Yıl: 2022 Cilt: 46 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 407 - 448 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-08-2022

İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması

Öz:
Kapitalist üretim sisteminin her yeniden yapılanma süreci, işçi sınıfı aleyhine sonuçlanan değişim ve dönüşümü beraberinde getirmiştir. Bununla birlikte, Sovyet sosyalist düzenin dağılmasının ardından kapitalist sistemin alternatifsiz mutlak gücünü ilan etmesi, sınıfların ortadan kalktığını savunan post-modern görüşlere dayanak oluşturmuştur. Sözü edilen görüşler, Marksizmin sınıf mücadelelerine atfettiği ayrıcalıklı konumun post-kapitalist toplumlarda geçerliliğini büyük ölçüde yitirdiğini ve çoğulcu kimlikler temelindeki sorunların siyaset alanının gündemini oluşturduğunu savunmaktadır. Kuramsal anlamda sınıf hareketlerinin yok sayılması gerek sanayi gerekse hizmet sektöründeki işçi sınıfının sermayeye karşı devam eden mücadelesinin somut varlığını ortadan kaldırmamaktadır. Toplumsal bir gerçeklik olan sınıf mücadelelerinin inkâr edildiği kuramsal görüşlerin yaygınlık kazanmasında neo-liberalizmin hegemonya alanlarından biri olarak medyanın ideolojik işlevi yadsınamaz. Bu çalışma, işçi sınıfı ve mücadelesinin sona erdiğini ileri süren post-modern görüşlerin egemen hale gelmesinde medyanın işlevini sorgulamaktadır. Bu doğrultuda, sınıf temelli toplumsal hareket örneği olan THY grevi ile yeni toplumsal hareket örneği olan Cerattepe direnişinin basılı gazetelerdeki (Evrensel, Hürriyet, Yeni Şafak) ve alternatif haber sitelerindeki (Bianet, Sendika.org, T24) sunumu eleştirel ekonomi politik yaklaşım çerçevesinde incelenmiştir. Temsil ettikleri ideolojiler temelinde belirlenen medya kuruluşlarının THY grevi ve Cerattepe direnişi özelinde, işçi sınıfı ve çevre hareketleri konusunda nasıl bir tutuma sahip oldukları ortaya konulmuştur. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada, verilerin toplanmasında metin çözümlemesi tekniğinden yararlanılmıştır. Bu bağlamda, çalışmanın çözümleme nesnesi basılı gazetelerde ve alternatif haber sitelerinde yer alan THY grevi (15 Mayıs-21 Aralık 2013) ve Cerattepe direnişi (21 Haziran 2015-29 Şubat 2016) ile ilgili köşe yazıları çözümlenmiştir. Böylece, kuramsal alanda işçi sınıfını ve mücadelesini görmezden gelen görüşlerin ve neo-liberal bakış açısının taşıyıcısı olarak medyanın rolüne dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte, işçi sınıfı ve çevre hareketleri söz konusu olduğunda, basılı gazetelerin ve alternatif haber sitelerinin tutumunda farklılık olup olmadığı sorusuna yanıtlar aranmıştır. Sonuç olarak, sınıf hareketlerinin yeni toplumsal hareketler karşısında ideolojik açıdan ayrımcılığa uğradığı gözlenmiştir. Sınıf mücadelelerinin sona erdiğini ileri süren post-modern görüşler, ana akım medya aracılığıyla yeniden üretilerek egemen hale getirilmektedir. Bu noktada, özellikle sosyalist sol basın ve alternatif haber siteleri, işçi sınıfının ve sınıf temelli hareketlerin toplumsal gerçekliğinin kamuoyuna doğru yansıtılması bakımından önem taşımaktadır.
Anahtar Kelime:

Media Reflection of the Postmodernist Denial of the Working Class and its Struggle: Comparison of THY Strike and Cerattepe Resistance Examples

Öz:
Every restructuring process of the capitalist production system has brought about change and transformation that resulted against the working class. However, after the collapse of the Soviet socialist order, the capitalist system’s declaration of absolute power without alternatives formed the basis for post-modern views that argue that classes have disappeared. The aforementioned views argue that the privileged position that Marxism attributed to class struggles has largely lost its validity in post-capitalist societies and that the problems on the basis of pluralist identities constitute the agenda of the political field. In theory, ignoring class movements does not eliminate the concrete existence of the ongoing struggles of the working class in both industry and service sectors against capital. The ideological function of the media, as one of the hegemony areas of neo-liberalism, cannot be denied in the spread of theoretical views in which class struggles, which are a social reality, are denied. This study questions the function of the media in the domination of post-modern views that claim the working class and its struggle are over. The representations of the THY strike, a case of class-based social movements, and of the Cerattepe resistance, a case of new social movements, in printed newspapers (Evrensel, Hürriyet, Yeni Şafak) and alternative news sites (Bianet, Sendika.org, T24) are analyzed through the lens of critical political economy approach. The stances, in the cases of the THY strike and the Cerattepe resistance, taken by the media organizations which are determined on the basis of the ideologies they represent towards the working class and environmental movements are disclosed. In this qualitative research, textual analysis techniques are used to collect the data on the subject. Contents in the form of columns about the THY strike (from May 15th to December 21th, 2013) and the Cerattepe resistance (from June 21st, 2015 to February 29th, 2016) in printed newspapers and alternative news sites, who are the object of the analysis of the study are analyzed. The findings obtained from the textual analysis are interpreted, supported by the opinions of journalists on the content. Thus, it has been tried to draw attention to the role of the media as the carrier of the views and neo-liberal perspective that ignores the working class and its struggle in the theoretical field. However, when it comes to the working class and environmental movements, an answer has been sought to the question of whether there is a difference in the attitudes of printed newspapers and alternative news sites. In conclusion, it is observed that class movements are ideologically discriminated against the new social movements. Post- modern views claiming the end of class struggles are reproduced and dominated by the mainstream media. At this point, especially the socialist left press and alternative news sites are important in terms of reflecting the social reality of the working class and class-based movements to the public.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Albayrak Ö (2016). Devirmeci Çevrecilik. Yeni Şafak, 24 Şubat, 18.
  • Alphan M (2016). Cari Açık Açılır, Kapanır, Cerattepe Yarası Kapanmaz. Hürriyet, 22
  • Alphan M (2016). Verilen Sözler Artvin’i Kurtarır mı?, Hürriyet, 27 Şubat, 7.
  • Atkaya K (2016). Saldırmadan Konuşalım İşte. Hürriyet, 25 Şubat, 8.
  • Ayan V M (2019). AKP Devrinde Medya Âlemi. İstanbul: Yordam Kitap.
  • Aydoğanoğlu E (2013). Grev Kırıcılığı. Evrensel, 16 Mayıs, 5.
  • Bell D (1976). Welcome to the Post-industrial Society. Physics Today, 29(2), 46-49.
  • Bell D (1999). The Coming of Post-industrial Society. New York: Basic Books.
  • Boykoff J (2006). Framing dissent: Mass-media Coverage of the Global Justice Movement. New Political Science, 28(2), 201–228. https://doi.org/10.1080/07393140600679967, Son Erişim Tarihi: 26.11. 2019.
  • Cansen E (2013). Greve Katılmama Hakkı. Hürriyet, 18 Mayıs, 31.
  • Cissel M (2012). Media Framing: A Comparative Content Analysis on Mainstream and Alternative News Coverage of Occupy Wall Street. The Elon Journal of Undergraduate Research in Communications, 3(1), 67-77, https://pdfs.semanticscholar.org/8e8f/ bc209f86e3f93fd7490fc8607f4eaf3cd8d4.pdf, Son Erişim Tarihi: 11.12. 2019.
  • Curran J (1997). Medya ve Demokrasi: Yeniden Değer Biçme. İçinde: S İrvan (der.), Medya, Kültür, Siyaset, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları/Ark Kitapları, 139-197.
  • Çaralan İ (2016). AKP Hükümeti Kimin Hükümeti? Evrensel, 18 Şubat, 3.
  • Çelik A (2013). Bir Grevfobi Öyküsü: Bütün Yönleriyle THY Grevi. T24, 9 Temmuz. https:// t24.com.tr/yazarlar/aziz-celik/bir-grevfobi-oykusu-butun-yonleriyle-thy-grevi,7030, Son Erişim Tarihi: 27.04.2019.
  • Çetinkaya Y D (2015). Tarih ve Kuram Arasında Toplumsal Hareketler. İçinde: Y D Çetinkaya (der), Toplumsal Hareketler, Tarih, Teori ve Deneyim, 3. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları, 25-71.
  • Dağtaş E (2008). Medya ve Demokrasi Ekseninde Tabandan Yükselen Çığlık: Sivil İtaatsizlik Üzerine Bir Değerlendirme. İçinde: E. Dağtaş (der), Türkiye’de Sivil İtaatsizlik,
  • Dağtaş E ve Yıldız M E (2016). Grevler ve Sosyal Ağlar: Olanaklar ve Zorlukların “Metal Fırtına” Direnişi Üzerinden Değerlendirilmesi. İçinde: E Dağtaş (der), Özgürleşmenin Yolları, Ankara: Ütopya Yayınları, 86-122.
  • Doğan Y (2013). İşçi Aleyhinde Ama İşçi Başkanı. Hürriyet, 10 Aralık, 10.
  • Doğan Y (2015). Artvin O Sözü Yediriyor. Hürriyet, 11 Temmuz, 22.
  • Doğan Y (2016). İkinci Gezi: Cerattepe Zaferi. T24, 25 Şubat. https://t24.com.tr/yazarlar/ yalcin-dogan/ikinci-gezi-cerattepe-zaferi,13962, Son Erişim Tarihi: 10.05.2021.
  • Doğu B (2015). Comparing Online Alternative and Mainstream Media in Turkey: Coverage of the TEKEL Workers Protest Against Privatization. International Journal of Communication 9, 630-651. https://ijoc.org/index.php/ijoc/article/view/3443, Son Erişim Tarihi: 11.11.2019.
  • Drucker P F (1993). Post-capitalist Society. New York: Routledge.
  • Durmaz İ S (2013). THY’de Grev Zamanı. Evrensel, 15 Mayıs, 5.
  • Durmaz İ S (2013). ‘Vahşi Grevler’ ve Direnişlere Doğru! Evrensel, 17 Mayıs, 5.
  • Dursun Ç (1998). Türkiye’de İşçi Sınıfı Kimliğinin Medyada Temsili 1970-1997. Toplum ve Bilim, (78), 210-241.
  • Epikman M (2007). Özelleştirme Sürecinde Tüpraş İşçi Eylemlerinin Yazılı Basına Yansıması. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi.
  • Etiler N (2016). Cerattepe Cerattepe. Evrensel, 23 Şubat, 2.
  • Evren S (2013). THY Grevi Abluka Altında. Bianet, 17 Mayıs. http://bianet.org/bianet/ siyaset/146671-thy-grevi-abluka-altinda, Son Erişim Tarihi: 21.01.2020.
  • Giddens A (1999). İleri Toplumların Sınıf Yapısı. Çev. Ö Baldık. İstanbul: Birey Yayıncılık.
  • Gitlin T (1980). The Whole World is Watching. Berkeley: University of California Press.
  • Gürtaş A (1994). Haber Metinlerinin Söylemsel Analizi Üzerine Bir Çalışma: Haberin
  • Tarafsızlığı Açısından Türk Basınında Temizlik İşçileri Grevi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi.
  • Hackett R A ve Carroll W K (2006). Remaking Media: The Struggle to Democratize Public Communication. New York: Routledge.
  • Hall S (1995). Yeni Zamanların Anlamı. İçinde: S Hall ve M Jacques (der.), Yeni Zamanlar: 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi, Çev. A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 105- 124.
  • Harvey D (2014). Postmodernliğin Durumu. 7. Baskı, Çev. S Savran. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Inglehart R ve Flanagan S C (1987). Value Change in Industrial Societies. The American Political Science Review, 81(4), 1289-1319.
  • İnal A (1994). Haber Üretim Sürecine İki Farklı Yaklaşım. İçinde: İLEF Yıllık’93, Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, 155-177.
  • İnsel A (2015). “Tikelci Evrensellik” Mümkün mü? İçinde: E. Laclau (Yazar), Evrensellik, Kimlik ve Özgürleşme 4. Baskı, Çev. E Başer, İstanbul: Birikim Yayınları, 7-14.
  • İsmailoğlu Ş (2016). Cerattepe’nin Doğası; Kapitalizmin Doğası. Bianet, 25 Şubat. http:// bianet.org/bianet/siyaset/172398-cerattepe-nin-dogasi-kapitalizmin-dogasi, Son Erişim Tarihi: 21.01.2021.
  • Kaner Koç N (2012). Türkiye’deki Yazılı Basında Tekel İşçi Eyleminin Sunumu. Çalışma ve Toplum, 35(4), 189-215.
  • Kellner D (2004). Tabandan Küreselleşme: Radikal Demokratik bir Teknopolitikaya Doğru. İçinde: M. Özbek (Ed), Kamusal alan, İstanbul: Hil Yayınları, 715-735.
  • Kemaloğlu N. (2016). Bir ‘devlet projesi’ Cerattepe!. Sendika.org, 24 Şubat. https:// sendika63.org/2016/02/bir-devlet-projesi-cerattepe-nihal-kemaloglu-birgun-331134/, Son Erişim Tarihi: 10.05.2021.
  • Kumar D (2005). “What’s Good for UPS is Good for America”: Nation and Class in Network Television News Coverage of the UPS Strike. Television & New Media, 6(2), 131–152. http://tvn.sagepub.com/content/6/2/131, Son Erişim Tarihi: 24.11.2019.
  • Lee M A ve Solomon N (1991). Unreliable Sources: A Guide to Detecting Bias in News Media. New York: Carol Publishing Group.
  • Mater Ç (2013). Hani Grev Aksatmıyordur? Bainet, 28 Mayıs. http://bianet.org/bianet/ emek/146958-hani-grev-aksatmiyordu, Son Erişim Tarihi: 28.04.2021.
  • Mattoni A (2016). Media Practices and Protest Politics: How Precarious Workers Mobilise. London: Routledge.
  • McCarthy J D vd. (1996). Images of Protest: Dimensions of Selection Bias in Media Coverage of Washington Demonstrations, 1982 and 1991. American Sociological Review, (61)3, 478-499. www.jstor.org/stable/2096360, Son Erişim Tarihi: 11.11.2019.
  • Melucci A (2007). Yeni Toplumsal Hareketler: Sosyolojik Bir Yanılgı Üzerine Düşünceler. İçinde: H Erbaş (der), Fark/Kimlik Sınıf, Çev. M K Coşkun, Ankara: Eos Yayınları, 89-104.
  • Öndül H (2016). Barışın İzlenmesi ve Çevre. Evrensel, 25 Şubat, 2.
  • Özdil Y (2013). Teheyersen. Hürriyet, 16 Mayıs, 3.
  • Özer Ö (2001). Kazanılmış Hakkın Tersine Çevrilmesi: 1 Mayıs 1996 Olaylarının Türk Basınında Sunumu. Gazi İletişim Dergisi, (9), 107-135.
  • Özsever A (2013). THY Grevine Güçlü Destek Şart. Sendika.org, 22 Mayıs. https:// sendika63.org/2013/05/thy-grevine-guclu-destek-sart-atilla-ozsever-yurt-109600/, Son Erişim Tarihi: 21.01.2020
  • Özsever A (2013). AKP’nin Grev Kırıcılığıyla Mücadele. Sendika.org, 18 Mayıs. https://sendika63.org/2013/05/akpnin-grev-kiriciligiyla-mucadele-atilla-ozsever- yurt-108948/, Son Erişim Tarihi: 21.01.2020.
  • Pakulski J (2007). Toplumsal Hareketler ve Sınıf: Marksist Paradigmanın Çöküşü. İçinde: H Erbaş (der), Fark/Kimlik Sınıf, Çev. M K Coşkun, Ankara: Eos Yayınları, 31-71.
  • Savaş A (2013). Sendikal Kriz-I: Deniz Bitiyor. Sendika.org, 21 Mayıs. https://sendika63. org/2013/05/sendikal-kriz-i-deniz-bitiyor-alpaslan-savas-sol-109490/, Son Erişim Tarihi: 15.05.2021.
  • Savran S (2011). Türkiye’de Sınıf Mücadeleleri, Cilt I: 1908-1980. 3. Baskı, İstanbul: Yordam Kitap.
  • Sezer S (2013). THY Grevcileri Nasıl Döner? Evrensel, 29 Haziran, 6.
  • Stevenson N (2015). Medya Kültürleri, Sosyal Teori ve Kitle İletişimi. 2. Baskı, Çev. G Orhon ve B E Aksoy, Ankara: Ütopya Yayınları.
  • Şen A F (2011). Kültürel Kimlikler Karşısında Sınıf Kimliğinin ve İşçi Sınıfı Kimliğinin Medyada Temsili (Tekel İşçi Eylemi Örneği). İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (33)87-112.
  • Şen A F (2012). Toplumsal Hareketler ve Medya: “Wall Street İşgali”nin Medyada Temsili. Global Media Journal Turkish Edition, 2, 138-167.
  • Şen A F ve Çetinkaya A (2013). Medyada Sınıf Temsilleri: “1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü” Haberleri Üzerine Bir Çözümleme. Akdeniz İletişim, (19), 78-93.
  • Tırman C (2007). Representations of Labor Protests Against Privatization in Turkish Press: The Cases of SEKA and TÜPRAŞ. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Timisi N (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Toker Ç (2016). Devletleşmiş Şirket. Sendika.org, 22 Şubat. https://sendika63.org/2016/02/ devletlesmis-sirket-cigdem-toker-cumhuriyet-330758/, Son Erişim Tarihi: 10.05.2021.
  • Toker Ç (2016). Devletleşmiş Şirket-2. Sendika.org, 24 Şubat. https://sendika63. org/2016/02/devletlesmis-sirket-2-cigdem-toker-cumhuriyet-331116/, Son Erişim Tarihi: 10.05.2021.
  • Tunçcan Ongan N (2016). Doğama, İşime, Cebime Dokunma! Evrensel, 20 Şubat, 6.
  • Urry J (1995). Örgütlü Kapitalizmin Sonu. İçinde: S Hall ve M Jacques (der.), Yeni zamanlar: 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi, Çev. A Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 95-104).
  • Yaylagül L (2016). [Eski ve Yeni] Toplumsal Hareketlerin Ekonomi Politiği. İçinde: E Dağtaş (der), Özgürleşmenin Yolları, Ankara: Ütopya Yayınları, 123-149.
  • Yılmaz M Y (2016). Sıra ‘Milletin Ormanına’ Geldi. Hürriyet, 24 Şubat, 17.
  • Zengin T (2013). THY’de Grev Denemesi ya da Sendikacılığın Bitişi. Yeni Şafak, 30 Mayıs, 18.
APA AYDIN N, DAGTAS E (2022). İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. , 407 - 448.
Chicago AYDIN NURSEN,DAGTAS ERDAL İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. (2022): 407 - 448.
MLA AYDIN NURSEN,DAGTAS ERDAL İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. , 2022, ss.407 - 448.
AMA AYDIN N,DAGTAS E İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. . 2022; 407 - 448.
Vancouver AYDIN N,DAGTAS E İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. . 2022; 407 - 448.
IEEE AYDIN N,DAGTAS E "İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması." , ss.407 - 448, 2022.
ISNAD AYDIN, NURSEN - DAGTAS, ERDAL. "İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması". (2022), 407-448.
APA AYDIN N, DAGTAS E (2022). İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. Mülkiye Dergisi, 46(2), 407 - 448.
Chicago AYDIN NURSEN,DAGTAS ERDAL İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. Mülkiye Dergisi 46, no.2 (2022): 407 - 448.
MLA AYDIN NURSEN,DAGTAS ERDAL İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. Mülkiye Dergisi, vol.46, no.2, 2022, ss.407 - 448.
AMA AYDIN N,DAGTAS E İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. Mülkiye Dergisi. 2022; 46(2): 407 - 448.
Vancouver AYDIN N,DAGTAS E İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması. Mülkiye Dergisi. 2022; 46(2): 407 - 448.
IEEE AYDIN N,DAGTAS E "İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması." Mülkiye Dergisi, 46, ss.407 - 448, 2022.
ISNAD AYDIN, NURSEN - DAGTAS, ERDAL. "İşçi Sınıfı ve Mücadelesinin Post-modernist Reddinin Medyadaki Yansıması: THY Grevi ve Cerattepe Direnişi Örneklerinin Karşılaştırılması". Mülkiye Dergisi 46/2 (2022), 407-448.