Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 25 Sayfa Aralığı: 1258 - 1280 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29000/rumelide.1032587 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme
Öz: Geçmişten günümüze medeniyetler arasında kurulan ilişkilerde, doğal olarak taraflar önce birbirlerine karşı ihtiyatlı davranmış, daha sonra bu tanışmayla birlikte tartışmalar başlamış ve muhatabını daha iyi tanımak için de tercüme hareketleri ortaya çıkmıştır. Hemen her medeniyet başka medeniyetler ile etkileşime girmiş ve tercümeler vasıtasıyla bilgi, teknoloji, dil, kültür bağlamında kendini daha da geliştirmiş, sonrasında da başka medeniyetlere etki etmiştir. Tercüme vasıtasıyla eski Sümer ve Mısır Yunan’a ulaşmış, Yunan kültürü Latin ve İslam ülkelerine, İslam ve Latin kültürleri de yine tercümelerin zeminini hazırladığı Rönesans yoluyla Avrupa’ya ulaşmıştır. Tarih boyunca gerçekleştirilen bu faaliyetler, önceleri başta tarih disiplini olmak üzere çeşitli bilim dalları tarafından incelenmiş, daha sonra 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kuramsal altyapısını oluşturan çeviribilim disiplini çerçevesinde ele alınmaya başlanmıştır. Ürün, süreç ve kavram olarak çeviri son zamanlarda önemli bir ilgi odağı olmuş ve bunun sonucu olarak da çeviri tarihine ilgi artmıştır. Çeviri tarihi çalışmaları, Woodsworth tarafından, zaman ve yerle sınırlı tarihler, çeviri türlerine odaklanan tarihler, çeviri tarihinde önemli dönüm noktalarını ele alan tarihler ve çevirmenleri konu alan tarihler olarak sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmada, insanlık tarihinin başlangıcından, erken dönem Ortaçağ’a kadar devam eden ve Antik Çağ veya İlk Çağ olarak adlandırılan dönemde gerçekleştirilen çeviri faaliyetleri ve yapılan çevirilerin niteliği ile çevirmenlerinkonumu üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelime: Translation actvities in the Antique Age: A study on the characteristics of the translations and the situation of the translators
Öz: From past to present, the communities not knowing each other naturally exercised caution between them first in terms of international relations, and they have began to discuss after having met each other; as a result, translation activities arose so that they could know the other party. Almost every civilization interacted with other civilizations and they improved themselves through translations in terms of knowledge, technology, language and culture, and the affected the other civilizations. Ancient Sumerian and Egyptian cultures were transferred to Hellenic people, the hellene culture was transferred to Latin and Islamic countries through translations and, Islamic and Latin culture were transmitted to Europe by means of Renaissance based on translations. Translation activities carried out throughout history were examined under different disciplines such as history at first and now, they have been investigated under the discipline of Translation Studies in addition to ther disciplines. Translation, as a product, a process and a concept, has attracted attention in recent years and translation history has begun to draw attention. Woodswarth divides the studies in Translation History into four groups: Historical studies based on time and location; types of translation; important milestones in Translation History and translators. In this study, the translation activities will be examined, from the Antique age to the early Medieval age, and the information of the quality of the translations and the situation of the translators. In this study, the translation activities in the Antique age, the characteristics of the translations and the situation of the translators wll be examined.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Al-Ali, K. K. & Majid, L. R. (2015). “St Jerome’s Approach to Word-for-Word ans Sense-for-Sense Translation” Journal of the College of Arts, University of Basra, No. 74, 2015.
- Augoustakis, A. & A. Traill, (2013). A Companion to Terence. UK: Blackwell Publishing Ltd.
- Ballard, M. (2013). Histoire de la Traduction – Repères Historiques et Culturels. Bruxelles: De Boeck Supérieur s.a.
- Bartsch, S. (2016) “Roman Literature: Translation, Metaphor & Empire”, the American Academy of Arts & Sciences, 145 (2), Spring 2016.
- Bertman, S. (2003). Handbook to Life in Ancient Mesopotamia. New York: Facts on File, Inc.
- Bloch, J. (1919). “The Authorship of the Peshitta”. The American Journal of Semitic Languages and Literatures, Jul., 1919, Vol. 35, No. 4, pp. 215-222.
- Chrobak, M. (2013). “For a tin of ingot: the archaeology of oral interpretation”, Przeklananiec. A Journal of Literary Translation. Special Issue (2013): 87-101.
- Delisle, J. & Woodsworth, J. (2012). Translators through History. Amsterdam: John Benjamins.
- Dole, N. H. (1905). The Latin Poets. New York: Thomas Y. Crowell & Co. Publishers.
- Ebbinghaus, E. A. (1991). “Ulfila(s) or Wulfila?”. Historische Sprachforschung / Historical Linguistics, 1991, 104. Bd., 2. H. (1991), pp. 236-238.
- Frauzel, J. (1984). “Wulfila’s Fourth Century Gothic Bible Translation,” Deseret Language and Linguistic Society Symposium, Vol. 10, Iss. 1, Article 11.
- Guidère, M. (2008). Introduction a la Traductologie. Bruxelles: Groupe de Boeck s.a.
- Hölbl, G. (2001). A History of the Ptolemaic Empire. New York: Routledge.
- Köroğlu, K. (2006). Eski Mezopotamya Tarihi – Başlangıcından Perslere Kadar. İstanbul: İletişim.
- Kuiper, K. (2011). Ancient Egypt – From prehistory to the Islamic Conquest. New York: Britannica Educational.
- Largent, R.P. (1900). Saint Jérôme, Paris: Librairie Victor Lecoffre.
- McElduff, S. (2013). Roman Theories of Translation – Surpassing the Source. New York: Routledge.
- Mcintosh, J. R. (2005). Ancient Mesopotamia – New Perspectives. California: ABC-CLIO, Inc.
- Moatti, C. (2006). “Translation, Migration, and Communication in the Roman Empire: Three Aspects of Movement in History”. Classical Antiquity, 25 (1): 109-140 (2006).
- Njozi, H. M. (1990). “The Flood Narrative in the Gılgamesh Epic, the Bible and the Qur’an: the Problem of Kinship and Historicity.” Islamic Studies, Autumn 1990, Vol. 29, No. 3, pp. 303-309.
- Ochman, K. (2013). “Translation Criticism in Ancient Rome. Aulus Gelliusi Attic Nights”. Przekladaniec A Journal of Literary Translation, special issue (2013): 71-86.
- Orlinsky, H. M. (1936). “The Columnar of the Hexapla”. The Jewish Quarterly Review, Oct., 1936, New Series, Vol. 27, No. 2, pp. 137-149.
- Paker, S. (1987). “Tanzimat döneminde Avrupa edebiyatından çeviriler: Çoğuldizge kuramı açısından bir değerlendirme”, Çeviri Seçkisi I: Çeviriyi Düşünenler, M. Rifat, (Derleyenler), 26-42, İstanbul: Dünya.
- Pearce, L. E. (1995). Civilizations of the Ancient Near East (ed. Jack M. Sasson). Volume IV, Charles Scribner’s Sons MacMillan Library Reference USA, New York: Simon & Schuster Macmillan.
- Shaw, I. (2004). Ancient Egypt – A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
- Stambusky, A. (1977). “Roman Comedy on Trial in the Republic: The Case of Cencorship against
- Gnaeus Naevius the Playwright”. Educational Theatre Journal, Mar., 1977, Vol. 29, No. 1, pp. 29-36.
- Ülken, H.Z. (2011). Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
- Yücel, F. (2016). Çevirinin Tarihi. İstanbul: Çeviribilim.
- Weiss, M. (2004). Studies in Classics (ed. Dirk Obbing & Andrew Dyck), New York: Routledge.
| APA | HATIPOGLU R (2021). Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. , 1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| Chicago | HATIPOGLU RECEP Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. (2021): 1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| MLA | HATIPOGLU RECEP Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. , 2021, ss.1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| AMA | HATIPOGLU R Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. . 2021; 1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| Vancouver | HATIPOGLU R Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. . 2021; 1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| IEEE | HATIPOGLU R "Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme." , ss.1258 - 1280, 2021. 10.29000/rumelide.1032587 |
| ISNAD | HATIPOGLU, RECEP. "Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme". (2021), 1258-1280. https://doi.org/10.29000/rumelide.1032587 |
| APA | HATIPOGLU R (2021). Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0(25), 1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| Chicago | HATIPOGLU RECEP Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.25 (2021): 1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| MLA | HATIPOGLU RECEP Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.25, 2021, ss.1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| AMA | HATIPOGLU R Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2021; 0(25): 1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| Vancouver | HATIPOGLU R Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2021; 0(25): 1258 - 1280. 10.29000/rumelide.1032587 |
| IEEE | HATIPOGLU R "Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.1258 - 1280, 2021. 10.29000/rumelide.1032587 |
| ISNAD | HATIPOGLU, RECEP. "Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 25 (2021), 1258-1280. https://doi.org/10.29000/rumelide.1032587 |
