TY  - JOUR
TI  - TEORİDEN PRATİĞE VAKF VE İBTİDÂ
AB  - Kur’ân tilâvetinde vakf ve ibtidânın yadsınamaz bir yeri vardır. Kur’ân’ı okuyan her bir kişinin Arapçayı bilip bu dilin inceliklerine vâkıf olamayacağı düşünüldüğünde, vakf ve ibtidânın ehemmiyeti daha iyi anlaşılacaktır. Nitekim bu ilmin ehemmiyetine binaen birçok müellif, bu konu üzerinde hassasiyetle durmuş, konuyla ilgili müstakil eserler kaleme almışlardır. Telif edilen bu eserlerde durulması gerekli olan yerlere birtakım vakf isimleri veya vakf işaret/remizleri belirlemişlerdir. Belirlenen bu vakf ismi ve remizlerin, birçok müellif tarafından oluşturulduğu dikkate alındığında, tek tip olması elbette beklenmeyecektir. Zira müellifler, vakf çeşidi ve mahallini belirlemede kimi zaman lafzı, kimi zaman manayı, kimi zaman hem lafzı hem manayı dikkate almalarından kaynaklı birtakım farklılıklar olmuştur. Bunlara ilaveten müelliflerin yetiştiği çevrenin, ilmî birikimin, özel tutum vb. etmenlerin de bu ameliyeye etkileri söz konusudur. Bu bağlamda söz konusu bu etkilerin boyutunu görebilmek için bu çalışmada üç farklı asırda yaşamış çoğunlukla aynı kavramları kullanan meşhur beş müellifin sırasıyla İbnü’l-Enbâri’nin Îzâhu’l-vakf ve’l-ibtidâ’sı, Nehhâs’ın Kitâbü’l-kat’ ve’l-i’tnâf’ı, İbn Evs el-Mukrî’nin el-Vakf ve’l- ibtidâ’sı, Dânî’nin el-Müktefâ’sı ile Üşmûnî’nin Menâr’ına yer verilmiştir. Yer verilen bu eserlerin genel tahlillerinin yanı sıra vakfla ilgili kavram haritası çıkarılmış ve müelliflerin kavramlara yükledikleri anlamlar örnekler eşliğinde işlenmiştir. Çoğunlukla aynı kavramları kullanan ve sistem olarak da lafız-mana esası üzerine vakfları belirleyen bu müelliflerin, pratikte vakfları mushaflara işlemelerinin aynı olup olmadığı araştırılmıştır. Bu ameliyeyi yaparken müelliflerin yaklaşımlarını daha iyi kavrayabilmek için genelde nahiv, kıraat ve i'rab konularında muvafık olan âyetler seçilmiş ve müelliflerin vakf tercihleri bu âyetler üzerinden ele alınmıştır.
AU  - UZUN, YAKUP
DO  - 10.28949/bilimname.855329
PY  - 2021
JO  - Bilimname
VL  - 0
IS  - 44
SN  - 1304-1878
SP  - 165
EP  - 207
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1110359
ER  -