Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık

DURMUŞ, Esen; ÇAĞLIYAN, Ayşe

Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık

Ayşe ÇAĞLIYAN, (Fırat Üniversitesi, İnsani ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Elazığ, Türkiye)

Esen DURMUŞ (Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Elazığ, Türkiye)

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

15 1

Yıl: 2010 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 29 - 56 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık

Öz:

Araştırma sahası Güneydoğu Toroslar dağlık yöresi ile hemen güneyinde uzanan Diyarbakır havzası morfolojik ünitelerini kapsamaktadır. İdari açıdan Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Diyarbakır, Batman ve Siirt il ve ilçe merkezlerine karşılık gelmektedir. Kuzeyde Güneydoğu Toroslar, batıda Karacadağ, güneyden ise Mardin Eşiği ile sınırlanan, Dicle Irmağı ve kolları tarafından yarılan bir plato sahasına karşılık gelen Diyarbakır havzası ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerini bir birinden ayıran Güneydoğu Toroslar dağlık yöresinden oluşmaktadır. Bu alanlar hem kuzeyde hem de güneyindeki coğrafi yapıya pek uyum göstermez. Dolayısıyla küçükbaş hayvancılık faaliyeti açısından da kısa mesafelerde farklı uğraşlar görülür. Güneydoğu Toroslar üzerindeki engebeli alanlarda kıl keçisi üretimi görülürken, havza tabanında koyun üretimi daha önemlidir. Arazi kullanımı açısından fundalık ve orman alanları ile meralarda kıl keçisi, havza tabanındaki kuru tarım alanlarında ise koyun dağılışı yoğunlaşmıştır. Diyarbakır havzası küçükbaş hayvancılığın hem yoğun yapıldığı hem de çevresindeki merkezlerin yaylacılık faaliyetlerinde kullandığı doğal bir güzergâha karşılık gelmektedir. Yaylacı gruplar havzayı ve kuzeyindeki doğal yolları kullanarak Doğu Anadolu'daki yaylalara çıkmaktadırlar. Küçükbaş hayvancılığın dönemler halinde 1991-2008 yılları arasındaki değişimi belirli devrelerde verilmiştir. Havzada önemli bir ekonomik faaliyet kolu olan küçükbaş hayvancılığın gerek güvensizlik ortamı gerekse de ekonomik sorunlardan dolayı son dönemlerde giderek azalması dikkat çekicidir. 15 yıllık dönemde küçükbaş hayvan sayısında %50'lik bir azalma meydana gelmiştir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alagöz, C.A., 1941; "Yayla Tabiri Hakkında Rapor", Birinci Coğrafya Kongresi Raporları, 150- 157, Ankara.
Ardel, A., 1961; "Güneydoğu Anadolu'da Coğrafi Müşahedeler," Türk Coğrafya Dergisi, 21, 140- 148, Ankara.
Denker, B., 1960; "Güneydoğu Toroslarda Göçebelik. Dr. Wolf Dieter Hutteroth'a Göre" Türk Coğrafya Dergisi Yıl: XVI, S: 20, 136-142, Ankara.
Denker, B.T., 1977; Yerleşme Coğrafyası-Kır Yerleşmeleri, İst. Üniv. Coğ. Enst. Yay. No: 93, İstanbul.
Doğanay, H., 1994; Türkiye Beşeri Coğrafyası, Gazi Büro Yay. Ankara.
Durmuş, E., 2003; Literatür Işığında Diyarbakır Havzası Kuzeyindeki Yöre Ayırımları ve Bu Hususta Yeni Bir Deneme, Fırat Ünv. Sos. Bil. Enst. Doktora Semineri, Elazığ.
Emiroğlu, M., 1977; Bolu'da Yaylalar ve Yaylacılık, A.Ü.D.T.C.F. yay No: 272, Ankara.
Gürgen, G., 2001; Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin İklimi, Dicle Üniv., Eğt. Fak.Yay., No: 12, Diyarbakır.
Gürgen, G., 2001; "Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ve Bölge İklimine Etkisi", Dicle Üniv. Eğt. Fak. Derg. 4, Diyarbakır.
Gürsoy, C.R., 1975; "Türkiye'nin Tabii Yolları," Türk Coğrafya Dergisi S:26, s. 25-29, İstanbul.
Saraçoğlu, H., 1956; Türkiye Coğrafyası Üzerine Etüdler-I, Doğu Anadolu, Maarif Basımevi, İstanbul.
Sözer, A.N., 1969; Diyarbakır Havzası, Diyarbakır Tanıtma ve Turizm Derneği Yay. Tarih ve Coğr. Dizi No:4 Ankara.
Tanoğlu, A., 1966; Nüfiıs Ve Yerleşme, İst.Üniv. Edb. Fak. Coğrafya Enstitüsü Yay., İstanbul.
Tunçel, H., 1996; "Mezra Kavramı ve Türkiye'de Mezralar," Ank.Üniv. Coğrafya Arş. ve Uyg. Merk. Türkiye Coğrafyası Dergisi, S: 5, 73-92, Ankara.
Yücel, T., 1987, Türkiye Coğrafyası. Türk Kültürünü Arşt. Enst. Yay: 68, Seri: VII, Sayı: A.5, Ankara.
TÜİK, 1991 -2008 Tarımsal Yapı ve Hayvancılık İstatistikleri
TÜİK, 1990, 2000 Nüfus İstatistikleri
TÜİK, 2007 ADNKS Nüfus İstatistikleri

APA	ÇAĞLIYAN A, DURMUŞ E (2010). Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. , 29 - 56.
Chicago	ÇAĞLIYAN Ayşe,DURMUŞ Esen Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. (2010): 29 - 56.
MLA	ÇAĞLIYAN Ayşe,DURMUŞ Esen Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. , 2010, ss.29 - 56.
AMA	ÇAĞLIYAN A,DURMUŞ E Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. . 2010; 29 - 56.
Vancouver	ÇAĞLIYAN A,DURMUŞ E Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. . 2010; 29 - 56.
IEEE	ÇAĞLIYAN A,DURMUŞ E "Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık." , ss.29 - 56, 2010.
ISNAD	ÇAĞLIYAN, Ayşe - DURMUŞ, Esen. "Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık". (2010), 29-56.

APA	ÇAĞLIYAN A, DURMUŞ E (2010). Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 29 - 56.
Chicago	ÇAĞLIYAN Ayşe,DURMUŞ Esen Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20, no.2 (2010): 29 - 56.
MLA	ÇAĞLIYAN Ayşe,DURMUŞ Esen Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.20, no.2, 2010, ss.29 - 56.
AMA	ÇAĞLIYAN A,DURMUŞ E Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2010; 20(2): 29 - 56.
Vancouver	ÇAĞLIYAN A,DURMUŞ E Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2010; 20(2): 29 - 56.
IEEE	ÇAĞLIYAN A,DURMUŞ E "Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, ss.29 - 56, 2010.
ISNAD	ÇAĞLIYAN, Ayşe - DURMUŞ, Esen. "Diyarbakır havzası ve yakın çevrresinde küçükbaş hayvancılık". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20/2 (2010), 29-56.