Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca
Yıl: 2010 Cilt: 11 Sayı: 87 Sayfa Aralığı: 27 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca
Öz: Yaklaşık sekiz yüz yıldır bilimin de temelini oluşturan eleştirel düşüncenin Nasreddin Hoca’nın bilgeler bilgesi kimliğiyle sembolleştiği görülür. Nasreddin Hoca, bilgelik okulunda asırlardır yeni bilgeler yetiştirmeye devam etmektedir. Mizah ve eleştirel düşünce, yaşamın sorunlarının çözülmesini ve dahası sırlarına ulaşılmasını sağlamaktadır. Mizahsız eleştirel düşünce, eleştirel düşüncesiz mizah var olamaz. Nasreddin Hoca, torunlarını bilgelik yolunda eğitirken yaşamın tersten okunmasını ve soru sormayı öğreterek işe başlar. Eleştirel düşüncenin temelini, özgün soru ve cevaplar yaratmak oluşturur. Nasreddin Hoca fıkra belleğinde yaşamın tüm yanları sorgulanır. Çağdaşları Yunus Emre ve Mevlana gönlü, Nasreddin Hoca ise mizahı, eleştirel düşünceyi ve aklı temsil eder. Akıl- gönül birlikteliği ve uzlaşması, bu zirve şahsiyetlerle sağlanır. Akıl gönlü, gönül aklı besler hâle gelir. Türk düşünce sisteminin temeli de bu birliktelik üzerinde gelişmiştir. Bu ortaklık, dahası uyum, bilgeliğe ulaşmayı sağlar. Özetle bu çalışmada, Nasreddin Hoca merkezinde mizah ve eleştirel düşüncenin bilgeliğe ulaşmadaki önemi belirlenmeye ve tartışılmaya çalışılmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
Humor, Critical Thinking and The Wisdom: Nasreddin Hodja
Öz: Nasreddin Hodja has been a symbol of humor and critical thinking that is the basis of science for approximately eight hundred years. In one sense, Nasreddin Hodja, a wise sage of Turkish world, has educated many followers at his wisdom school for centuries. The problems and secrets of life can be solved by humor and critical thinking. They create and nourish each other. Analyzing life in reverse and creating original questions and answers is the foundation of Nasreddin Hodja School. All aspects of life constitute the subject of Nasreddin Hodja anecdotes. While the greate sufis such as Yunus Emre and Mevlana being Hodja’s contemporaries, symbolize the heart of Anatolian people, Nasreddin Hodja is symbol of the mind. The harmony of mind and soul constitutes Turkish folk philosophy. The way of wisdom is opened by this harmony. In short, the aim of this artcile is to study the harmony of humor and critical thinking/ heart and mind of Turkish people, using the memory of Nasreddin Hodja anecdotes.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKM, 2009, 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak, Ank.
- Başgöz, İlhan, 1999, Geçmişten Günümüze Nasreddin Hoca, Pan Yay., İstç
- Boratav, Pertev Naili, 1996, Nasreddin Hoca, Edebiyatçılar Derneği Yay.: 8, İst.
- Eker, Gülin Öğüt, 2003, “Fıkralar”, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, 3.c., A.K.M. Yay., Ank.: 63- 130.s.
- Eker, Gülin Öğüt, 2009, İnsan, Kültür, Mizah, Grafiker Yay., Ank.
- Feinberg, Leonard, 2005, “Mizahın Sırrı”, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar-2, (Hazl. M.Ö. Oğuz ve S.Gürçayır), Geleneksel Yay., Ankara: 487- 502.s.
- Güldiken, Kadir, 2009, “Nasreddin Hoca Fıkralarındaki Hikmetli Sözlerden Sosyal Açıdan Ahlaki Dersler”, 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak, AKM, Ankara: 351- 356.s.
- Güzel, Abdurrahman, 1990, “Tasavvufi Halk Edebiyatı ve Hoca”, I.Milletlerarası Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Yay., Ank: 105- 122.
- Hançerlioğlu, Orhan, 1979 (5. Baskı), Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- Hawkins, Peter, 2005, Nasreddin Hoca’nın Liderlik Rehberi, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
- Kalaycı, İrfan, 2009, “Nasreddin Hoca’dan İktisadi İçerikli Fıkralar: Psiko-Ekonomi Bilimi Kapsamında Kısa Bir İnceleme”, 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak, AKM, Ank. : 409- 426.s.
- Koz, Sabri (Hazl.), 1996, Nasreddin Hoca’ya Armağan, Oğlak Yayıncılık., İst.
- Koz, Sabri (Hazl.), 2005, Nasreddin Hoca Kitabı, Kitabevi Yay., İst.
- Osborne, Peter, 1999, Eleştirel Bakış, Dost Kitabevi Yay., Ankara.
- Özdemir, Nebi, 2008a, “Kültürel Ekonomik İmge Olarak Nasreddin Hoca”, Milli Folklor, 77: 11- 20.s.
- Özdemir, Nebi, 2008 b, Medya, Kültür ve Edebiyat, Geleneksel Yay., Ankara.
- Özünel, Evrim Ölçer, 2009, “Kolektif Bilinçdışında Nasreddin Hoca Fıkraları ve Bilgelik”, 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak, AKM, Ank. : 647- 656.s.
- Sakaoğlu, Saim, 2006, Nasreddin Hoca Fıkralarından Seçmeler, Ankara.
- Şakacı, Figen, 2007 (3. Baskı), Mizah Zekanın Zekatıdır, “Tarık Minkari Kitabı”, (Söyleşi) Türkiye İş Bankası Yay., İst.
- Türkmen, Fikret, 1989, Letaif-i Nasreddin Hoca (Burhaniye Tercümesi)- İnceleme, Şerh, Kültür Bakanlığı MİFAD Yay., Ankara.
- Türkmen, Fikret, 1996, “Mizahta Üstünlük Teorisi ve Nasreddin Hoca Fıkraları”, Türk Kültürü, 403: 649- 655.
- Uludağ, M. Emin, 2009, “Eleştirel Düşünme Anlayışının Kazandırılması Açısından Nasreddin Hoca Fıkralarına Eğitsel Bir Bakış”, 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak, AKM, Ank. : 889- 896.s.
- Usta, Çiğdem, 2005, Mizah Dilinin Gizemi, Akçağ Yay., Ankara.
- Yıldırım, Dursun, 1999 (2. Baskı), Türk Edebiyatında Bektaşi Fıkraları, Akçağ Yay., Ankara.
| APA | ÖZDEMİR N (2010). Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. , 27 - 40. |
| Chicago | ÖZDEMİR Nebi Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. (2010): 27 - 40. |
| MLA | ÖZDEMİR Nebi Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. , 2010, ss.27 - 40. |
| AMA | ÖZDEMİR N Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. . 2010; 27 - 40. |
| Vancouver | ÖZDEMİR N Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. . 2010; 27 - 40. |
| IEEE | ÖZDEMİR N "Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca." , ss.27 - 40, 2010. |
| ISNAD | ÖZDEMİR, Nebi. "Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca". (2010), 27-40. |
| APA | ÖZDEMİR N (2010). Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. Milli Folklor Dergisi, 11(87), 27 - 40. |
| Chicago | ÖZDEMİR Nebi Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. Milli Folklor Dergisi 11, no.87 (2010): 27 - 40. |
| MLA | ÖZDEMİR Nebi Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. Milli Folklor Dergisi, vol.11, no.87, 2010, ss.27 - 40. |
| AMA | ÖZDEMİR N Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. Milli Folklor Dergisi. 2010; 11(87): 27 - 40. |
| Vancouver | ÖZDEMİR N Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. Milli Folklor Dergisi. 2010; 11(87): 27 - 40. |
| IEEE | ÖZDEMİR N "Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca." Milli Folklor Dergisi, 11, ss.27 - 40, 2010. |
| ISNAD | ÖZDEMİR, Nebi. "Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca". Milli Folklor Dergisi 11/87 (2010), 27-40. |
