Yıl: 2010 Cilt: 11 Sayı: 85 Sayfa Aralığı: 133 - 137 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı

Öz:
Bu makalede, “tefeül”ün anlamı ve mahiyeti üzerinde kısaca durulduktan sonra, Emir Timur’a tefeül ile ad verilmesi örneklenmiştir. Emir Timur’un Osmanlı’nın hasmı olması, Anadolu’da onu doğru olarak tanımamızı ve bilhassa manevi yönüyle ilgili hususiyetleri değerlendirmemizi de engellemiştir. Emir Timur, doğumundan itibaren Orta Asya’daki dinî hayatla ilgilenmiş ve tasavvuf büyüklerinin türbe ve makamlarını onarmıştır. Gerek Tüzükât-ı Timur’da gerekse bir bakıma Timur döneminin resmî tarihi sayılan Nizamüddin Şâmî’nin Zafernâme adlı eserinde, Timur’la ilgili farklı bir portreyle karşılaşmaktayız. Sınırları, Osmanlı ideolojisi tarafından çizilmiş bir tarih anlayışı, bizi Anadolu dışındaki Türk kültür coğrafyasını doğru değerlendirmekten alıkoymaktadır. Timur’a ad verilmesiyle ilgili bilgiler, bir bakıma onun Osmanlı tarihindeki imajından farklı, dindar ve kültürel değerlere önem veren özelliklerini de ön plana çıkarmaktadır. Burada tefeül, tarih algılamasında bir kurgu olarak kullanılsa da bazı olayları farklı bir bakış açısıyla algılanmasını sağlamaktadır.
Anahtar Kelime: türk kültür coğrafyası kuran-ı kerim tarihi kişiler isimler tefeül Orta Asya falcılık ad vermek Timur

Konular: Folklor Tarih Din Bilimi Kültürel Çalışmalar Sanat

Giving name with tefe'ul and the name of Tamerlane

Öz:
This article includes tefeül’s meaning and essence, and exemplifies giving name to Tamerlane with tefeül that is a kind of book fortune. As Tamerlane is an enemy of Ottoman, we can’t recognize his personality and his spiritual life at the realistic view. Since his birth, Tamerlane has been interested in religious life at the Central Asia and restored tombs of saints. We see different Tamerlane’s portraits both in Tüzikât-ı Timur and Nizamüddin Şâmi’s Zafernâme that is an official history book of the time. The perspective of the history that was drawn according to Ottoman ideology blocks us to understand the value of Turkish cultural geography except Anatolia. The information about giving name to Tamerlane brings in the foreground his characteristics considering cultural values and his religious identity somewhat different from his image in the Ottoman history. Although tefe’ül has been used as a fiction, it enables to perceive some events in a different perspective.
Anahtar Kelime: giving names Tamerlane turkish cultural geography holy koran historical personages names bibliomancy Central Asia fortune telling

Konular: Folklor Tarih Din Bilimi Kültürel Çalışmalar Sanat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmed İbn Arabşah, (Acâibü’l-Makdûr fî Nevâibi’t-Timûr), Tamerlane of Timur the Great Amir, çev: J. H. Sanders, The Arabic Life by Ahmed İbn Arabşah, Londra: Luzac and Co., 1936.
  • Alan, Hayrunnisa, Bozkırdan Cennet Bahçesine, Timurlular, 1360-1506, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2007.
  • Aydın, Mehmet. “Fal”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.12, s. 134-139, Ankara: TDV Yayınları, 1995.
  • Caferoğlu, Ahmet. Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1968.
  • Dilçin, Cem, düzenleyen. Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara : TDK Yay., 1983.
  • Divanü Lûgat-it Türk Dizini “Endeks” IV, çev: Besim Atalay, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1986.
  • Duvarcı, Ayşe. Türkiye’de Falcılık Geleneği İle Bu Konuda İki Eser: Risâle-i Falnâme li-Ca’feri Sâdık ve Tefeülnâme, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayını, 1993.
  • Ersoylu, İ.Halil. Cem Sultan’ın Türkçe Divânı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1989.
  • Ertaylan, İsmail Hikmet. Falnâme, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1951.
  • Fischel, Walter J. Ibn Khaldun and Tamerlane : Their Historic Meeting in Damascus, 1401, from Ibn
  • Khaldun’s Autobiography, Berkeley, Los Angeles, Univ. of California Press., 1952.
  • Toparlı Recep, M. Sadi Çögenli ve Nevzat H. Yanık, Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Ankara: TDK. Yayınları, 2000.
  • Kefeli Hüseyin, Râznâme, çev: İ.Hakkı Aksoyak, The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, 2004.
  • Kur’an-ı Kerim Meâli, Diyanet İşleri Başkanlığı, 3. bs., Ankara, 2002.
  • Kurnaz, Cemal “Zaîfî’nin “Fâl-ı Murgân”ı, Divan Edebiyatı Yazıları, Ankara: Akçağ Yay., 1997.
  • Marozzi, Justin, Timurlenk, İslâm’ın Kılıcı, Cihan Fatihi, çev. Hülya Kocaoluk, İstanbul: YKY, 2005.
  • Manz, Beatrice Forbes. Timurlenk, Bozkırların Son Göçebe Fatihi, çev. Zuhal Bilgin, İstanbul: Kitap Yayınları, 2006.
  • Menem Timûr-ı Cihân-güşâ, Sergeşt-i Timurleng be-kalem-i hod-ı û gerdâverende, (Fransız Marsil Biryon’dan tercüme eden : Zebihullah Mansurî), Tehran : be-kitâbhâne-i Mestûfî, 1382.
  • Muhammed Haidar Duglath, The Tarikh-i Rashidi, (tercüme:) Denison Ross, London : 1889.
  • Nazmizâde, Tarih-i Timurlenk, İstanbul, 1860/61.
  • Nizamüddin Şâmî , Zafernâme, Çev. Necati Lugal, Ankara: TTK, 1987.
  • Oral, Tanju, Zafer-nâme-i Emîr Timur (Tercüme- i Zafer-nâme), Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 1991.
  • Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.3, İstanbul: MEB Yay., 1983.
  • Seyyid Süleyman el-Hüseynî, Tefe’ülnâme-i Hüseynî, İstanbul: 1339.
  • Tekin, Talât , Orhun Yazıtları, Ankara: TDK Yay., 2006.
  • The Malfuzat Timur yor Autobiographical Memoirs of the Moghul Emperor Timur, trans.: Major Charles Stewart, London : 1830.
  • Timur ve Tüzükâtı, mütercim : Mustafa Rahmi, İstanbul : Matba’a-i Âmire, 1339.
  • Togan, A. Zeki Velidî, “Emîr Timur’un Soyuna Dair Bir Araştırma” Tarih Dergisi, 26 (1972), s. 75-84.
  • Tüzükât-ı Timur, Timur’un Günlüğü ve Başarı Prensipleri, (Sahibkıran Emir Timur Muhammed
  • Taragay Bahadıroğlu), Hazırlayan : Kutluhan Şakirov, Adnan Aslan, İstanbul : Kaynak Yay., 2004.
  • Uzun, Mustafa, “Falnâme”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 1995, C.12, s. 141-145.
APA BİLKAN A (2010). Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. , 133 - 137.
Chicago BİLKAN Ali Fuat Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. (2010): 133 - 137.
MLA BİLKAN Ali Fuat Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. , 2010, ss.133 - 137.
AMA BİLKAN A Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. . 2010; 133 - 137.
Vancouver BİLKAN A Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. . 2010; 133 - 137.
IEEE BİLKAN A "Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı." , ss.133 - 137, 2010.
ISNAD BİLKAN, Ali Fuat. "Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı". (2010), 133-137.
APA BİLKAN A (2010). Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. Milli Folklor Dergisi, 11(85), 133 - 137.
Chicago BİLKAN Ali Fuat Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. Milli Folklor Dergisi 11, no.85 (2010): 133 - 137.
MLA BİLKAN Ali Fuat Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. Milli Folklor Dergisi, vol.11, no.85, 2010, ss.133 - 137.
AMA BİLKAN A Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. Milli Folklor Dergisi. 2010; 11(85): 133 - 137.
Vancouver BİLKAN A Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı. Milli Folklor Dergisi. 2010; 11(85): 133 - 137.
IEEE BİLKAN A "Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı." Milli Folklor Dergisi, 11, ss.133 - 137, 2010.
ISNAD BİLKAN, Ali Fuat. "Tefeül ile ad verme geleneği ve Emir Timur'un adı". Milli Folklor Dergisi 11/85 (2010), 133-137.