Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü

AKINCI, Zehra; GÜNDOGAN, MUSTAFA; Tekerli, Mustafa; AKCAN, Apdülkadir

Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü

Mustafa TEKERLİ, (Afyon Kocatepe Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı, Afyon, Türkiye)

Mustafa GÜNDOĞAN, (Afyon Kocatepe Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Dölerme ve Sun'i Tohumlama Anabilim Dalı, Afyon, Türkiye)

Zehra AKINCI, (Afyon Kocatepe Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı, Afyon, Türkiye)

Apdülkadir AKCAN (T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Ankara, Türkiye)

Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi

20 1

Yıl: 2002 Cilt: 42 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 29 - 36 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü

Öz:

Bu çalışma Afyon koşullarında Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi koyunlarının verim özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılan bir araştırmanın birinci bölümüdür. Bu bölümde döl verimi ve yaşama gücü özellikleri incelenmiştir. Araştırma Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektörlüğü Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde 1998-2001 yılları arasında yetiştirilen 25 baş Akkaraman, 26 baş Dağlıç, 20 baş Sakız ve 21 baş İvesi olmak üzere toplam 92 baş koyun üzerinde yürütülmüştür. Doğum oranı 1999, 2000 ve 2001 yıllarında Akkaramanlarda %80, 100, 88.89; Dağlıçlarda %60, 93.75, 76.19; Sakızlarda %86.6, 77.78, 61.54 ve İvesilerde %100, 100, 94.44 olarak bulunmuştur. Yine aynı yıllarda bir doğumdaki ortalama kuzu sayısı Akkaramanlarda 1.33, 1.33, 1.38; Dağlıçlarda 1.00, 1.06, 1.31; Sakızlarda 1.46, 2.14, 2.50 ve İvesilerde 1.2, 1.08 ve 1.47 olarak hesaplanmıştır. Birinci ve üçüncü aylarda tüm kuzular, altıncı ay ve bir yaşta ise sadece dişilerde yaşama gücü Akkaramanlarda %100,100, 100, 100; Dağlıçlarda %96.55, 96.55, 94.11, 94.11; Sakızlarda %71.43, 71.43, 68.42, 68.42 ve İvesilerde %96.55, 89.66, 100 ve 100 bulunmuştur. Sonuç olarak, döl verimi ve yaşama gücü yönünden bölgeye adaptasyon düzeyinin Sakızlarda orta, Akkaraman ve İvesilerde iyi olduğu ve yeni genotipler geliştirirken bu ırkların döl verimi özelliklerinden yararlanılabileceği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelime: hayvan ıslahı koyun ırkları Afyon genetic ıslah uyum doğum dölverim performansı döl verimi damızlık değeri Dağlıç(koyun ırkı) Sakız(koyun ırkı) koyun Türkiye genotip Akkaraman koyunlar İvesi performans test etme

Konular: Biyoloji Ziraat Mühendisliği Veterinerlik Entomoloji

Determination of production characteristics of Akkaraman, Daglic, Chios and Awassi sheep in the conditions of Afyon province I - Fertility and survival rate

Öz:

This study is the first part of an investigation aiming to reveal the possibilities of benefits from the Akaraman, Daglic, Chios and Awassi breeds for new high yielding genotype adopted to Afyon conditions by determination of production characteristics of these native breeds in this province. The study was carried on the 25 Akkaraman, 26 Daglic, 20 Chios, and 21 Awassi sheep maintained at the Afyon Kocatepe University Research Farm during the period 1998 to 2001. The parturition rates were 80, 100, 88.89% for Akkaraman; 60, 93.75, 76.19 % for Daglic; 86.6, 77.78, 61.54% for Chios; 100, 100, 94.44% for Awassi between 1999 and 2001 years the study conducted. The litter size were also found to be 1.33, 1.33, 1.38; 1.00, 1.06, 1.31; 1.46, 2.14, 2.50; 1.20, 1.08, 1.47 respectively. The survival rates for first and third months of age in all lambs and for sixth and twelveth month of age in only females were 100, 100, 100, 100% for Akkaraman, 96.55, 96.55, 94.11, 94.11% for Daglic, 71.43, 71.43, 68.42, 68.42% for Chios, 96.55, 89.66, 100, 100% for Awassi. While the adaptability levels for fertility and survival rate in Chios were medium, the Akkaraman and Awassi breeds well adapted the region under the enough feeding and care conditions, and the conclusion that the fertility traits of these three breeds could be used during developing a new genotype were reached.

Anahtar Kelime: fertility breeding value Daglic Sakiz(sheep breed) sheep Turkey genotypes Akkaraman ewes Awassi performance testing animal breeding sheep breeds Afyon genetic improvement adaptation parturition reproductive performance

Konular: Biyoloji Ziraat Mühendisliği Veterinerlik Entomoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Akcan A, Çınar K, Özbeyaz C, Aydogan M, Çetin, O (1988) Antalya Boztepede Yetistirilen Sakız Sürüsünde Bazı Verim Özelliklerinin İncelenmesi. TU. Vet ve Hay. D.C. 12(2):99- 112.
2. Akçapınar H (1994) Koyun Yetistiriciligi. Medisan Yayın evi, Ankara, s 177-340.
3. Akçapınar H, Kadak R, Odabasıoglu F (1982) Morkaraman ve Kangal-Akkaraman Koyunlarının Döl Verimi ve Süt Verimi Üzerinde Karsılastırmalı Arastırmalar. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Derg. 29(3-4): 379-391.
4. Akçapınar H, Özbeyaz C, Ünal N, Avcı M (2000) Kuzu Eti Üretimine Uygun Ana ve Baba Hatlarının Gelistirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık Koyun Irklarından Yararlanma imkanları. I. Akkaraman Koyunlarda Döl Verimi, Akkaraman, Sakız X Akkaraman F1 ve Kıvırcık X Akkaraman F1 Kuzularda Yasama Gücü ve Büyüme. Türk. J. Vet. and Anim. Sci. 24:71-79.
5. Aytug CN, Alaçam E, Yalçın BC, Türker H, Gökçen H (1990) Koyun-Keçi Hastalıkları ve Yetistırıciligi. TÜM-VET Hayvancılık Hizmetleri Yayını:2, İstanbul, s 423-439.
6. Coskun B, Seker E, İnal F (1997) Hayvan Besleme. Selçuk Univ. Vet. Fak. Yayın Ünitesi, Konya, , s 89-122.
7. Demir H (1989) Daglıç ve Ramlıç Koyunlarının Önemli Verim Özellkleri Yönünden Karsılastırılmaları. II. Döl Verimi, Süt Verimi ve Yapagı Özellikleri. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg. 15(1):39-52.
8. Demirci E, (2000) Evcil hayvanlarda reproduksiyon, suni tohumlama ve androloji ders notları. F.Ü. Vet. Fak. Ders teksiri, No:45, Elazıg.
9. Düzgünes O (1965) Koyunculuk. Tarım Bakanlıgı Ziraat İsleri Genel Müdürlügü Yayınları: E-2, Ankara,.
10. Düzgünes O (1965) Koyunculuk. Tarım Bakanlıgı Ziraat İsleri Genel Müdürlügü Yayınları:E-25, Ankara.
11. Düzgünes O (1965) Kuzu Büyütme. Tarım Bakanlıgı Ziraat İsleri Genel Müdürlügü Yayınları: E-17, Ankara.
12. Düzgünes O, Pekel E (1966) Orta Anadolu Sartlarında Çesitli Akkaraman X Merinos Melezlerinin Verimle ilgili Özellikleri Üzerinde Mukayeseli Arastırmalar. T.B.T.A. Kurumu Proje No VHAG-6 (Basılmamıs) (Sönmez R, Kızılay E. (1972) E.Ü. Ziraat Fakültesi Menemen Uygulama Çiftliginde Yetistirilen İvesi, Kıvırcık, Sakız ve Ödemis Koyunlarının Verimle ilgili Özellikleri Üzerinde Mukayeseli Bir Arastırma. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 9 (1): 3-44 ‘den alınmıstır.)
13. Esen F, Yıldız N (2000) Akkaraman, Sakız X Akkaraman Melez (F1) Kuzularda Verim Özellikleri. I. Büyüme, Yasama Gücü, Vücut Ölçüleri. Türk. J. Vet. Anim. Sci. 24:223- 231.
14. Gögüs AK (1967) Hayvan Besleme Bilgisi. Ankara Üniv. Yayınları:285, Ankara, s 132- 160.
15. Güney O, Özcan L, Gürsoy O (1982) İvesi Koyunlarının Çukurova Bölgesine Adaptasyonu Üzerinde Arastırmalar. I. Döl ve Süt Verimi ile İlgili Özellikler. Ç.Ü.Z.F. Yıllıgı, 13(1):3-14.
16. Hasimoglu S, Aksoy A (1977) Rasyon Hesaplama Metodları ve Yemleme Prensipleri. Atatürk Üniv. Yayınları:478, Erzurum, s 127- 146.
17. Jainudeen MR, Hafez ESE (1987) Sheep and Goats. Reproduction in Farm Animals. Lea & Febiger, Philadelphia, 5th ed. S 315 – 323.
18. Kaymakçı M, Sönmez R (1992) Koyun Yetistiriciligi. Hasat Yayıncılık, İstanbul, s 236-260.
19. Özcan H (1965) Çesme (Sakız) ve İmroz Koyunlarında Beden Yapısı, Süt ve Yavru Verimleri, Yapagı Karekterleri ve Bunların Diger Memleketlerdeki Süt Koyunları ile Mukayesesi ve Bilhasa Sütçülük Yönünden Islahı Tedbirleri. Ankara Üniv. Vet. Fak. Yayınları:177, Ankara.
20. Özcan L, Gürsoy O, Hasan E (1981) Kıbrıs Türk Federe Devleti Köylü İsletmelerinde Yetistirilen Sakız ve İvesi Koyunlarının Süt ve Döl Verim Performansları Üzerinde Karsılastırmalı Bir Arastırma. Ç.Ü.Z.F. Yıllıgı, 12(1-4):42-57.
21. Pineda MH, (1989) Reproductive patters of sheep and goats,Veterinary endocrinology and reproduction. Lea & Febiger, London s 428 – 447.
22. Sönmez R, Kızılay E (1972) E.Ü. Ziraat Fakültesi Menemen Uygulama Çiftliginde Yetistirilen İvesi, Kıvırcık, Sakız ve Ödemis Koyunlarının Verimle İlgili Özellikleri Üzerinde Mukayeseli Bir Arastırma. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 9(1):3-44.
23. Statıstıca for Windows Release 4.5. StatSoft.Inc., (1993).
24. Vanlı Y, Özsoy MK, Emsen H (1984) İvesi Koyunlarının Erzurum Çevre Sartlarına Adaptasyonu ve Çesitli Verimleri Üzerine Arastırmalar. Doga Bilim Derg., D1, 8,3: 302-313.
25. Yalçın BC (1980) Zooteknide Temel Prensipler. Pp:12-15.
26. Yalçın BC, Aktas G (1969) Ergin İvesi ve Akkaraman Koyunlarının Konya Ereglisi Sartlarındaki Performansları. Lalahan Zootekti Arastırma Dergisi. 9(3-4):1-14.
27. Yarkın İ (1959) Koyunculuk. Ankara. Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 37, Ankara. s 49-192.

APA	Tekerli M, GÜNDOGAN M, AKINCI Z, AKCAN A (2002). Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. , 29 - 36.
Chicago	Tekerli Mustafa,GÜNDOGAN MUSTAFA,AKINCI Zehra,AKCAN Apdülkadir Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. (2002): 29 - 36.
MLA	Tekerli Mustafa,GÜNDOGAN MUSTAFA,AKINCI Zehra,AKCAN Apdülkadir Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. , 2002, ss.29 - 36.
AMA	Tekerli M,GÜNDOGAN M,AKINCI Z,AKCAN A Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. . 2002; 29 - 36.
Vancouver	Tekerli M,GÜNDOGAN M,AKINCI Z,AKCAN A Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. . 2002; 29 - 36.
IEEE	Tekerli M,GÜNDOGAN M,AKINCI Z,AKCAN A "Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü." , ss.29 - 36, 2002.
ISNAD	Tekerli, Mustafa vd. "Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü". (2002), 29-36.

APA	Tekerli M, GÜNDOGAN M, AKINCI Z, AKCAN A (2002). Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 42(2), 29 - 36.
Chicago	Tekerli Mustafa,GÜNDOGAN MUSTAFA,AKINCI Zehra,AKCAN Apdülkadir Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 42, no.2 (2002): 29 - 36.
MLA	Tekerli Mustafa,GÜNDOGAN MUSTAFA,AKINCI Zehra,AKCAN Apdülkadir Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, vol.42, no.2, 2002, ss.29 - 36.
AMA	Tekerli M,GÜNDOGAN M,AKINCI Z,AKCAN A Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2002; 42(2): 29 - 36.
Vancouver	Tekerli M,GÜNDOGAN M,AKINCI Z,AKCAN A Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2002; 42(2): 29 - 36.
IEEE	Tekerli M,GÜNDOGAN M,AKINCI Z,AKCAN A "Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü." Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 42, ss.29 - 36, 2002.
ISNAD	Tekerli, Mustafa vd. "Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve ivesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I - döl verimi ve yaşama gücü". Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 42/2 (2002), 29-36.