İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri

M. Gürhan YALÇIN, (Niğde Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Niğde, Türkiye)
Sinan ALTUNCU (Girilmedi)
Mühendislik Bilimleri Dergisi
24 3
Yıl: 2004 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 57 - 65 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri

Öz:
Orta Toroslar'da yer alan Aladağ Bölgesi, Devoniyen-Alt Kretase zaman aralığında çökelmiştir. Bölgeye, uzun süre tektonizma etkin olmuştur. Bu nedenle bölgede nap yapılı allokton Yahyalı, Siyah Aladağ, Minaretepeler, Çataloturan, Beyaz Aladağ napları ve ofiyolitli melanj istifleri meydana gelmiştir. Aladağ bölgesindeki İspirtepe civarında iki türlü cevherleşmeye rastlanmıştır. Birinci cevherleşme, Minaretepeler istifine ait Üst Triyas yaşlı dolomitik kireç taşları ile Kretase yaşlı ofiyolitik melanj dokanağında gözlenmektedir. Cevher K-G doğrultulu kırıklarda kırık dolgusu şeklinde gözlenir. İkinci cevherleşme ise cevherli fay zonlarının çevresinde bölgeye morenlerle taşınarak gelen sülfitli cevher parçaları şeklindedir. Bu cevher parçaları içerisindeki galenit bloklarının boyları bir metreye kadar ulaşmaktadır. Bölgedeki cevherli örneklerde yapılan cevher mikroskopisi çalışmaları ile mineral parajenezi belirlenmiştir. Birincil cevher minerali olarak galenit, sfalerit, pirit, fahlerz (tetrahedrit), kalkoprit ve bunların dönüşüm ürünü olarak simitsonit, anglezit, serüzit, malahit, götit ve lepidokrokit, gang minerali olarak kalsit, dolomit ve kuvars belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Mühendislik, Jeoloji Jeoloji Mineraloji

Mineralogy and geochemical properties of İspirtepe (Niğde) carbonaceou's lead-zinc deposits

Öz:
Aladağ region had precipitated in Devonian Alt Creatse time interval in middle Taurus. This region had been tectonic events along with long durations. Because of it contains nappe structured allocton Yahyalı, Siyah Aladağ, Minaretepler, Çataloturan, Beyaz Aladağ nappes and ophiolitic melange stocks in Aladağ region. Around İspirtepe of Aladag region two types of mineralization had been found. First mineralization is seen in Mineratepe's stocks Upper Trias aged dolomitic limestone and Kretase aged ophiolitic melange intersection. Ore is seen by being fault filling through North and South directed faults. Second mineralization is structured as sulphide ore part which has been carried by morens to the area. The galenite blocks have been about one meter. There is a moren cover an ore blocks in northern part of mineralization in the area. Paragenesis has been found in ored-samples with respect to microscopic ore workings it is found that first ore minerals are galenite, sphalerite, pyrite, fahlerz (tetrahedrite), chalcopyrite and their alterational products which are smithsonite, gotite, malachite, seruzite, anglezite, lepidocrosite, gang mineralization of calsit, dolomite and quartz.
Anahtar Kelime:

Konular: Mühendislik, Jeoloji Jeoloji Mineraloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Al-Bassam, K.S., Hak, J. and Watkinson, D.H. 1982. Contribution to the Origin of the Serguza Lead-zinc-pyrite Deposits, Northern Irak; Mineralium Deposita, 17, 133-149.
  • Altuncu, S. 2000. Meydan Yaylası-Karagöl-İspir tepe civarı karbonatlı kurşun-çinko yataklarının mineralojisi ve jeokimyası, Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 91 s., Niğde.
  • Annia, K. Fayon, Dona F. Whitney, Christian Teyssier, John I. Garver ve Yıldırım Dilek, 2001, Efferct of Plate Convergence Obliquity on Timing and Mechanisms of Exhumation of a Mid-Crustal Terrain, the Central Anatolian Cyrstalline Complex, Elsevier, 191-205, USA.
  • Aslaner, M. 1977. Türkiye Bakır-Kurşun-Çinko Yataklarının Jeoloj ik Bölgesel Şınıflamasıyla Plaka Tektoniği Yönünden İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayın No; 85, Trabzon.
  • Ayhan, A. 1983. Aladağ (Yahyalı-Çamardı) Yöresi Karbonatlı Kurşun-Çinko Yatakları, T.J.K. Bülteni, e. 26, s. 2, 107-116.
  • Ayhan, A., Lengeranlı, Y. 1986. Yahyalı-Demirkazık (Aladağlar Yöresi) Arasının Tektonostratigrafik Özellikleri, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, c. 27, 31-45, Ankara.
  • Blumenthal, M. 1952. Toroslarda Yüksek Aladağ Silsilesinin Coğrafyası, Stratigrafisi ve Tektoniği Hakkında Yeni Etüdler, MTA Yayınları No: 6, 179 s.Ankara.
  • Blumenthal, M. 1956. Yüksek Bolkar Dağının Kuzey Kenar Bölgesinin ve Batı Uzantılarının Jeolojisi, MTA Yayınları No: 7, 136 s., Ankara.
  • Christopher p. Reed ve Malcolm W. Wallece, 2001. Diagenetic Evidence For an Epigenetic Origin of the Courtbrown (Ireland) Zn-Pb Depozit, Mineralium Depozita, c. 36, 428-441.
  • Çağatay, A., Arman, B. 1989. Bolkardağ Sulucadere (Ulukışla-Niğde) Kalay İçerikli Çinko-Kurşun Cevherleşmesinin Mineralojisi, TJK Bülteni c. 32, 15-20, Ankara.
  • Çağatay, A., Pehlivan, N. 1988. Celaller (Niğde-Çamardı) Kalay Cevherleşmesinin Mineralojisi, TJK Bülteni, c. 32, 27-31, Ankara.
  • Çalapkulu, F. 1980. Horoz Granitoidinin Jeolojik İncelemesi, TJK bülteni, c. 23, 59-68, Ankara.
  • Çevrim, M., Echle, W., Friedrich, G. 1986. Aladağlarda Paleokarstlaşmaya Bağlı Pb-Zn Mineralizasyonu, TJK Bülteni, c. 29, 27-41, Ankara.
  • Çopuroğlu, İ. 1996. Yahyalı (Kayseri) Demirkazık (Niğde-Çamardı) Yöresi Çinko-Kurşun Yataklarının Mineralojisi ve Jenezi, MTA, No: 118, 35-46, Ankara.
  • David R. Cooke, Stuart Bull and Ross R. Large, 2003. Processes of ore Formation in the Stratiform Sediment-hosted Zn-Pb Deposits of Northern Australia: Testing the Century Model, Elsevier, c. 78-79, 519-524.
  • Demir, N., Bingöl, E. 20Ö0. Aladağlar Bölgesi Oksit-Karbonat Tip Zn-Pb Yataklarının Yapısal Jeoloji ile İlişkileri, Cumhuriyetin 75. Yıldönümü Yerbilimleri ve Madencilik Kongresi, MTA, 573-589, Ankara.
  • Gümüş, A. 1964. Important Lead-Zinc Deposits of Turkey Sympsiurh on Mining Geology and the Base Metals, UNESCO, 155-165, Ankara.
  • Koptagel O., Efe A., Ulusoy U. ve Fallick A. E. 2002. Yahyalı Yöresi (Kayseri) Karbonat Yankayaçlı Pb-Zn Cevherleşmelerinin Kükürt İzotopları İncelemesi, 55. TJK Kurultayı, 166-168, Ankara.
  • Lambert, I. B. 1976. The Mcarthur Zinc-Lead-Silver Deposits, Features, Metallogenesis and Comparisons With Some Other Stratiform Ores; Handbook of Strat-Bound and Stratiform Ore Deposits (Ed.: K.H. Wolf), Elseiver, Amsterdam, 6, 535-585.
  • Lengeranlı, Y., Dinçer, T., Batık, H. 1986. Yahyalı (Kayseri) Doğusu İle Hoşça-Çataloluk (Kayseri-Develi) Köyleri Güneyinin Jeolojisi ve Çinko-Kurşun Cevherleşmeleri Etüd Raporu MTA, Derleme Rapor No: 8026, 125 S. (Yayınlanmamış).
  • Metag and Stolberger, 1971. Zamantı Kurşun-Çinko Projesi Nihai Raporu, Maden Sahalarının Jeolojisi ve Paleontoloji Ekleri, DPT. Müsteşarlığı Raporu C. IV, 191 S., (Yayınlanmamış).
  • Ocakoğlu, F. 2002. Aladağlar ve Pınarbaşı (Kayseri) Yörelerinden Yeni Jeolojik Verilerle Doğu Toroslar'ın Miyo-Pliyosen Paleocoğrafyasına Bazı Katkılar, 55.TJK Kurultayı, 193-197, Ankara.
  • Önal, M., Tuzcu, N. ve Helvacı, C. 1991. Geological Setting, Mineralogy and Origin of the Cafana (Malatya) Zn-Pb Sulfide and Carbonate Deposit, Eastern Anatolia, Turkey; International Earth Sciences Congress on Aegean Regions (Ed: M.Y. Savaşçın and A.H. Erond), V-1, 52-59.
  • Özgül, N. 1976. Toroslar'ın Bazı Temel Jeoloji Özellikleri, TJK. Bülteni, C. 19 65-78.
  • Ph. Muchez and W. Heijlen, 2003. Origin Migration of Fluids During the Evolutaion of Sedimentary Basins and the Origin of Zn-Pb Deposits in Western and Central Europe, Elsevier, C.78, 553-557.
  • Tekeli, O. 1980. Toroslarda Aladağların Yapısal Evrimi, TJK. Bülteni, C. 23, S: 1, 11-14.
  • Tekeli, O. 1981. Toroslarda Aladağ Ofiyolitli Melanjının Özellikleri, TJK. Bülteni, C. 24, S: 1, 57-64.
  • Tekeli, O., Aksay, A., Evren, E., İ., Ürün, B., M. 1981. Toros Ofiyolit Projeleri, Aladağ Projesi, MTA. Derleme No: 6976, 132 S. Ankara.
  • Temur, S. 1986. Horzum (Kozan-Adana) Yöresi Piritli Zn-Pb Yataklarının Jeolojik, Petrografik ve Jenetik İncelemesi; Selçuk Üniv. Fen Bil. Enst. Doktora Tezi, s. 253.
  • Temur, S. 1992. Bolkardağı Yöresi (Ulukışla-Niğde) Çinko-Kurşun Yataklarının Jeokimyasal İncelemesi, TJK No: 35 100-112. Ankara.
  • Yalçın, M. G. 1997. Niğde Bölgesi Maden Yatakları. 1997-Niğde il Yıllığı, 80 -85, Niğde.
  • Yalçın, M. G. ve Altuncu S. 2000. Meydan Yaylası (Niğde) Civarı Karbonatlı Çinko-Kurşun Yataklarının Mineralojisi ve Jeokimyasal Özellikleri. Geosound - Yerbilimleri Dergisi, C. 37, 73-86, Adana.
  • Yalçın, M., G. ve Çopuroğlu, İ. 2001. Niğde Masifi Metalik Maden Yataklarının Mineralojisi ve Jenezi. Geosound-Yerbilimleri Dergisi, C. 38, 49-65, Adana.
  • Yalçınalp, B. 1997. Valles Tip Kaldera Cevherleşmesi Örneği: Gümişki (Maçka-Trabzon) Zn-Pb Yataklarının Jeolojisi Mineralojisi, TJK Bülteni, C. 40, S 1,57-64.
  • Yalçınalp, B. 1998. Kan Yayla (Maçka-Trabzon) Altınlı Zn-Pb Yatağının Mineralojik ve Jeokimyasal Özelliklen, TJK Bülteni, C. 41, No. 2, 1-12.
  • Vache, R. 1964. Antitoroslardaki Bolkardağı Kurşun-Çinko Yatakları (Kayseri): MTA Dergisi, 62, 87-98. Ankara.
APA YALÇIN M, ALTUNCU S (2004). İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. , 57 - 65.
Chicago YALÇIN M. Gürhan,ALTUNCU Sinan İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. (2004): 57 - 65.
MLA YALÇIN M. Gürhan,ALTUNCU Sinan İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. , 2004, ss.57 - 65.
AMA YALÇIN M,ALTUNCU S İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. . 2004; 57 - 65.
Vancouver YALÇIN M,ALTUNCU S İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. . 2004; 57 - 65.
IEEE YALÇIN M,ALTUNCU S "İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri." , ss.57 - 65, 2004.
ISNAD YALÇIN, M. Gürhan - ALTUNCU, Sinan. "İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri". (2004), 57-65.
APA YALÇIN M, ALTUNCU S (2004). İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10(1), 57 - 65.
Chicago YALÇIN M. Gürhan,ALTUNCU Sinan İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. Mühendislik Bilimleri Dergisi 10, no.1 (2004): 57 - 65.
MLA YALÇIN M. Gürhan,ALTUNCU Sinan İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. Mühendislik Bilimleri Dergisi, vol.10, no.1, 2004, ss.57 - 65.
AMA YALÇIN M,ALTUNCU S İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2004; 10(1): 57 - 65.
Vancouver YALÇIN M,ALTUNCU S İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri. Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2004; 10(1): 57 - 65.
IEEE YALÇIN M,ALTUNCU S "İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri." Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10, ss.57 - 65, 2004.
ISNAD YALÇIN, M. Gürhan - ALTUNCU, Sinan. "İspirtepe (Niğde) civarı karbonatlı çinko-kurşun yataklarının jeolojik ve mineralojik özellikleri". Mühendislik Bilimleri Dergisi 10/1 (2004), 57-65.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 8:19

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları