kuramsal bir çerçevenin yanında, somut bir analizi de gerektirir. Ulusal, uluslararası ve sınıfsal somut düzeyleri birbirine bağlayan sermaye birikimidir. Bu yazının amacı Türkiye örneğinde bu düzeylerde somut bir analizi de kapsayan bir kriz incelemesidir. Uluslararası ve ulusal düzeyde makro dengesizlikler, sınıfsal düzeyde gelir-tüketim dengesizliklerine denk düşmektedir. Emekçiler için bu dengesizlik yeni bir sömürü kanalı anlamına gelmektedir. Emekçilerin borçlanmayla kapattıkları açıkları, onların yaşamsal/toplumsal minimumlarını yükseltmektedir. Bu da reel ücret artışı taleplerini beslemekte ve düşen reel emek üretkenliği ile birlikte kâr oranları üzerinde baskı oluşturmaktadır. Bu durum emek açısından daha uzun çalışma, sermaye için ise faaliyet ve faaliyet dışı kârların artışı anlamına gelmektedir. Toplumsal sermayenin tamamı için geçerli olan bu durum, büyük sermaye açısından kâr oranlarının da yükselmesi biçiminde tezahür etmektedir. Borçlanmanın beslediği finansallaşma üretken sermayenin kâr baskısını azaltmakta ve emekçiler için yeni bir tahakküm anlamına gelmektedir. Aynı süreç devlet borçlanması aracılığıyla, sermayeler arasında ve emekten sermayeye değer aktarımına da yol açmaktadır.

Anahtar Kelime: cari açık küresel ekonomik kriz kapitalist ekonomi borçlanma ekonomik kriz etkileri çalışma zamanı kapitalizm reel ücretler emek sömürüsü Türkiye gelir-harcama dengesi marksist yaklaşım toplumsal sınıflar sermaye emek değeri

Crisis from the perspective of the country which is merely grazed by it: Naivety of theory, crudeness of reality

Öz:

The elaboration of the recent crisis necessitates a concrete analysis besides a theoretical framework. Capital accumulation links national, international and class-based concrete dimensions. This study aims to assess the recent crisis through an analysis of these concrete dimensions in the Turkish case. Macro imbalances at national and international levels correspond to income-consumption imbalances at class level. For workers, this imbalance means a new form of exploitation. Deficits financed by borrowing raises the social minimum of workers, and the demand for real wage increases. With the declining real labor productivity, this poses a pressure upon profit rates. While workers are forced to work longer, operational and non-operational surplus increase for productive capital, and profit rates increase for big capital. Financialization, which is aggravated by increased borrowing, eases the profit constraint upon capital and constitutes a new form of dominance over labor. The same process, via public borrowing, results in value transfer among particular capitals and from labor to capital.

Anahtar Kelime: Turkey income-expenditure equilibrium marxist approach social classes capital labor value current deficit global economic crisis capitalist economy borrowing economic crisis impacts working time capitalism real wages labor exploitation

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Arrighi, G. (2000) Uzun Yirminci Yüzyıl, Ankara: İmge Kitabevi
Bahçe, S. (2007) “Çin: İlkel Birikimin ve Üçüncü Serfliğin Mucizesi”, Mülkiye, XXXI (255), 155-178.
Bleaney, M. F. (1976) Underconsumption Theories: A History and Critical Analysis, Londra: International Publishers.
Brenner, Robert (2007) Ekonomide Hızlı Büyüme ve Balon: Dünya Ekonomisinde ABD’nin Yeri, İstanbul: İletişim.
De Brunhoff, S. (2009) Marx’ın Para Teorisi, İstanbul: Kalkedon.
BSB [Bağımsız Sosyal Bilimciler] (2008) 2008 Kavşağında Türkiye: Siyaset, İktisat ve Toplum, İstanbul: Yordam.
BSB (2009) Türkiye’de ve Dünya’da Ekonomik Bunalım, İstanbul: Yordam.
Carchedi, G. (2009) Başka Bir Avrupa İçin: Avrupa’nın Ekonomik Bütünleşmesinin Sınıf Tahlili, İstanbul: Yordam.
Cleaver, H. (2008) Kapitali Politik Olarak Okumak, İstanbul: Otonom.
Foley, D. (2010) Kapital’i Anlamak: Marx’ın İktisat Teorisi, Ankara: Arkadaş.
Foster, J. B. (2008) Kapitalizmin Malileşmesi ve Kriz, İstanbul: Kalkedon.
Holloway, J. (2003) İktidar Olmadan Dünyayı Değiştirmek, İstanbul: İletişim.
ILO (2009) World of Work Report, Cenevre [www.ilo.org].
Kaldor, N. (1939) “Speculation and Economic Stability”, Review of Economic Studies, 7(1), 1-27.
Köse, A. H. ve S. Bahçe (2009) “‘Yoksulluk’ Yazının Yoksulluğu: Toplumsal Sınıflarla Düşünmek”, Praksis, 19, 385-419.
Köse, A. H. ve A. Öncü (2003) “İktisadın Piyasası, Kapitalizmin İktisadı”, İktisat Üzerine Yazılar I: Küreselleşme, Bölüşüm, Birikim (eds. A.H. Köse, F. Şenses ve E. Yeldan) içinde, İstanbul: İletişim.
Köse, A. H. ve A. Öncü. (2006) Tahsildarlar ve Borçlular: Karşı-İktisat Gözüyle Dünya Kapitalizmi ve Türkiye, İstanbul: Evrensel.
Köse, A. H. ve A. Öncü (2007) “Imbalances in the World Economy and Congestion in the Periphery”, Neoliberal Globalization as New Imperialism: Case Studies on Reconstruction of the Periphery (eds. A.H. Köse, F. Şenses ve E. Yeldan) içinde, New York: Nova.
Köse, A. H. ve Öncü, A. (2009) “Marksist Perspektiften Krize Bakış: Başka Bir Dünya Mümkündür”, Toplum ve Hekim, Cilt 24, Sayı 1.
Mandel, E. (2008) Geç Kapitalizm, İstanbul: Versus.
Marx, K. (1969) Theories of Surplus Value, Vol 2, Moscow: FLPH.
Marx, K ve Engels, F. (1975 - ) Collected Works, London: Progress.
Marx, K. (2000) Kapital 1. Cilt, Ankara: Sol.
Marx, K. (2003a) Kapital 2. Cilt, Ankara: Sol.
Marx, K. (2003b) Kapital 3. Cilt, Ankara: Sol.
Minsky, H. P. (1982) Can “It” Happen Again? Essays on Instability and Finance, New York: M.E. Sharpe.
Minsky, H. P. (2008) Stabilizing an Unstable Economy, New York: McGraw-Hill.
O’Connor, J. (1995) Birikimin Bunalımı: Yeni Bireycilik, Sınıf Mücadelesi ve Çağdaş Kapitalizm, İstanbul.
Perelman, M. (2000) The Invention of Capitalism: Classical Political EDconomy and the Secret History of Primitive Accumulation, Londra: Duke University Press.
Savran, S. (2008) “Küreselleşme ve Yeni Dünya Düzeni: Emperyalizm ve Savaşın Yeni Dinamikleri”, Küreselleşmenin Krizi (eds. A. Freeman ve B. Kagarlitsky) içinde, İstanbul: Yordam.
Sweezy, P. (2007) Kapitalist Gelişme Teorisi, İstanbul: Kalkedon.
Vasudevan, R. (2009) “Kredi Krizi: Doların Uluslararası Rolü Sorgulanıyor mu?”, Monthly Review, Bağımsız Sosyalist Dergi, Temmuz 2009, Sayı 21, Kalkedon: İstanbul.
Wood, E. M. (2003) Kapitalizmin Kökeni Geniş Bir Bakış, İstanbul: Epos.

APA	BAHÇE S, Kose A (2010). Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. , 9 - 40.
Chicago	BAHÇE SERDAL,Kose Ahmet Hasim Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. (2010): 9 - 40.
MLA	BAHÇE SERDAL,Kose Ahmet Hasim Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. , 2010, ss.9 - 40.
AMA	BAHÇE S,Kose A Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. . 2010; 9 - 40.
Vancouver	BAHÇE S,Kose A Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. . 2010; 9 - 40.
IEEE	BAHÇE S,Kose A "Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı." , ss.9 - 40, 2010.
ISNAD	BAHÇE, SERDAL - Kose, Ahmet Hasim. "Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı". (2010), 9-40.

APA	BAHÇE S, Kose A (2010). Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. Praksis, 0(22), 9 - 40.
Chicago	BAHÇE SERDAL,Kose Ahmet Hasim Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. Praksis 0, no.22 (2010): 9 - 40.
MLA	BAHÇE SERDAL,Kose Ahmet Hasim Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. Praksis, vol.0, no.22, 2010, ss.9 - 40.
AMA	BAHÇE S,Kose A Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. Praksis. 2010; 0(22): 9 - 40.
Vancouver	BAHÇE S,Kose A Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı. Praksis. 2010; 0(22): 9 - 40.
IEEE	BAHÇE S,Kose A "Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı." Praksis, 0, ss.9 - 40, 2010.
ISNAD	BAHÇE, SERDAL - Kose, Ahmet Hasim. "Krizin teğet geçtiği ülkeden krize bakış: Teorinin naifliği, gerçekliğin kabalığı". Praksis 22 (2010), 9-40.