Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi

SÜTOLUK, Zeynel; ULUDAĞ, Kis Selen; Atakan, Ekrem; ALPTEKİN, Davut; DEMİRHİNDİ, Hakan; AKBABA, Muhsin

Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi

Ekrem ATAKAN, (Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Adana, Türkiye)

Muhsin AKBABA, (Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Zeynel SÜTOLUK, (Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Davut ALPTEKİN, (Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Hakan DEMİRHİNDİ, (Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Kis Selen ULUDAĞ (Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Türkiye Parazitoloji Dergisi

7 2

Yıl: 2010 Cilt: 34 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 106 - 111 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi

Öz:

Bu çalışma; son yıllarda yerli kutznöz leishmaniasis (KL) vakalarının görüldüğü Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde vakaları tespit etmek, halkı hastalıklardan korunma konularında bilinçlendirmek, muhtemel vektörleri ve vektörlerin mevsimsel yoğunluğunu saptamak için yapılmıştır. Çalışmaya anket ile başlanmış ve 567 kişi ankete katılmıştır. Araştırma ekibinin doktoru başlangıçta her iki köyde yaşayan tüm halkı KL konusunda muayene etmiştir. Daha sonra her iki köye periyodik olarak her ay ziyaretler yapılmış ve yeni vakalar tespit edilmiştir. Bu ziyaretler sırasında hayvan barınakları ve evlere yağlı kağıt ve CDC ışık tuzakları yerleştirilerek Phlebotomus'lar toplanmış ve laboratuvar ortamında tür tespiti yapılmıştır. Ankete katılanların %45,0‘ini erkekler, %55,0'ini kadınların oluşturduğu belirlenmiştir. KL prevalansı %7,2 olarak bulunmuştur. Saptanan vakaların 30'u eski, 11'i ise yenidir. KL vakası Turunçlu köyünde yüksek bulunmuş olup, vakaların 17'si erkeklerde, 24'ü de kadınlarda saptanmıştır. Kadınlar ve erkekler arasında vaka sıklığı bakımından farklılık görülmemiştir (p>0.05). Evlerin badanalı olması, hayvan besleme durumu ile KL görülme sıklıkları arasında anlamlı ilişkiler görülmemiştir. Çalışma süresi boyunca her iki köyden toplam 88 adet Phlebotomus bulunmuştur. Phlebotomus türlerinden sadece P. papatasi ve P. tobbi kaydedilmiş, Sergentomyia cinsi de saptanmıştır. Yağlı kağıt tuzaklarda çoğunlukla P. papatasi, CDC ışık tuzaklarında ise P. tobbi yakalanmıştır.

Anahtar Kelime: Mevsimler Phlebotomus Diptera Ekoloji Adana Türkiye Yaygınlık Anketler Şark çıbanı, kutanöz Halk sağlığı Böcekler

Konular: Biyoloji

Population density of phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) species and their relationship with cutaneous leishmaniasis in Hocallı and Turunçlu villages (Adana)

Öz:

The aim of this study was the detection of cutaneous leishmaniasis (CL) cases at Turunçlu and Hocallı Villages, Adana, Turkey, where local cases had been observed in recent years, and to determine possible vectors and their seasonal density distribution. This was for the purpose of encouraging public awareness and thus leading to prevention. An initial questionnaire was responded by 567 people, with a male-to-female ratio of 45% to 55%. The physician in the research group examined the whole population of both villages for CL and then made monthly visits in order to detect new cases. Adhesive paper traps and CDC light traps were placed in houses and animal stables in order to collect sandflies, whose species were later determined in the laboratory. The CL prevalence was found to be 7.2%, with 30 old cases and11 new cases. The number of cases in the Turunçlu Village was high with 17 men and 24 women affected. The case frequencies were not different between men and women (p>0.05). The houses being whitewashed or kind of animal feeding were not found to affect the frequency of CL. In the two villages, 88 Phlebotomus were detected. P. papatasi and P. tobbi were of the genus Phlebotomus, while the genus Sergentomia was also observed. P.papatasi was most frequent in adhesive paper traps, while P.tobbi was frequent in light traps.

Anahtar Kelime: Turkey Prevalence Questionnaires Leishmaniasis, Cutaneous Public Health Insects Seasons Phlebotomus Diptera Ecology Adana

Konular: Biyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

TRDizin Dışındaki Atıf Sayıları

OpenCitations: 0

OpenAlex: 0

Crossref: 0

1) Abul-Hab J, Ahmet A, 1984. Revision of the family Phebotomidae (Diptera) in Iraq. J Biol Sci Res, 7: 1-64.
2) Alptekin D, Kasap M, Lüleyap U, Kasap H, Aksoy S, Wilson ML, 1999. Sand flies (Diptera: Pyschodidae) associated with epidemic cutaneous leishmaniasis in sanlıurfa, Turkey. J Med Entomol, 36:277-281.
3) Bahçebaşı T, Akbaba M, Demirhindi H, Pişkin A, Bicik Z, 1993. The condition and characteristics of Leishmania cutis tropica in Adana. Türkiye Parazitol Derg, 17(2): 7-14.
4) Budak S, Daladal N, Ozbel Y, Ozbilgin A, 1991. Investigation of vectors and reservoirs of Leishmania donovani in Aegeon region. Türkiye Parazitol Derg, 15: 5-11.
5) Daldal N, Uner A, Yasarol S, Karacasu F, Yurdakul C, 1989. Ege ve Akdeniz Bölgelerinde görülen Phlebotomus türleri. Türkiye Parazitol Derg, 13: 71-84.
6) Houin R, Abonnenc E, Deniau M, 1971. Phlebotomus in the south of Turkey. Results of a sample survey. Ann Parasitol Hum Comp, 46: 633-652.
7) Janini R., Saliba E, Kamhawi S, 1995. Species composition of sandflies and population dynamics of Phlebotomus papatasi (Diptera: Psychodidae) in the southern Jordan Valley, an endemic focus of cutaneous leishmaniasis. J Med Entomol, 32: 822-826.
8) Killick-Kendrick R, 1999. The biology and control of Phlebotominae sandflies. Clinics in Dermatology, 17: 279-289.
9) Koltaş İ, Demirkazık M, Kocaçiftçi İ, Aktaş H, Alptekin D, Özerdem D, Elgün G, 2006. Çukurova Bölgesi'nde kutanöz leyişmanyoz epidemiyolojisi. III. Ulusal Tropikal Hastalıklar Kongresi. 6-9 Kasım, Diyarbakır-Türkiye.
10) Lane RP, 1986. The sandflies of Egypt (Diptera: Phlebotominea). Bull Br Mus (Nat Hist) Entomol, 52:1-35.
11) Lewis DJ, 1973. Phebotomidae and Psychodidae, pp. 155-175. In K.G.V. Smith [ed.], insects and other arthropods of medical importance. British Museum, London.
12) Memişoglu, A. Kotagyan, M.A. Acar, M. Özpoyraz and Uzun S, 1995. Cryotherapy in cases with leishmaniasis cutis. J Eur Acad Dermatol Venereol, 4:9-13.
13) Nadim A, Javadian E, 1976. Key for species identification of sand flies of Iran. Iran J Public Health, 5: 33-44.
14) Ok UZ, Balcıoğlu IC, Taylan ÖA, Özensoy S, Özbel Y, 2002. Leishmaniasis in Turkey. Acta Trop, 84: 43-48.
15) Ozcel M A, Ozbel Y, Ozensoy N, Turgau N, Daldal N, Alkan MZ, 1999. The current status of leishmaniasis in Turkey, pp. 27-30. In Y. Matsumato (ed.), Epidemiology and control of leishmaniasis in Central Eurasia. Research Report Series No.1 International Press Editing Centre Incorpoaration, Tokyo, Japan.
16) Pazarbasi A, Alptekin D, Luleyap HU, Kasap M, Kasap H, 2006. Use of enzyme-linked immunosorbent assay for detection of natural leishmania infections in phlebotomine sand flies from southeastern Turkey. J Med Entomol, 43(2):248-51.
17) Perfiliew PP, 1968. Diptera, Phlebotomidae (Sandflies). Fauna of the USSR vol. 3, no. 2. Israel Program for Scientific Translations, Jerusalem.
18) Svobodová M, Alten B, Zídková L, Dvorák V, Hlavacková J, Mysková J, Seblová V, Kasap OE, Belen A, Votýpka J, Volf P, 2009. Cutaneous leishmaniasis caused by Leishmania infantum transmitted by Phlebotomus tobbi. Int J Parasitol, 39(2):251-6.
19) Simsek FM, Alten B, Caglar SS, Ozbel Y, Aytekin AM, Kaynas S, Belen A, Kasap OE, Yaman M, Rastgeldi S, 2007. Distribution and altitudinal structuring of Phlebotomine sand flies (Diptera: Psychodidae) in Southern Anatolia, Turkey: their relation to human cutaneous leishmaniasis. J Vector Ecol, 32(2):269-279.
20) Toprak S, Ozer N, 2005. Sand fly species of Sanlıurfa province in Turkey. Med Vet Entomol, 19:107-110.
21) Uzun S, Uslular C, Yücel A, Acar MA, Ozpoyraz M, Memişoğlu HR, 1999. Cutaneous Leishmaniasis: Evaluation of 3074 Cases in the Çukurova Region of Turkey. British J Dermatol, 140:347-350.
22) Volf P, Ozbel Y, Akkafa F, Svoodova M, Votypka J, Chang KP, 2002. Sand flies (Diptera: Phlebotomine) in Sanliurfa, Turkey: Relationship of Phlebotomus sergenti with the epidemic of Anthroponic cutaneous leishmaniasis. J Med Entomol, 39(1):12-15.
23) Wasserberg G, Yarom I, Warburg A, 2003. Seasonal abundance patterns of the sandfly Phebotomus papatasi in climatically distinct foci of cutaneous lesihmaniasis in Israeli deserts. Med Vet Entomol, 17:452-456.
24) Yagci S, Dincer S, Eren H, 1989. Phlebotomus (Diptera: Psychodidae) species of Ankara area. Turkiye Parazitol Derg, 22: 53-56.
25) Yasarol S, 1980. Distribution of sandfly species in some parts of Turkey: In proceedings of 3rd European Multicolloguium Parasitology, 10-14 September 1980, Cambridge, UK. European Federation of Parasitologist, Cambridge, UK p. 83.

APA	Atakan E, AKBABA M, SÜTOLUK Z, ALPTEKİN D, DEMİRHİNDİ H, ULUDAĞ K (2010). Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. , 106 - 111.
Chicago	Atakan Ekrem,AKBABA Muhsin,SÜTOLUK Zeynel,ALPTEKİN Davut,DEMİRHİNDİ Hakan,ULUDAĞ Kis Selen Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. (2010): 106 - 111.
MLA	Atakan Ekrem,AKBABA Muhsin,SÜTOLUK Zeynel,ALPTEKİN Davut,DEMİRHİNDİ Hakan,ULUDAĞ Kis Selen Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. , 2010, ss.106 - 111.
AMA	Atakan E,AKBABA M,SÜTOLUK Z,ALPTEKİN D,DEMİRHİNDİ H,ULUDAĞ K Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. . 2010; 106 - 111.
Vancouver	Atakan E,AKBABA M,SÜTOLUK Z,ALPTEKİN D,DEMİRHİNDİ H,ULUDAĞ K Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. . 2010; 106 - 111.
IEEE	Atakan E,AKBABA M,SÜTOLUK Z,ALPTEKİN D,DEMİRHİNDİ H,ULUDAĞ K "Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi." , ss.106 - 111, 2010.
ISNAD	Atakan, Ekrem vd. "Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi". (2010), 106-111.

APA	Atakan E, AKBABA M, SÜTOLUK Z, ALPTEKİN D, DEMİRHİNDİ H, ULUDAĞ K (2010). Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 34(2), 106 - 111.
Chicago	Atakan Ekrem,AKBABA Muhsin,SÜTOLUK Zeynel,ALPTEKİN Davut,DEMİRHİNDİ Hakan,ULUDAĞ Kis Selen Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 34, no.2 (2010): 106 - 111.
MLA	Atakan Ekrem,AKBABA Muhsin,SÜTOLUK Zeynel,ALPTEKİN Davut,DEMİRHİNDİ Hakan,ULUDAĞ Kis Selen Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, vol.34, no.2, 2010, ss.106 - 111.
AMA	Atakan E,AKBABA M,SÜTOLUK Z,ALPTEKİN D,DEMİRHİNDİ H,ULUDAĞ K Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2010; 34(2): 106 - 111.
Vancouver	Atakan E,AKBABA M,SÜTOLUK Z,ALPTEKİN D,DEMİRHİNDİ H,ULUDAĞ K Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2010; 34(2): 106 - 111.
IEEE	Atakan E,AKBABA M,SÜTOLUK Z,ALPTEKİN D,DEMİRHİNDİ H,ULUDAĞ K "Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi." Türkiye Parazitoloji Dergisi, 34, ss.106 - 111, 2010.
ISNAD	Atakan, Ekrem vd. "Hocallı ve Turunçlu (Adana) köylerinde phlebotomus (diptera; psychodidae; phlebotomine) türlerinin populasyon yoğunluğu ve kutanöz leishmaniasis ile ilişkisi". Türkiye Parazitoloji Dergisi 34/2 (2010), 106-111.