Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 89 - 116 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.16947/fsmia.1136435 İndeks Tarihi: 02-08-2022

Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu

Öz:
Ortadoğu’nun en eski toplumlarından biri olan Süryanilerin önemli bir kısmı başka ülkelere göç etmiş, bölgedeki nüfusunun büyük kısmını muhtelif nedenlerle kaybetmişlerdir. Anavatanları Kuzey Irak, Güneydoğu Türkiye ve Kuzeydoğu Suriye olmasına rağmen, göçler dolayısıyla başta Avrupa olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde Süryani diasporaları oluşmuştur. Lozan Antlaşması’ndaki “gayrimüslim azınlıklar” olarak sadece Ermeni, Rum ve Yahudi toplumlar sayılmış olup bunun dışındakiler uzun süre azınlık kapsamındaki haklardan yararlanamamışlardır. Bu anlamda Türkiye’de yaşayan diğer gayrimüslim veya gayr-i Türklerin azınlık vasfı kabul edilmemiştir. Bu makalede Süryani toplumunun ortaya çıkışı, yaşadığı bölünmeler, bugünkü özellikleri ile Türkiye›deki Süryanilerin durumu özetlenmektedir. Uluslararası hukukta azınlık statüsü ışığında Türk Süryani cemaatinin bu kapsamdaki statüsü tahlil edilmektedir.
Anahtar Kelime: Türk Süryani Cemaati uluslararası hukuk süjesi azınlıklar Süryaniler Lozan Antlaşması

Syriacs Community in Turkey as a Subject of International Law

Öz:
A significant part of the Syriacs, one of the oldest societies in the Middle East, immigrated to other countries and lost most of their population in the region for various reasons. Although their homelands are Northern Iraq, Southeast Turkey and Northeast Syria, Syriac diasporas have emerged in many countries of the world, especially in Europe, due to migrations. Only the Armenian, Greek and Jewish communities were taken into account as “non-Muslim minorities” in the Treaty of Laussanne, and others could not benefit from the rights as a minority. In this sense, the minority status of other non-Muslim or non-Turks living in Turkey has not been accepted. In this article, the emergence of the Syriac society, the experienced divisions, it’s current characteristics and the situation of the Syriacs in Turkey are summarized. In the light of the scope of minority status in International Law, the situation of the Turkish Syriac community in this context is analyzed.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • “Adıyaman’da Süryanileri Ağlatan Buluşma”, http://suryaniler.com/haberler. asp?id=170, (Erişim Tarihi: 5.12.2021).
  • Arı, Tayyar, Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, Bursa, Alfa Akademi, 2017.
  • Atto, Naures, Hostages in the Homeland, Orphans in the Diaspora; Identity Discourses Among the Assyrian-Syriac Elites in the European Diaspora, Leiden, Leiden University Press, 2011.
  • Aydın, Mustafa, “Revan: Ermenistan Cumhuriyeti’nin Bugün Erivan Şeklin- de Anılan Başşehri”, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt 35.
  • Baderin, Mashood A., “Islam and the Realization of Human Rights, Research Handbook on International Human Rights Law, ed. Sarah Joseph v.d., Lansdown, Edward Elgar Publishing, 2010.
  • Bayburt, Deniz, “Milli Mücadele Döneminde Süryaniler», Akademik Bakış, cilt 3, sayı 6, Yaz 2010.
  • Bozarslan, Mahmut, “Süryaniler Mallarına Kavuştu”, 3 Haziran 2018, htt- ps://www.amerikaninsesi.com/a/suryan%C4%B1ler-mallar%C4%B1na-kavus- tu/4421444.html, (Erişim Tarihi: 02.04.2022).
  • “Cemaat Vakıflarının Mallarının İadesi ve Tazminat Ödenmesine dair De- ğişiklikler”, https://www.tusev.org.tr/usrfiles/images/CemaatVakiflariVakaAnali- ziTR.31.10.13.pdf, (Erişim Tarihi, 6.11.2021).
  • “Commission Staff Working Document”, Turkey 2019 Report, Brussels, (Eri- şim Tarihi: 29.5.2019).
  • Çalık, Burcu, “Azınlıklara İbadethane Müjdesi”, https://www.aa.com.tr/tr/ turkiye/azinliklara-ibadethane-mujdesi-/1209191, (Erişim Tarihi: 7.11.2021).
  • Çelik, Mehmet, “Süryânîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt 38, 2010.
  • Demirkaya, Yüksel, “Küreselleşmenin Kamu Yönetimi Üzerine Etkisi: Tür- kiye Örneği”, Avrupa Araştırmaları Dergisi, cilt 14, sayı 2, 2006.
  • Dinçol, Ali Muzaffer, “Ârâmîler”, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt 3, 1989.
  • Doğan, İlyas, Devletler Hukuku, 3. bs., Ankara, Astana Yayınları, 2016.
  • Doğan, Mehmet Ali, “Mardin’de Kumaş Baskı-Boyama Sanatı: Şımmeshindi Ailesi Örnekleri”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Isparta, 2017.
  • “Elazığ Süryani Kadim Meryemana Kilisesi Vakfı”, https://www.cemaat- vakiflaritemsilcisi.com/index.php/vakiflar/67-elazig-suryani-kadim-meryema- na-kilisesi-vakfi, (Erişim Tarihi: 06.11.2021).
  • Erçakıca, Mustafa, “Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları Sorunu”, https:// www.yeniduzen.com/uluslararasi-hukukta-azinlik-haklari-sorunu-92651h.htm, (Erişim Tarihi: 26.10.2017).
  • Güllü, Ramazan Erhan, “Lozan Antlaşması Sonrası Türkiye’nin Azınlıklara Yönelik Politikaları”, Avrasya İncelemeleri Dergisi, VII/2, 2018; doi: 10.26650/ jes181206.
  • Güllü, Ramazan Erhan, “Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Süryani Kilisesi ve Sür- yanilerin İdaresi”, Osmanlı Araştırmaları, LIII, 2019.
  • Gündüz, Aslan, Milletlerarası Hukuk, ed. Reşat Volkan Gürel, Ankara, Savaş Yayınevi, 2019.
  • Gürkan, Uluç, Ermeni Sorununu Anlamak, Ankara, Destek Yayınları, 2011.
  • Kızıldağ, Görkem, “Hristiyanlığı İlk Olarak Benimseyen Mezopotamya’nın Kaim Cemaati Olarak Süryanile”, https://onedio.com/haber/hristiyanligi-ilk-o- larak-benimseyen-mezopotamya-nin-kadim-cemaati-suryaniler-974322, (Erişim Tarihi: 3.11.2021).
  • “Mardin Süryani Katolik Kilisesi Vakfı Başvurusu”, https://kararlarbilgiban- kasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/757, (Erişim Tarihi: 5.12.2021).
  • Meray, S. Lütfi, Lozan Barış Konferansı: Tutanaklar, Belgeler, takım II, cilt 2, Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1970.
  • “Önde gelen Süryani Kilise vakıfların kuruluş bilgileri”, https://www.vgm. gov.tr/vakif-sorgulama/vakif-sorgulama?Page=1&SearchKeyword=s%C3%BC- ryani&FoundationCategoryId=2, (Erişim Tarihi: 06.11.2021).
  • Örnek, Serdar, “Süryani Milliyetçliği ve Dinamiklerinin Tarihsel Analizi”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi Siyaset Bi- limi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, İstanbul, 2017.
  • Özkan, Behlül, From the Abode of Islam to the Turkish Vatan, Yale University Press, 2012.
  • Sağıroğlu, Bülent, “İnziva Odası İçin AİHM›ye», Hürriyet, 29.07.2013.
  • Sofuoğlu, Ebubekir - Akvarup, İlke Nur, “Osmanlı Devletinde Millet Sistemi ve Süryaniler”, Akademik İncelemeler Dergisi, 7(1), 2012.
  • Sönmezoğlu, Faruk, Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, İstanbul, Der Yayınları, 2000.
  • Susin, Sait, “İstanbul’da Süryaniler”, İstanbul'un Renkleri, İİB Kültür Yayın- ları, 2020.
  • Susin, Sait, “Onların Kiliselerini Kullanırken Onların Koyduğu Kurallara Uymak Zorundayız”, https://www.salom.com.tr/arsiv/haber-85291-sait_susin_ quotonlarin_kiliselerini_kullanirken_onlarin_koydugu_kurallara_uymak_zorun- dayizquot.html, (Erişim Tarihi: 11.11.2021).
  • “Süryani Kiliseleri Diyanete Verildi”, https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ suryani-kiliseleri-diyanete-verildi-767396, (Erişim Tarihi: 06.11.2021).
  • “Syriacs to Regain Mor Gabriel’s Land”, https://www.hurriyetdailynews. com/syriacs-to-regain-mor-gabriels-land-no-move-on-halki-seminary-in-democ- ratization-package-55408, (Erişim Tarihi: 06.11.2021).
  • “Tarihimiz”, İstanabul-Ankara Süryani Ortodoks Metropolitliği, http://www. suryanikadim.org/tarihimiz.aspx, (Erişim Tarihi: 23.10.2021).
  • Tural, Nazım, “Lozan’ın Azınlıklar Politikası Neydi, Bugün Neredeyiz?”, https://t24.com.tr/haber/lozanin-azinliklar-politikasi-neydi-bugun-nerede- yiz,235318, (Erişim Tarihi: 23.10.2021).
  • Turgut, Ramazan, “Bir Halkın Göç Hikâyesi: Süryanilerin XX. Yüzyılda Türkiye’den Avrupa’ya Göç Süreci”, Mukaddime, 7(2), 2016; doi: 10.19059/mu- kaddime.81485.
  • “Türk Medeni Kanunu”, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatme- tin/1.5.4721.pdf, (Erişim Tarihi: 31.03.2022).
  • Ürek, Melki, “Süryanilerin Tarihi ve Sosyolojik Yapısı”, Milel ve Nihal, 10 (02), 2013.
  • “Vakıflar Kanunu”, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5737. pdf, (Erişim Tarihi: 07.11.2021)
  • Yalçınkaya, Alaeddin, “Antalya Diplomasi Forumu ve Türk Dünyası”, ht- tps://www.turkishnews.com/tr/content/2021/07/02/antalya-diplomasi-foru- mu-ve-turk-dunyasi/, (Erişim Tarihi: 24.10.2021).
  • “Yargılama Usulü Kararları”, Danıştay Dergisi, sayı 142, 2016.
  • Yılmaz, Gözde, “Türkiye’de Yaşayan Süryanilerin Sosyo-Kültürel Durum- larının Medya Üzerinden Analizi”, http://kongrekaraburun.org/wp-content/up- loads/2015/08/images_2015_TamMetinler_B9_1_GzdeYlmaz_Tumaelik.pdf, (Erişim Tarihi: 4.12.2021).
APA YALÇINKAYA A (2022). Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. , 89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
Chicago YALÇINKAYA ALAEDDIN Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. (2022): 89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
MLA YALÇINKAYA ALAEDDIN Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. , 2022, ss.89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
AMA YALÇINKAYA A Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. . 2022; 89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
Vancouver YALÇINKAYA A Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. . 2022; 89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
IEEE YALÇINKAYA A "Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu." , ss.89 - 116, 2022. 10.16947/fsmia.1136435
ISNAD YALÇINKAYA, ALAEDDIN. "Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu". (2022), 89-116. https://doi.org/10.16947/fsmia.1136435
APA YALÇINKAYA A (2022). Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimler Dergisi, 0(19), 89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
Chicago YALÇINKAYA ALAEDDIN Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimler Dergisi 0, no.19 (2022): 89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
MLA YALÇINKAYA ALAEDDIN Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimler Dergisi, vol.0, no.19, 2022, ss.89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
AMA YALÇINKAYA A Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimler Dergisi. 2022; 0(19): 89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
Vancouver YALÇINKAYA A Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimler Dergisi. 2022; 0(19): 89 - 116. 10.16947/fsmia.1136435
IEEE YALÇINKAYA A "Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu." FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimler Dergisi, 0, ss.89 - 116, 2022. 10.16947/fsmia.1136435
ISNAD YALÇINKAYA, ALAEDDIN. "Uluslararası Hukuk Süjesi Olarak Türkiye’deki Süryani Toplumu". FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimler Dergisi 19 (2022), 89-116. https://doi.org/10.16947/fsmia.1136435