Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası
Yıl: 2009 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 53 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası
Öz: Bu makalede, 1943-1948 yılları arasında yayımlanmış, işletme konularında uygulama dünyasına yönelik Türkiye’deki ilk dergi olan İşletme incelenmektedir. İnceleme, dergideki yazıların büyük bölümünün dayanağını Almanya’dan ithal edilen işletme iktisadı disiplininin oluşturduğunu, ancak bu gelenek dışından gelen bazı makalelerin de bulunduğunu göstermektedir. İş dünyasına ulaşma, uygulamacı yazarlara ve pratik bilgiler gösterme iddiasındaki yazılara yer vererek sağlanmaya çalışılmıştır. Bir yandan da, öğütlenen ilke ve usullerin daha fazla kazanç getireceği, sağlayacakları rasyonelleşmenin milli bir mesele olduğu, savaş sonrası ortamın rasyonelliği zorunlu kılacağı gibi söylemlere başvurulmuştur. İnceleme ayrıca, dergi yoluyla, başta “işletmeci” kavramı etrafında olmak üzere, girişilen meslekleşme mücadelesini de aktarmaktadır. Makale, yaklaşık 20 yıl kadar sonra yayımlanan benzer bir dergiye de değinerek, uygulama dünyasını etkileme meseleleri üzerine bir tartışmayla son bulmaktadır.
Anahtar Kelime: The first practitioner-oriented journal in Turkey: The "betrieb"
Öz: This article reports on an examination of the first practitioner-oriented journal in Turkey published between 1943 and 1948 under a title that in Turkish corresponded to the German word betrieb. The study shows that the journal was based mainly on the discipline of business economics (Betriebswirtschaftslehre) imported at the time from Germany, although some of the articles relied on other traditions learned from elsewhere. The attempt to reach a practitioner audience involved incorporating practitioner authors and including articles which claimed to impart practical knowledge. These were accompanied by discourses on economic benefits to be gained by firms, the contributions of rationalization to national development and the conditions to emerge in the post-war environment. The study also shows that the journal served as a vehicle for various professionalization agendas. The article concludes with a discussion on attempts to influence the world of practice, by also drawing parallels with a similar journal that began publication in Turkey some 20 years later.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Alkan, İ. 1937 / 1952. Genel iİşletme ekonomisi. İstanbul: İstanbul Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu.
- Alkan, İ. ve Yazman, A. T. (Der.). 1946 / 1947. İktisat ve ticaret ansiklopedisi, Cilt I ve II. İstanbul.
- Aycan, Z. (Der.). 2000. Akademisyenler ve profesyoneller bakış açısıyla Türkiye’de yönetim, liderlik ve insan kaynakları uygulamaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
- Aytemur, J. Ö. 2007. 1930-1945 Yılları Arasında Türk Yönetim Düşüncesi: Sümerbank Örneği Üzerinden Tarihsel Bir Çözümleme. Yayımlanmamış doktora tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bennis, W. G. ve O’Toole, J. 2005. How business schools lost their way. Harvard Business Review, 83 (9): 96-104.
- Boratav, K. 2003. Türkiye iktisat tarihi, 1908-2002 (7. baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
- Clarke, F. L. ve Dean, G. W. 1986. Schmidt's Betriebswirtschaft theory. Abacus, 22 (2): 65-102.
- Engelmann, K. K. 1942. İktisat ilmi ve işletme iktisadı arasındaki münasebet hakkında yapılan münakaşaya dair bir inceleme. İ.Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası, 4 (1): 107-118.
- Erçek, M. ve Üsdiken, B. (yayında), “İşletme İktisadı: Türkiye’de bir akademik disiplinin oluşumu, gelişimi ve sönüşü”, Tokdemir, E., Günçavdı, Ö. ve Kayam, S. S. (der.), Yakın tarihimizin iktisadi panoraması. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Erçek, M. 2006. HRMization in Turkey: Expanding the rhetoric reality debate in space and time. International Journal of Human Resources Management, 17: 648-672.
- Erçek, M. ve İşeri Say, A. 2008/9. Discursive ambiguity, professional networks and peripheral contexts: The translation of total quality management in Turkey, 1991-2002. International Studies of Management and Organization, 38 (4): 78-99.
- Ete, M. 1946. İşletme ekonomisi dersleri, Cilt 1 ve 2, Ankara: Dünya Kağıtçılık ve Kitapçılık.
- Ete, M. 1937. İsmet Alkan: Genel İşletme Ekonomisi. İ.Ü. Hukuk Fakültesi Mecmuası, 3: 386-88.
- Fehling, A. W. 1926. Collegiate education for business in Germany. The Journal of Political Economy, 34: 545-596.
- Fişekçi, O. 1977. Kuruluşunun 50. yılı dolayısiyle Ankara Hukuk Fakültesi öğretim üye ve yardımcıları bibliyografyası, 1925-1975. Ankara: A.Ü. Hukuk Fakültesi.
- Güvemli, O. 2001. Türk devletleri muhasebe tarihi: Cumhuriyet dönemi XX. yüzyıl. Cilt 4, İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
- Guillén, M. 1994. Models of management. Chicago, IL: University of Chicago Press.
- Hirsch, E. 2000. Anılarım (çev. F. Suphi) (8. baskı). Ankara: TÜBİTAK.
- İİE. 1985. Türkiye’de işletme biliminin öncülerine armağan. İstanbul: İÜ İşletme İktisadı Enstitüsü.
- Isaac, A. 1944. İşletme iktisadı. Cilt 3, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
- Isaac, A. 1939 / 1947. İşletme iktisadı, Cilt 1, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
- Larsen, B. 2003. German organization and leadership theory -- stable trends and flexible adaptation. Scandinavian Journal of Management, 19: 103-133.
- Locke, R. R. 1984. The end of the practical man: Entrepreneurship and higher education in Germany, France and Great Britain, 1880-1940. Greenwich, Connecticut: JAI Press.
- Mattessich, R. 2003. Accounting research and researchers of the nineteenthcentury and the beginning of the twentieth century: an international survey ofauthors, ideas and publications. Accounting, Business & Financial History, 13 (2): 125–170.
- Özen, Ş. ve Berkman, Ü. 2007. Cross-national reconstruction of managerial practices: TQM in Turkey. Organization Studies, 28: 825-851.
- Schmaltz, K. 1930. The business periodicals of Germany. The Accounting Review, 5 (3): 231-234.
- Tezel, Y. S. 1994. Cumhuriyet döneminin iktisadi tarihi (3. baskı). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Tokay, H. .1949. İşletme iktisadı ilminin gelişmesi. A.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 6 (2-4), 327-40.
- Toprak, Z. 1995. Milli iktisat – Milli burjuvazi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Üsdiken, B. 2009. Bir örgütsel alanın yeniden şekillenişi: Türkiye’de iş hayatına yönelik yüksek öğretimde değişim, 1955-1975. ODTÜ Gelişme Dergisi, 35 (Özel sayı): 1-40.
- Üsdiken, B. 2004. The French, the German and the American: Higher education for business in Turkey, 1883-2003. New Perspectives on Turkey, No. 31, 5-38.
- Üsdiken, B. 2003. Türkiye’de iş yapmanın ve işletmenin akademikleştirilmesi. A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 58 (1): 119-47.
- Üsdiken, B. 2002. Tarihsel bir bakışla bilim-yönetim birlikteliği. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2): 127-154.
- Üsdiken, B. ve Çetin, D. 2001. From Betriebswirtschaftslehre to human relations: Turkish management literature before and after the Second World War. Business History, 43 (2): 99-124.
- Üsdiken, B. ve Çetin, D. 1999. Türkiye’de akademik dünyanın yönetme işine yaklaşımında 1950’li yıllarla birlikte ne değişti? Amme İdaresi Dergisi, 32 (4): 47-65.
- Üsdiken, B., Kieser, A. ve Kjaer, P. 2004. Academy, economy and polity: Betriebswirtschaftslehre in Germany, Denmark and Turkey before 1945. Business History, 46: 381-406.
- Üsdiken, B., Selekler, N. ve Çetin, D. 1998. Türkiye’de yönetim yazınına egemen anlayışın oluşumu: Sevk ve İdare Dergisi üzerine bir inceleme. Amme İdaresi Dergisi, 31 (1): 57-87.
- Yazman, A. T. 1963. Prof. İsmet Alkan: Hayatı ve eserleri. İstanbul: DYO Kültür Yayınları.
| APA | ÜSDİKEN B, Erçek M (2009). Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. , 53 - 90. |
| Chicago | ÜSDİKEN BEHLÜL,Erçek Mehmet Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. (2009): 53 - 90. |
| MLA | ÜSDİKEN BEHLÜL,Erçek Mehmet Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. , 2009, ss.53 - 90. |
| AMA | ÜSDİKEN B,Erçek M Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. . 2009; 53 - 90. |
| Vancouver | ÜSDİKEN B,Erçek M Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. . 2009; 53 - 90. |
| IEEE | ÜSDİKEN B,Erçek M "Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası." , ss.53 - 90, 2009. |
| ISNAD | ÜSDİKEN, BEHLÜL - Erçek, Mehmet. "Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası". (2009), 53-90. |
| APA | ÜSDİKEN B, Erçek M (2009). Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 53 - 90. |
| Chicago | ÜSDİKEN BEHLÜL,Erçek Mehmet Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. Yönetim Araştırmaları Dergisi 9, no.1 (2009): 53 - 90. |
| MLA | ÜSDİKEN BEHLÜL,Erçek Mehmet Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. Yönetim Araştırmaları Dergisi, vol.9, no.1, 2009, ss.53 - 90. |
| AMA | ÜSDİKEN B,Erçek M Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. Yönetim Araştırmaları Dergisi. 2009; 9(1): 53 - 90. |
| Vancouver | ÜSDİKEN B,Erçek M Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası. Yönetim Araştırmaları Dergisi. 2009; 9(1): 53 - 90. |
| IEEE | ÜSDİKEN B,Erçek M "Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası." Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9, ss.53 - 90, 2009. |
| ISNAD | ÜSDİKEN, BEHLÜL - Erçek, Mehmet. "Türkiye'de iş dünyası için "işletme" degisi: İşletme-işletme ekonomisi ve organizasyon mecmuası". Yönetim Araştırmaları Dergisi 9/1 (2009), 53-90. |
