İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu

Yıl: 2022 Cilt: 12 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 93 - 127 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33207/trkede.1067373 İndeks Tarihi: 15-08-2022

İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu

Öz:
Bursa, imparatorluk döneminden itibaren ipeğin merkezinde olduğu tekstil endüstrisinin domine ettiği dinamik iktisadi yapılanmasıyla Cumhuriyete miras kalan en önemli üretim merkezlerinden birisiydi. Yüzyılın başında yaşanan küresel ve ulusal ölçekli siyasi ve iktisadi gelişmeler, kentin sosyo-ekonomik yapılanmasında değişimler yarattı. Özellikle ipekçilik endüstrisinde hâkim konumda bulunan Ermeniler ve Rumlar şehirden ayrılmak zorunda kaldı. Bu durum kısa vade de kentin iktisadi dinamizmini olumsuz etkiledi. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren merkezi yönetimin, millî ekonomi, millî burjuvazi, sanayileşme ve kendi kendine yetme gibi hedefler çerçevesinde örgütlediği iktisat politikaları yerel düzlemde yansımalarını buldu. Bu bağlamda, Cumhuriyetin onuncu yıl dönümünde, kentteki üretim kolları modern bir sanayi yapılanmasının özelliklerini göstermeye başladı. Mekanizasyon süreci genişlerken, işletmelerin sayısı ve üretim hacmi arttı, üretimin sermaye ve emek boyutu ulusal bir nitelik kazandı.
Anahtar Kelime: Bursa Sanayi Cumhuriyet İpek Ekonomi

-

Öz:
Bursa was one of the most important production centers inherited to the Republic with its dynamic economic structure dominated by the textile industry, in which silk was the center, since the imperial period. At the beginning of the 20th century the global and national political and economic developments created important changes in the socio- economic structure of the city. Especially the Armenians and Greeks, who had a dominant position in the sericulture industry, had to leave the city due to the political and socio- economic developments experienced during the Balkan Wars, the First World War and the War of Independence. This situation negatively affected the economic dynamism of the city in the short term. Since the first years of the Republic, the economic policies organized by the central government within the framework of objectives such as national economy, national bourgeoisie, industrialization and self-sufficiency found their reflections at the local level. In this context, on the tenth anniversary of the Republic, the production branches in the city began to show the characteristics of a modern industrial structure. While the mechanization process expanded, the number of enterprises and the volume of production increased, the capital and labor dimension of production gained a national character.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • (BOA) Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, DH. ŞFR. D. 64/39.
  • Akşam, 6 Ekim 1929, S. 3945.
  • Akşam, 7 Şubat 1930, S. 4068.
  • Ertuğrul, 18 Mayıs 1916, S. 325.
  • Resmi Gazete, 15 Haziran 1927.
  • American Silk Journal (March 1921), New York.
  • Levant Trade Review, Vol. VIII (July-1920) No: 7, The American Chamber of Commerce for the Levant New York.
  • (TVM) Ticaret Vekâleti Mecmûası Yıl. 1, S. 2 (1340), İstatistik Müdüriyeti, Yenigün Matbaası, Ankara.
  • (TVM) Ticaret Vekâleti Mecmuası Yıl. 1, S. 3 (1340), İstatistik Müdüriyeti, Yenigün Matbaası, Ankara.
  • 10 Yıl İçinde (1933), Bursa Ticaret ve Sanayi Odası, Bursa.
  • 1913–1915 Osmanlı Sanayi İstatistikleri (1917), Ticaret ve Ziraat Nezareti, İstanbul. (OSİ: Osmanlı Sanayi İstatistikleri 1913-1915)
  • 1927 Sanayi Sayımı (1969), Başbakanlık Devlet İstatistik Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • 1930 Sanayi Kongresi Raporlar-Zabıtlar (1930), Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti Umûm Merkezi, Ankara. (MİTCUM: Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti Umûm Merkezi)
  • Sanayi İstatistikleri (Teşviki Sanayi Kanunundan İstifade Eden Müesseselerin 1932 Senesi Faaliyetleri), No: 27 (1933), Başvekâlet İstatistik Umûm Müdürlüğü, Devlet Matbaası, Ankara. (BİUM)
  • (BİYMY) Bursa İl Yıllığı Mâlî Yıl (1934), Bursa Belediyesi Neşriyatı, Bursa. Bursa Sergisi Rehberi 1923 (1923), Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi, İstanbul.
  • (BVS) Bursa Vilâyeti Sâlnâmesi 1927 (1927), Bursa Vilâyeti Matbaası, Bursa.
  • (HVS) Hüdâvendigâr Vilâyeti Salnamesi 1316 (1898), Bursa Vilâyeti Matbaası, Bursa.
  • (HVS) Hüdâvendigâr Vilâyeti Sâlnâmesi 1324 (1906), Bursa Vilâyeti Matbaası, Bursa.
  • (TİBVR) Ticari ve İktisadi Bursa Vilâyeti Rehberi (1926), Türkiye Salon ve İlânât Gazetesi, İstanbul.
  • (TTS) Türk Ticaret Sâlnâmesi 1926-1927 (1926), İktisadi Tedkîkât Neşriyat ve Muamelat Türk Anonim Şirketi, İstanbul.
  • AKKUŞ, Turgay (2008), “Bir İktisadi Siyasa Projesi: Millî İktisat ve Bursa”, Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, Cilt 7, Sayı 16-17, s. 119–141.
  • AKKUŞ, Turgay (2010), Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Bursa Kent Tarihinde Gayrimüslimler, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul.
  • ATAMAN, Sedat (1938), Ekonomik ve Endüstriyel Bursa, Bursa Sesleri Neşriyat Yurdu Yayınları, Bursa.
  • BRAUDEL, Fernand (2017), Maddi Uygarlık-Dünyanın Zamanı, Çev. Mehmet Ali KILIÇBAY, İmge Kitabevi, Ankara.
  • Captain C. H. Courthope-Munroe (1921), General Report On The Trade And Economic Conditions Of Turkey, January 1921, Department Of Overseas Trade, Dublin.
  • Cenûb-i Marmara Havzası Bursa Vilâyeti Coğrafyası (1927), Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Riyâseti, Devlet Matbaası, İstanbul. (EHUR: Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Riyâseti).
  • DALSAR, Fahri (1960), Türk Sanayi ve Ticaret Tarihinde Bursa’da İpekçilik, İstanbul.
  • ELDEM, Vedat (1994), Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • GENÇ, Mehmet (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, İstanbul.
  • İNALCIK, Halil (2014), Devlet-i Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-1, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 54. Basım, İstanbul.
  • RAVNDAL, G. Bie (1926), Turkey A Commercial And Industrial Handbook, Washington D.C.
  • STOTZ, Carl Louis (1939), “The Bursa Region of Turkey”, Geographical Review Vol. 29, No. 1 (January 1939), 81-100.
  • TOPRAK, Zafer (2012), Türkiye’de Milli İktisat 1908-1918, Doğan Kitap, İstanbul.
  • TÖKİN İsmail Hüsrev (1949), Rakamlarla Türkiye C. II, T.C. Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • ÜSKÜDARİ, Faruk (1972), Eski Bursa’dan Notlar, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası, T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara.
APA AKKUS T (2022). İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. , 93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
Chicago AKKUS TURGAY İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. (2022): 93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
MLA AKKUS TURGAY İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. , 2022, ss.93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
AMA AKKUS T İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. . 2022; 93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
Vancouver AKKUS T İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. . 2022; 93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
IEEE AKKUS T "İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu." , ss.93 - 127, 2022. 10.33207/trkede.1067373
ISNAD AKKUS, TURGAY. "İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu". (2022), 93-127. https://doi.org/10.33207/trkede.1067373
APA AKKUS T (2022). İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12(24), 93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
Chicago AKKUS TURGAY İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 12, no.24 (2022): 93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
MLA AKKUS TURGAY İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.12, no.24, 2022, ss.93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
AMA AKKUS T İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2022; 12(24): 93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
Vancouver AKKUS T İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2022; 12(24): 93 - 127. 10.33207/trkede.1067373
IEEE AKKUS T "İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu." Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12, ss.93 - 127, 2022. 10.33207/trkede.1067373
ISNAD AKKUS, TURGAY. "İstatistiksel Verilerin Işığında Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde Bursa’daki Başlıca Sanayi Sektörlerinin Durumu". Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 12/24 (2022), 93-127. https://doi.org/10.33207/trkede.1067373