Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 252 - 262 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.34085/buifd.892259 İndeks Tarihi: 12-08-2022
Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı
Öz: Taayyün kavramı fürû-i fıkıhta teorik olarak vazedilen hükmün somut hale gelmesini ifade etmektedir. Özellikle ibadetler alanında taayyün kavramına ihtiyaç bulunmaktadır. Zira İslam dini insanlara bazı sorumluluklar yüklemiş ve bu sorumlulukların yerine getirilmesi için zaman dilimi tayin etmiştir. Ancak namaz gibi bazı ibadetler için geniş vakit içinde hangi anın vücûb sebebi olduğunda ihtilaf edilmiştir. Bu durum bahse konu olan ibadetlerin farziyetinin taayyün ettiği vakit hususunda mezhepler arasında tartışmaya yol açmıştır. Hanefî âlimlerine göre vaktin girmesiyle aslın vücûb sebebi sabit olmakta, daha sonra vakit içerisinde kişinin edasıyla, vakit sonunda ise vaktin son cüz’ü ile namazın eda vücûbiyeti taayyün etmektedir. Buna karşın Şâfiî ve Hanbelî âlimleri namazın farziyetinin vaktin başında taayyün ettiğini belirtmiştir. Namazın farziyetinin taayyün ettiği zaman dilimine ilişkin bu görüş ayrılığı yolcu namazı başta olmak üzere mezhepler arasında farklı hükümlere yol açmıştır. Aynı şekilde oruç ibadetinin vaktinin taayyün etmemesi bu ibadetle ilgili niyete ilişkin görüş ayrılıklarına sebebiyet vermiştir. Bu kavram ibadetler alanında kullanıldığı gibi muâmelât alanında da kullanılmaktadır. Özellikle Hanefî mezhebi taayyün kavramına vurgu yapmakta ve muâmelât alanında semen urûz ayrımında taayyün özelliğinin ayrıt edici olduğunu belirtmektedir.
Anahtar Kelime: The Concept of Self Manifestation in the Sample of Worship and Transaction by Hanefian Madhhab
Öz: The concept of manifestation refers to the concretization of the theoretical provision in furûʽ al-fıqh. There is a need for the concept of manifestation, especially in the field of worship. Because the religion of Islam has given some responsibilities to people and has set a time frame for the fulfillment of these responsibilities. However, for some acts of worship such as prayer, there is a difference of opinion as to which moment is the reason for obligation. This situation led to a dispute among schools regarding the time when the obligatory duties of the aforementioned worship were determined. According to Hanafi scholars, the original reason for obligation becomes fixed with the coming of the time, then the obligation to perform the prayer is determined by the fulfillment of the person in time, and by the last part of the time at the end of the time. However, Shafi'i and Hanbalî scholars said that the obligatory prayer was determined at the beginning of the time. This difference of opinion regarding the time period in which the fard of prayer is determined led to different provisions between schools, especially the passenger prayer. Likewise, the determination of the time of fasting has led to differences of opinion regarding the intention of this worship. This concept is used in the field of worship as well as in the field of practice. Hanafi madhhab especially emphasize the concept of determination and states that the concept of determination is distinctive in the field of application between money and commodity.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdülmünim, Mahmud Abdurrahman. Mucemü’l-mustalahâti ve’l-elfâzi’l-fıkhiyyeti. Kahire: Dâru’l- Fazîle, 1999.
- Akgündüz, Ahmet. Karşılaştırmalı Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı, 2013.
- Ali el-Kârî, Nureddin Ali b. Sultan Muhammed el-Herevî. Fethu bâbi’l-inâye bi-şerhi’n-Nükâye. ed. Ahmed Ferit Mizyadi. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
- Aybakan, Bilal. “Mebî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 28/212-214. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
- Aynî, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmûd b. Ahmed b. Musa. el-Binâye fî şerhi’l-hidâye. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000.
- Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukukı İslâmiyye ve Istılahât-ı Fıkhiyye Kamusu. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1976.
- Burhânüddîn el-Buhârî, Ebü’l-Me‘âlî Mahmûd b. AhmedMaḥmûd b. Aḥmed el-. el-Muhîtu’l-burhânî fi’l- fıkhi’n-Nu‘mânî. thk. Abdülkerîm Sâmî el-Cundî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
- Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur’ân, ed. Muhammed es-Sâdık Kamhâvî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî-Müessesetü’t-Târîhi’l-Arabî, 1992.
- Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî el-. Şerhu Muhtasari’t-Tahâvî. ed. Inâyetüllah Muhammed İsmetullah vd. Beyrut: Dâru Beşâiri’l-İslâmiyye, 2010.
- Efendi, Asım. el-Okyânûsu’l-basît fî tercemeti’l-kâmûsi’l-muhît kâmûsu’l-muhît Tercümesi. ed. Mustafa Koç. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2012.
- Haddâd, Radıyyüddîn Ebû Bekr b. Alî b. Muhammed el-. el-Cevheretü’n-neyyire. Pakistan: Mektebetü Hakkaniye, ts.
- Halebî, İbrâhîm b. Muhammed el-. Mülteka’l-ebhur. ed. Halîl İmrân el-Mansûr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, 1998.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed. el-Muğnî. ed. Abdülfettah Muhammed el-Hulv Abdullah b. Abdülmuhsin Türki. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1999.
- İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed. Bidâyetü’l-müctehid ve nihayetü’l-muktesıd. ed. Muhammed Suhbi Hasan Hallak. Kahire: Mektebe İbn Teymiyye, 1410.
- İbnü’l-Hümâm, Kemâleddin Muhammed b. Abdülvahid b. Abdülhamid. Şerhu fethi’l-kadîr. ed. Abdürrezzak Galip el-Mehdi. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
- Kâsânî, Ebû Bekr Alaeddin Ebû Bekr b. Mes’ud b. Ahmed. Bedâiü’s-sanâi’ fî tertibi’ş-şerai‘. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986.
- Korkut, Ramazan. Fıkıh usulü Açısından İbadetlerde Vakit. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020.
- Kudûrî, Ebü’l-Hüseyin Ahmed b. Ebî Bekr Muhammed b. Ahmed el-. el-Muhtasar. ed. Kami Muhammed Muhammed Avida. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiye, 1997.
- Mâverdî, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed. el-Hâvi’l-kebîr. ed. Âdil Ahmed Abdülmevcûd Ali Muhammed Muʻavvaz. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1999.
- Merğînânî, Ebü’l-Hasan Burhaneddin Ali b. Ebî Bekr. el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî. ed. Nuʻaym Eşref Nûr Muhammed. Pakistan: İdâretü’l-Kur’ân ve’l-Ulûmi’l-İslâmiyye, 1417.
- Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddin Abdullah b. Mahmûd b. Mevdud. el-İhtiyâr li-ta'lîli’l-muhtâr. ed. Halid Abdurrahman el-Akk. Beyrut: Dâru’l-Marife, 2007.
- Meydanî, Abdülganî b. Talib b. Hammade ed-Dımaşki. el-Lübâb fi şerhi’l-kitâb. ed. Abdürrezzâk el- Mehdi. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, 2012.
- Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. Ravdatu’t-tâlibîn ve umdetu’l-muttakîn. thk. Zuheyr eş-Şâşî. Beyrut: el Mektebetü’l-İslâmî, 1991.
- Semerkandî, Ebû Bekr Alaeddin Muhammed b. Ahmed b. Ebû Ahmed. Tuhfetül-fukahâ. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
- Serahsî, Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. Şerhu’s-siyeri’l-kebîr. ed. eş-Şâfiî Ebu Abdullah Muhammed Hasan Muhammed Hasan İsmail. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
- Serahsî, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl. el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Marife, ty.
- Serahsî, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl. Usûlü’s-Serahsî. ed. Ebu’l-Vefa el- Afganî. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2005.
- Şirâzî, Ebû İshak Cemaleddin İbrâhim b. Ali b. Yusuf. el-Mühezzeb fî fıkhi’l-İmam eş-Şafiî. ed. Zekeriya Umeyrat. Beyrut: Dârü’l-Kütübü’l-İlmiye, 1995.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre. Sünenü’t-Tirmizî. ed. Muhammed Nasuriddin Albânî. Riyad: Mektebetü’l-Maârif, 1417.
- Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk. Tâcu’l arûs min cevâhiri’l kâmûs. ed. Mustafa Hicâzî. Kuveyt: Dâru Türâsi’l-Arabî, 1993.
- Zeylaʻî, Ebû Muhammed Osmân b. Ali. Tebyînü’l-hakâik şerhu kenzi’d-dakâik. Bulak: Matbaʻatü’l- Kübra’l-Emîriyye, 1315.
| APA | kayapınar h (2021). Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. , 252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| Chicago | kayapınar hasan Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. (2021): 252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| MLA | kayapınar hasan Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. , 2021, ss.252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| AMA | kayapınar h Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. . 2021; 252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| Vancouver | kayapınar h Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. . 2021; 252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| IEEE | kayapınar h "Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı." , ss.252 - 262, 2021. 10.34085/buifd.892259 |
| ISNAD | kayapınar, hasan. "Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı". (2021), 252-262. https://doi.org/10.34085/buifd.892259 |
| APA | kayapınar h (2021). Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(17), 252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| Chicago | kayapınar hasan Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, no.17 (2021): 252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| MLA | kayapınar hasan Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.0, no.17, 2021, ss.252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| AMA | kayapınar h Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2021; 0(17): 252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| Vancouver | kayapınar h Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2021; 0(17): 252 - 262. 10.34085/buifd.892259 |
| IEEE | kayapınar h "Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı." Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0, ss.252 - 262, 2021. 10.34085/buifd.892259 |
| ISNAD | kayapınar, hasan. "Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı". Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2021), 252-262. https://doi.org/10.34085/buifd.892259 |
