Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları

yoldaş, tahir; SOLAK, Elif Banu; KEKLİKOĞLU, Hava Dönmez; KESKİN, Selda; ZENGİN, Özkan

Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları

Hava Dönmez KEKLİKOĞLU, (Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 3. Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Tahir Kurtuluş YOLDAŞ, (Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 3. Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Özkan ZENGİN, (Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 3. Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Elif Banu SOLAK, (Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 3. Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Selda KESKİN (Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 3. Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Nöropsikiyatri Arşivi

7 0

Yıl: 2010 Cilt: 47 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 88 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları

Öz:

Amaç: Bilişsel bozukluk multipl skleroz hastalığının her döneminde ve her tipinde ortaya çıkmaktadır. Relapsing-remitting multipl skleroz (RRMS) hastalarında bilişsel işlev bozukluk oranları ve özelliklerini araştıran çalışmalarda %32 ile %70 arasında değişen sonuçlar saptanmıştır. Sonuçlar arasındaki bu büyük fark her çalışmada farklı test ve hasta grubunun kullanılmış olmasına bağlanmaktadır. Bizim bu çalışmadaki amacımız ülkemizde yaygın olarak kullanılmakta olan nöropsikolojik testlerle erken dönem RRMS hastalarında bilişsel etkilenme sıklığı ve özelliklerini araştırmaktır.Yöntemler: Çalışmaya RRMS tanısıyla izlenmekte olan, hastalık süresi 5 yıl ve altındaki hastalar alınmıştır. Tüm hastaların klinik ve demografik özellikleri kaydedilmiştir. Hastalara önce Hamilton Depresyon Ölçeği (HDÖ) verilmiş ve buna göre depresyon saptanmamış olan hastalara sırasıyla Standardize Mini Mental Test (SMMT), Frenchay Afazi Tarama Testi (FATT) ve Alzheimer Hastalığını Değerlendirme Skalası-Kognitif Alt Skoru (ADAS-cog) testleri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Kırk bir (%61.2) kadın ve 26 (%38.8) erkek hasta olmak üzere çalışmaya toplam 67 RRMS hastası alınmıştır. HDÖ uygulamasında 17 (%23.4) hastada depresyon saptanmıştır. Depresyonu olmayan 50 hastaya uygulanan SMMT sonucuna göre 7 (%14) hastada, ADAS-cog değerlendirmesine göre 22 (%44) hastada bilişsel bozukluk saptanmıştır. FATT uygulaması sonucu 1 (%2) hastada afazi saptanmıştır. Bilişsel işlevler ile klinik özellikler , EDSS puanları ya da kranyal manyetik rezonans görüntüleme (MRG)’de saptanan lezyon sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmamıştır.Sonuç: Bizim sonuçlarımıza göre erken dönem RRMS hastalarında %44 oranında bilişsel etkilenme saptanmıştır. Bilişsel işlevler ile klinik bulgular, EDSS ve MRG lezyon sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmamıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Nörolojik Bilimler Psikiyatri

Cognitive impairment in patients with early relapsing-remitting multiple sclerosis

Öz:

Objective: Cognitive impairment is a common symptom in every phase and every type of multiple sclerosis. Different results, between 32% and 70%, have been reported in studies on the incidence and characteristics of cognitive impairment in patients with relapsing-remitting multiple sclerosis (RRMS). This big difference is explained by the use of different neuropsychological tests and different patient groups. The aim of this study was to analyze the incidence and characteristics of cognitive impairment in patients with early RRMS by applying standardized Turkish neuropsychological tests, commonly used in our country.Methods: 67 patients followed with diagnosis of RRMS and with disease duration up to 5 years were enrolled in the study. All participants underwent neuropsychological, magnetic resonance imaging (MRI) and clinical evaluation. Functional deficits of the subjects were assessed using the Expanded Disability Status Scale (EDSS). The patients without depression according to the Hamilton Depression Rating Scale (HDRS), underwent the Frenchay Aphasia Screening Test (FAST), the Standardized Mini-Mental State Examination (SMME) and the Alzheimer’s Disease Assessment Scale-cognitive subscale (ADAS-cog). All results were assessed statistically.Results: Out of 67 RRMS patients (41 women, 26 men) evaluated in this study, 17 (23.4%) patients had depression. Of the rest 50 patients, 7 (14%) had a cognitive impairment according to SMME, 22 (44%) patients had cognitive impairment according to ADAS-cog and 1 patients had aphasia according to FAST. Nostatistically significant correlation was observed between cognitive impairment and clinical features, EDSS score or cranial MRI lesion load.Conclusion: Our results suggest that 44% of patients with early RRMS had cognitive impairment. There was no statistically significant correlation between cognitive impairment, EDSS score or number of lesions on cranial MRI.

Anahtar Kelime:

Konular: Nörolojik Bilimler Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Audin B, Reuter F, duong MVA et al. Efficiency of cognitive control recruitment in the very early stage of multiple sclerosis: a one-year fMRI fplloup study. Multiple Sclerosis 2008; 14:786-92.
2. Sánchez MP, Nieto A, Barroso J et al. Brain atrophy as a marker of
cognitive impairment in mildly disabling relapsing-remitting multiple sclerosis. European Journal of Neurology 2008; 15:1091-9.
3. Kurtzke JF. Rating neurologic impairment in multiple sclerosis: an expanded disability status scale (EDSS). Neurology 1983; 33:1444-52.
4. Akdemir A, Türkçapar MG, Örsel SD et al. Reability and validity of Turkish version of the Hamilton Depression Rating Scale. Compr Psychiatry 2001; 42:161-5.
5. Hamilton M. A rating scale for depression. J Neur Neurosurg Psychiatry 1960; 23:56-62.
6. Akca Kalem S, Öktem O, Hanagasi HA et al. Determination of the descriptive statistics for Alzheimer’s Disease Assesment Scale-Cognitive Subscore (ADAS-cog) in a normal adult Turkish sample. Archives of Neuropsychiatry 2003; 40:13-25.
7. Enderby P, Crow E. Frenchay Aphasia Screening Test: validity and comparability. Disabil Rehabil 1996; 18:238-40.
8. Folstein MF, Folstein SE, McHugy PR. “Mini-mental state”.
A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinican. J Psychiatr Res 1975; 12:189-98.
9. Gocer E. Screening for Aphasia: A Standardization Study For Turkish Neurological Patients. Istanbul, 1994 Turkey: Bogazici University.
10. Gungen C, Ertan T, Eker E et al. Reability and validity of the Standardized Mini Mental State Examination in differentiating mild dementia from normal controls in Turkish Population. Turkish Journal of Psychiatry 2002; 13:273-81.
11. Rosen G, Wilma DR, Mohs Richard C et al. A new Rating Scale for Alzheimer’s Disease. Am J Psychiatry 1984; 141:1356-64.
12. Benedict RH, Zivadinov R. Reability and validity of neuropsychologycal screening and assesment strategies in MS. J Neurol 2007; 254:1122-5.
13. Lublin FD, Reingold SC. Defining the clinical course of multiple
sclerosis: result of international study. Neurology 1996; 46:907-10.
14. Feuillet L, Reuter F, Audoin B et al. Early cognitive impairment in patients which clinically isolated syndrome suggestive of multiple sclerosis. Mult Scler 2007; 13:124-7.
15. Amato MP, Ponziani G, Pracucci G et al. Cognitive impairment in early-onset multiple sclerosis. Pattern, predictors and impact on everyday life in a 4-year follow up. Arch Neurol 1995; 52:168-72.
16. Swirsky-Sacchetti T, Field HL, Mitchell DR et al. The sensitivity of the Mini-Mental State Exam in the white matter dementia of multiple sclerosis. J Clin Psychol 1992; 48:779-86.
17. Patti F. Cognitive impairment in multiple sclerosis. Multiple Sclerosis 2009; 15:2-8.
18. Parmenter BA, Weinstock-Guttman B, Garg N et al. Screening for cognitive impairment in multiple sclerosis using the Symbol Digit Modalities Test. Mult Scler 2007; 13:52-7.
19. Sartori E, Edan G. Assesment of cognitive dysfunction in multiple sclerosis. J Neurol Sci 2006; 245:169-75.
20. Caffara P, Vezzadini G, Dieci F et al. Rey-Osterrieth complex figure: normative values in an Italian population sample. Neurol Sci 2002; 22:443-7.
21. Gronwall DM. Paced auditory serial-addition task: a measure of recovery from, concussion. Percept Mot Skills 1977; 44:367-73.
22. Rogers MJ, Panegyres PK. Cognitive impairment in multiple sclerosis: Evidence-based analysis and recommendations. Journal of Clinical Neuroscience 2007; 14:919-27.
23. Rovaris M, Ricitelli G, Judia E et al. Cognitive impairment and structural brain damage in bening multiple sclerosis. Neurology 2008; 71:1521-6.
24. Calabrese P. Neuropsychology of multiple sclerosis: An overview.
J Neurol 2006; 253:10-5.
25. Simioni S, Ruffieux C, Bruggimann L et al. Cognition, mood and fatigue in patients in the early stage of multiple sclerosis. Swiss Med Wkly 2007; 137:496-501.
26. Demirkiran M, Ozeren A, Sönmezler A et al. Crossed aphasia in
multiple sclerosis. Mult Scler 2006; 12:116-9.
27. Lacour A, De Seze J, Revenco E et al. Acute aphasia in multiple
sclerosis: A multicenter study of 22 patients. Neurology. 2004; 62:974-7.
28. Karliƒska I, Siger M, Lewaƒska M et al. Cognitive impairment in patients with relapsing-remitting multiple sclerosis. The correlation with MRI lesion volume. Neurol Neurochir Pol 2008; 42:416-23.
29. Mineev KK, Prakhova LN, Il'ves AG et al. Characteristics of
neurological and cognitive status in patients with multiple sclerosis in relation to the location and volumes of demyelination foci and the severity of brain atrophy. Neurosci Behav Physiol 2009; 39:35-8.
30. Patti F, Amato MP, Trojano M, COGIMUS Study Group. Cognitive
impairment and its relation with disease measures in mildly disabled patients with relapsing-remitting multiple sclerosis: baseline results from the Cognitive Impairment in Multiple Sclerosis (COGIMUS) study. Mult Scler 2009; 15:777-88.
31. Roosendaal SD, Moraal B, Pouwels PJ et al. Accumulation of cortical lesions in MS: relation with cognitive impairment. Mult Scler 2009; 15:708-14.
32. Au Duong MV, Audoin B, Boulanouar K et al. Altered functional connectivity related to white matter changes inside the working memory network at the very early stage of MS. J Cereb Blood Flow Metab 2005; 25:1245-53.
33. Flechter S, Vardi J, Finkelstein Y et al. Cognitive dysfunction evaluation in multiple sclerosis patients treated with interferon beta-1b: an open-label prospective 1 year study. Isr Med Assoc J 2007; 9:457-9.

APA	KEKLİKOĞLU H, yoldaş t, ZENGİN Ö, SOLAK E, KESKİN S (2010). Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. , 88 - 90.
Chicago	KEKLİKOĞLU Hava Dönmez,yoldaş tahir,ZENGİN Özkan,SOLAK Elif Banu,KESKİN Selda Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. (2010): 88 - 90.
MLA	KEKLİKOĞLU Hava Dönmez,yoldaş tahir,ZENGİN Özkan,SOLAK Elif Banu,KESKİN Selda Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. , 2010, ss.88 - 90.
AMA	KEKLİKOĞLU H,yoldaş t,ZENGİN Ö,SOLAK E,KESKİN S Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. . 2010; 88 - 90.
Vancouver	KEKLİKOĞLU H,yoldaş t,ZENGİN Ö,SOLAK E,KESKİN S Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. . 2010; 88 - 90.
IEEE	KEKLİKOĞLU H,yoldaş t,ZENGİN Ö,SOLAK E,KESKİN S "Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları." , ss.88 - 90, 2010.
ISNAD	KEKLİKOĞLU, Hava Dönmez vd. "Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları". (2010), 88-90.

APA	KEKLİKOĞLU H, yoldaş t, ZENGİN Ö, SOLAK E, KESKİN S (2010). Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. Nöropsikiyatri Arşivi, 47(2), 88 - 90.
Chicago	KEKLİKOĞLU Hava Dönmez,yoldaş tahir,ZENGİN Özkan,SOLAK Elif Banu,KESKİN Selda Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. Nöropsikiyatri Arşivi 47, no.2 (2010): 88 - 90.
MLA	KEKLİKOĞLU Hava Dönmez,yoldaş tahir,ZENGİN Özkan,SOLAK Elif Banu,KESKİN Selda Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.47, no.2, 2010, ss.88 - 90.
AMA	KEKLİKOĞLU H,yoldaş t,ZENGİN Ö,SOLAK E,KESKİN S Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. Nöropsikiyatri Arşivi. 2010; 47(2): 88 - 90.
Vancouver	KEKLİKOĞLU H,yoldaş t,ZENGİN Ö,SOLAK E,KESKİN S Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları. Nöropsikiyatri Arşivi. 2010; 47(2): 88 - 90.
IEEE	KEKLİKOĞLU H,yoldaş t,ZENGİN Ö,SOLAK E,KESKİN S "Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları." Nöropsikiyatri Arşivi, 47, ss.88 - 90, 2010.
ISNAD	KEKLİKOĞLU, Hava Dönmez vd. "Erken dönem relapsing-remitting multipl skleroz hastalarında bilişsel işlev bozuklukları". Nöropsikiyatri Arşivi 47/2 (2010), 88-90.