TY  - JOUR
TI  - Akdeniz İklim Kuşağında, Sulamadan Dönen Suların Sulamada Kullanılmasının Taban Suyu  Kalitesi ve Derinliği Üzerine Etkilerinin Araştırılması: Aşağı Seyhan Ovası Yemişli Sulama  Sahası Örneği
AB  - Bu araştırma, Türkiye’nin güneyinde, Aşağı Seyhan Ovası’nda yer  alan düşük kota sahip Yemişli sulama sahasında yürütülmüştür.  Araştırma alanındaki çiftçiler, sulamadan dönen düşük kaliteli drenaj  sularını yüzey sulama yöntemleriyle kullanmaktadırlar. Araştırmada,  sulamadan dönen düşük kaliteli suların sulamada kullanılmasının  neden olabileceği muhtemel taban suyu seviyesi ve taban suyu kalitesi  sorunlarının örneklerle irdelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, 3 m  derinlikteki 55 adet drenaj gözlem kuyusunda ölçülen taban suyu (TS)  derinlikleri ve taban suyu tuzluluğu gözlemleri kullanılmıştır. Drenaj  gözlem kuyuları, alan üzerine homojen dağılacak şekilde tesis  edilmiştir. Kuyulardaki taban suyu derinlik (m) ölçümleri şubat,  nisan, temmuz ve eylül aylarında yapılmıştır. Drenaj gözlem  kuyularında, derinlik ölçümleri yapılan tarihlerde su örnekleri de  alınmış ve laboratuvarda kimi su kalitesi analizleri yapılmıştır.  Araştırmada, TS derinliğinin alansal ortalamaları kışın ve yazın  hemen hemen aynı (1.14 m) bulunmuştur. Şiddetli drenaj sorunu olan  alanlar (TS <1.0 m), şubat ve temmuz aylarında toplam  alanın %27’sinden daha fazla dağılım göstermiştir. Yıl boyunca,  toplam alanın neredeyse %60'ından daha büyük bir alanda taban suyu  derinliği 1.0 ile 1.5 m arasında bulunmuştur. Araştırma alanında,  taban suyu ortalama tuzluluğu (EC) 20 dS m-1’den daha büyük  değerler almıştır. TS ortalama tuzluluğunun neredeyse Akdeniz’deki  tuzluluk değerinin yarısına eşit olduğu belirlenmiştir. Akdeniz’e yakın  olan araştırma alanında, düşük topoğrafyanın ve pompajla olan  yetersiz drenajın taban suyu kalitesi üzerine olan negatif etkisi ortaya  konulmuştur. Drenaj mühendisliği bakımından kritik değer olan  EC>5 dS m-1 alanlar, toplam alanın %90’ı ve üzerinde bulunmuştur.  TS ortalama SAR değerinin, kritik SAR değerinin (13 (meq L-1) 0.5)  üzerinde olduğu belirlenmiştir. TS kalite ve kantitesine dair bulgular,  drenaj sularının tarımda kullanılmasının negatif etkilerini açıkça  ortaya koymuştur. Ortaya çıkan sorunların hafifletilebilmesi için,  pompajla drenajın yıl boyunca etkin olarak yapılması; kış yağışlarının  seyreltme etkisi için fırsat yaratılması, drenajda düşük topoğrafyanın  dikkate alınması ve açık drenajın kapalı drenlerle desteklenmesi;  sulama suyunun daha randımanlı sulama yöntemleri ile uygulanması  gerekmektedir.
AU  - Kaman, Harun
AU  - Cetin, Mahmut
AU  - Sesveren, Sertan
DO  - 10.18016/ksutarimdoga.vi.880516
PY  - 2022
JO  - Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi
VL  - 25
IS  - 1
SN  - 2619-9149
SP  - 158
EP  - 168
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1117553
ER  -