Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu
Yıl: 2022 Cilt: 38 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 73 - 83 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.53490/egehemsire.993426 İndeks Tarihi: 05-09-2022
Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu
Öz: Covid-19, bireyleri olumsuz yönde etkileyen bir bulaşıcı hastalıktır. Yapılan çalışmalar hastalığın kardiyak hasara da neden olduğunu göstermektedir. Eşzamanlı Covid-19'un koroner arter bypass greft uygulanan hastalar üzerindeki etkisi hala tanımlanmamıştır. Koroner arter hastalığının tedavisinde en etkili yöntemlerden biri koroner arter bypass greftlemedir. Ameliyat sonrası kaliteli bir hemşirelik bakımı için hemşireler bireyi bütüncül olarak ele almalıdır. Hemşirelerin bakım davranışları Watson İnsan Bakım Modeli’nin temelini oluşturur. İBM, hemşirelik bakımında maneviyatı ele alarak, bireylerin iyilik halini arttırmaya çalışmaktadır. Kullanımı kolaydır ve koroner arter hatalığı gibi kronik hastalıkların neden olduğu negatif duyguları da azaltmaktadır. Bu olgu sunumunda amaç, Covid-19 geçirmiş, açık kalp cerrahisi uygulanan bireyin modele göre hemşirelik yaklaşımını açıklamak ve model kullanımına örnek sağlamaktır. Covid-19 hastalığı geçiren ve göğüs ağrısı şikayeti ile bir eğitim araştırma hastanesinini acil servisine başvuran olgu, bypass operasyonu sonrası yoğun bakımda 2 gün takip edilmiş ve verileri Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Modele göre hemşirelik bakımı sağlanmış ve sonuçları takip edilmiştir. Hasta çalışma hakkında bilgilendirilerek yazılı aydınlatılmış onamı alınmış, kurum ve klinik izni için ise sorumlu kişilerden sözel izin alınmıştır. Çalışmamızda modeldeki iyileştirme süreçlerinin, olgunun memnuniyetini ve güvenliğini arttırdığı düşünülmektedir. Olgu ağrısının, anksiyetesinin ve korkusunun azaldığını ifade etmiştir. Öz bakım ihtiyaçlarını yardımsız yerine getirmeye başlamış, yoğun bakım ekibi ile iletişim kurarak korku ve endişelerini dile getirmiştir. Covid-19 ve bypass hakkında yeterince bilgilendiğini, eskisi kadar kötü hissetmediğinin belirtmiştir. Pandemiden dolayı taburculuk sonrası yalnız kalacağını ifade eden olgu, artık yalnızlıktan korkmadığını ifade etmiştir.
Anahtar Kelime: Nursing Approach According To The Watson Human Care Model of A Patient Who Had Covid-19 and Open Heart Surgery: Case Report
Öz: Covid-19 is an infectious disease that negatively affects individuals. Studies show that the disease also causes cardiac damage. Concomitantly, the impact of Covid-19 on patients undergoing coronary artery bypass grafting is still undefined. Coronary artery bypass grafting is one of the most effective methods in the treatment of coronary artery disease. For a quality nursing care after surgery, nurses should consider the individual holistically. Nurses' care behaviors form the basis of Watson's Human Care Model (WIBM). WIBM tries to increase the well-being of individuals by addressing spirituality in nursing care. It is easy to use and also reduces negative emotions caused by chronic diseases such as coronary artery disease. The aim of this case report is to explain the nursing approach of an individual who has had Covid-19 and underwent open heart surgery, according to the model, and to provide an example of model use. The patient, who had a Covid-19 disease and applied to the emergency department of a training and research hospital with chest pain, was followed up in the intensive care unit for 2 days after the bypass operation. The first interview was held on 27.04.2021 with the case who was on the 1st postoperative day, and the data were collected in the intensive care unit by face-to-face interview method using Gordon's Functional Health Patterns Model. According to the WIBM, nursing care was provided and the results were followed. The case was informed about the study, and written informed consent was obtained, and verbal consent was obtained from the responsible persons for institutional and clinical permission. In our article, it is thought that the improvement processes in the model increase the satisfaction and safety of the phenomenon. The patient stated that her pain, anxiety and fear decreased. She started to fulfill her self-care needs unaided, and communicated with the intensive care team and expressed her fears and concerns. She stated that he was sufficiently informed about Covid-19 and bypass, and that she did not feel as bad as before. The case, who stated that he would be alone after discharge due to the pandemic, stated that he was no longer afraid of loneliness.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Olgu Sunumu Erişim Türü: Erişime Açık
- Aktaş, Y., Baysan Arabacı, L., Dülgerler, Ş. (2020). Watson İnsan Bakım Modeli’ne göre şizofreni tanılı bir hastada hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(1), 51-57.
- Aktoz, M., Altay, H., Aslanger, E., Atalar, E., Atar, İ., Aytekin, V., ...Yıldızeli, B. (2020). Türk Kardiyoloji Derneği uzlaşı raporu: COVID-19 pandemisi ve kardiyovasküler hastalıklar konusunda bilinmesi gerekenler (13 Mayıs 2020). Turk Kardiyol Dern Ars. 5, 1-87. doi: 10.5543/tkda.2020.36713
- Aşkın, R., Bozkurt, Y., Zeybek, Z. (2020). COVID-19 pandemisi: Psikolojik etkileri ve terapötik müdahaleler. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar (Covid19-Özel Ek), 304–318.
- Aydın Akbuğa, G., Bahçeli, A. (2017). Kalp cerrahisi girişimi uygulanan yaşlı bireylere yönelik bakım. Bozok Tıp Dergisi, 7(2), 71-76.
- Bilik, O. (2020). Hasta ve yakınlarının eğitiminde COVID-19: Hemşireler ne anlatmalı?. J Biotechinol & Strategic Health Res. 4(2), 78-88. doi:10.34084/bshr.737881
- Bostan, S., Erdem, R., Öztürk, Y.E., Kılıç, T., Yılmaz, A. (2020). The effect of COVID-19 pandemic on the Turkish society. Electron J Gen Med. 17(6),237. https://doi.org/10.29333/ejgm/7944
- Bozkuş, S., Olgun, N. (2019). Diyabetik ayak enfeksiyonu olan bireylerde Watson’un İnsan Bakım Modelinin uygulanması: Olgu sunumu. Diyabet Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi, 11(1),42-46.
- Buldum, A., Vefikuluçay Yılmaz, D. (2020). Watson İnsan Bakım Kuramı’na göre postpartum anneye bütüncül hemşirelik yaklaşımı: Olgu sunumu. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 2(2), 121-128.
- Burrell, A., Selman, L.E. (2020). How do funeral practices impact bereaved relatives’ mental health, grief and bereavement? A mixed methods review with implications for COVID-19. Omega-J. Death Dying, 0030222820941296. https://doi.org/10.1177%2F0030222820941296
- Chen, L. M., Norton, E. C., Banerjee, M., Regenbogen, S. E., Cain-Nielsen, A. H., Birkmeyer, J. D. (2017). Spending on care after surgery driven by choice of care settings instead of intensity of services. Health Affairs, 36(1), 83-90. https://doi.org/10.1377/hlthaff.2016.0668
- Chen, Q., Liang, M., Li, Y., Guo, J., Fei, D., Wang, L., He, L., ... Zhang, Z. (2020). Mental health care for medical staff in China during the COVID-19 outbreak. The Lancet. Psychiatry, 7(4), e15–e16. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30078-X
- Çam Yanık, T., Gürdil Yılmaz, S. (2019). Kardiyovasküler cerrahi sonrası yoğun bakımda yaşanan sorunlar ve hemşirelik bakımı. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 1(2), 122-127.
- Çevik, K., Zaybak, A. (2011). Açık kalp ameliyatı sonrasında yapılan egzersizlerin ağrıya etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 54-59.
- Demirağ, H., Hintistan, S. (2020). Covid-19’un klinik yönetimi ve hemşirelik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2) , 222-231.
- Demirhan, İ. , Tuncay, S. , Şahin, S., Kaplan, S. (2019). Uterin atoni olgusunda Watson’ın İnsan Bakım Modeline göre hemşirelik süreci. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(4), 510-517.
- Ekici, E. (2020). Covid 19 pandemisi sürecinde yaşlı bireylerin bakım yönetimi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 145-152.
- Ekiz, T., Ilıman, E. , Dönmez, E. (2020). Bireylerin sağlık anksiyetesi düzeyleri ile Covid-19 salgını kontrol algısının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(1), 139-154.
- Emre, Ö.,Tuna, A. (2021). Koroner arter bypass greft ameliyatı geçiren hastaların taburculuk sonrası telefon ile izlenmesinin bakım sonuçlarına etkisi. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergis, 2 (1) , 44-53.
- Erbay, Ö., Yıldırım, Y., Fadıloğlu, Ç., Şenuzun Aykar, F. (2018). Use of Watson’s Theory of Human Caring in nursing care of patients with hypertensive attack: case report. Turk J Card Nur, 9(19), 82-88. http://dx.doi.org/10.5543/khd.2018.41275
- Erikli, N. H., Yıldırım, Y., Şenuzun Aykar, F., Fadıloğlu, Z. Ç. (2021). İnsan Bakım Modeli’nin hemşirelik bakımında kullanımı: Covid 19. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 10 (2) , 227-234. https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.877775
- Güngör Tolasa, A., Akyol, A. (2021). Covid-19 tanılı hastanın Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli’ne göre hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 24(3), 184-189.
- Hung, H.H., Hunter, A., Wei, J. (2008). Coping, anxiety and quality of life after coronary artery bypass graft surgery. J Adv Nurs. 61(6), 651-663. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04557.x
- Kıymaz, D., Bal, C., Koç, Z., Çiftci, A. (2021). Watson’ın İnsan Bakım Modeli kullanılarak uygulanan hemşirelik bakımına bir örnek: Ateşli silah yaralanması olgusu. Sağlık ve Toplum, 31(2), 204 - 210.
- Koçak, O., Koçak, Ö.E., Younis, M.Z. (2021). The psychological consequences of COVID-19 fear and the moderator effects of ındividuals’ underlying ıllness and witnessing ınfected friends and family. International Journal of Environmental Research and Public Health. 18(4),1836. https://doi.org/10.3390/ijerph18041836
- Kwok, K. O., Li, K. K., Chan, H., Yi, Y. Y., Tang, A., Wei, W. I., Wong, S. (2020). Community responses during early phase of COVID-19 epidemic, Hong Kong. Emerging Infectious Diseases, 26(7), 1575–1579. https://doi.org/10.3201/eid2607.200500
- Lewis, M.J.M., Kohtz, C., Emmerling, S., Fisher, M., Mcgarvey, J. (2018). Pain control and nonpharmacologic interventions. Nursing. 48(9), 65-68. https://doi.org/10.1097/01.nurse.0000544231.59222.ab
- Ozan, Y.D., Okumuş, H. (2013). Tedavi sonucu başarısız olan infertil kadınların watson’ın insan bakım kuramına göre hemşirelik bakımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(3), 190 - 198.
- Pamuk Cebeci, S. (2019). Kardiyak cerrahisi sonrası deliryum ve hemşirelik bakımı. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 11(3), 313 - 323. doi: 10.5336/nurses.2018-62177
- Pearson, A., Vaughan, B., Fitzgerald, M. (1997). Human science and human caring (in) nursing models for practice. (pp. 208–217). Planta Tree, Oxford.
- Rescigno, G., Firstenberg, M., Rudez, I., Uddin, M., Nagarajan, K., Nikolaidis, N. (2020). A case of postoperative covid-19 ınfection after cardiac surgery. Lessons Learned. Heart Surg Forum, 23(2), E231-E233. https://doi.org/10.1532/hsf.3011
- Romiti, S., Totaro, M., Laderchi, A., Peruzzi, M., Vinciguerra, M., Greco, E. (2021). Case report: emergency CABG following failure of PTCA in a Covid-19 patient. Front Cardiovasc Med, 11(7),620610. https://doi.org/10.3389/fcvm.2020.620610
- Savaş, E. (2020). Covid-19 sürecinde yas. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 82-89.
- Sarrafzadegan, N., Mohammmadifard, N. (2019). Cardiovascular disease in Iran in the Last 40 years: prevalence, mortality, morbidity, challenges and strategies for cardiovascular prevention. Arch Iran Med, 22(4), 204- 210.
- Schreiber, J. A., Cantrell, D., Moe, K. A., Hench, J., McKinney, E., Preston Lewis, C., ... Brockopp, D. (2014). Improving knowledge, assessment, and attitudes related to pain management: evaluation of an intervention. Pain Management Nursing : Official Journal Of The American Society Of Pain Management Nurses, 15(2), 474–481. https://doi.org/10.1016/j.pmn.2012.12.006
- Seven, A., Sert, H. (2021). According to Watson Human Care Model diffuse large b cell lymphoma patient's nursıng care: a case report. Turkish Journal of Science and Health, 2(1), 118-112.
- Seyhan Ak, E. , Ayoğlu, T., Kandemir, D. (2017). Kalp cerrahisi sonrası ağrı kontrolünde yeni yaklaşımlar. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1) , 29-32.
- Shirdel, Z., Behzad, I., Manafi, B., Sahebi, M. (2021). The effect of home care training on anxiety and vital signs levels in coronary artery bypass grafting patients: a randomized clinical trial. Journal Of Perianesthesia Nursing: Official Journal Of The American Society Of Perianesthesia Nurses, 36(4), 393–397. https://doi.org/10.1016/j.jopan.2020.09.018
- Singhai, K., Swami, M. K., Nebhinani, N., Rastogi, A., Jude, E. (2020). Psychological adaptive difficulties and their management during COVID-19 pandemic in people with diabetes mellitus. Diabetes & metabolic syndrome, 14(6), 1603–1605. https://doi.org/10.1016/j.dsx.2020.08.025
- Sürücü, H.A., Sungur, M. (2021). Diyabetli bireylerde Covid-19’un psikolojik etkileri. Türk Diyabet Hemşireliği Dergisi, 1(1), 28-31.
- Tektaş, P., Çam, O. (2017). The effects of nursing care based on Watson's Theory of Human Caring on the mental health of pregnant women after a pregnancy loss. Archives Of Psychiatric Nursing, 31(5), 440–446. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2017.07.002
- Tüfekçi, H., Akansel, N., Sivrikaya, S. K. (2022). Pain Interference with daily living activities and dependency level of patients undergoing CABG surgery. Pain Management Nursing : Official Journal Of The American Society Of Pain Management Nurses, 23(2), 180–187. https://doi.org/10.1016/j.pmn.2021.03.002
- Uran, Ö., Nilgün, B., Özer, S., Yıldırım, Y. (2015). Watson İnsan Bakım Modeli uygulamasına bir örnek: Kalp yetersizliği olgusu. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 6(11),183-198. doi:10.5543/khd.2015.017
- Van Der Velden, P.G., Contino, C., Das, M., Van Loon, P., Bosmans, M.W. (2020). Anxiety and depression symptoms, and lack of emotional support among the general population before and during the COVID-19 pandemic. A prospective national study on prevalence and risk factors. J. Affect. Disord. 277, 540–548. https://doi.org/10.1016/j.jad.2020.08.026
- Watson, J. (2009). Caring as the essence and science of nursing and health care. O Mundo Da Saúde São Paulo, 33(2), 143-149.
- Watson, J. (2012). Viewpoint: caring science meets heart science: a guide to authentic caring practice. American Nurse Today, 7(8), 1-3.
- WHO. (2020). Coronavirus disease (Covid-19) situation reports. Erişim adresi: https://www.who.int/docs/default- source/coronaviruse/situation reports/20200414-sitrep-85-COVID-19.pdf?sfvrsn=7b8629bb_4
- Xiao, H., Zhang, Y., Kong, D., Li, S., Yang, N. (2020). Social capital and sleep quality in ındividuals who self- ısolated for 14 days during the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) outbreak in January 2020 in China. Medical Science Monitor : International Medical Journal of Experimental and Clinical Research, 26, e923921- e923921-1- e923921-8). https://doi.org/10.12659/msm.923921
- Yanmış, S., Özyer, Y. (2021). Planning nursing care of an individual diagnosed with Covid-19 according to Watson’s Theory of Human Caring: a case report. International Journal of Health Services Research and Policy, 6 (1), 151-157. https://doi.org/10.33457/ijhsrp.753309
- Yürük Bal, E., Çelik, H. (2020). COVID-19 salgını ile mücadelede hemşirenin rolü. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci. 12(2),300-304. doi: 10.5336/nurses.2020-75315
| APA | DAĞCAN N, GÜROL ARSLAN G (2022). Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. , 73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| Chicago | DAĞCAN NECİBE,GÜROL ARSLAN GÜLŞAH Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. (2022): 73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| MLA | DAĞCAN NECİBE,GÜROL ARSLAN GÜLŞAH Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. , 2022, ss.73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| AMA | DAĞCAN N,GÜROL ARSLAN G Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. . 2022; 73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| Vancouver | DAĞCAN N,GÜROL ARSLAN G Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. . 2022; 73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| IEEE | DAĞCAN N,GÜROL ARSLAN G "Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu." , ss.73 - 83, 2022. 10.53490/egehemsire.993426 |
| ISNAD | DAĞCAN, NECİBE - GÜROL ARSLAN, GÜLŞAH. "Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu". (2022), 73-83. https://doi.org/10.53490/egehemsire.993426 |
| APA | DAĞCAN N, GÜROL ARSLAN G (2022). Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 38(2), 73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| Chicago | DAĞCAN NECİBE,GÜROL ARSLAN GÜLŞAH Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 38, no.2 (2022): 73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| MLA | DAĞCAN NECİBE,GÜROL ARSLAN GÜLŞAH Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, vol.38, no.2, 2022, ss.73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| AMA | DAĞCAN N,GÜROL ARSLAN G Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2022; 38(2): 73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| Vancouver | DAĞCAN N,GÜROL ARSLAN G Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2022; 38(2): 73 - 83. 10.53490/egehemsire.993426 |
| IEEE | DAĞCAN N,GÜROL ARSLAN G "Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu." Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 38, ss.73 - 83, 2022. 10.53490/egehemsire.993426 |
| ISNAD | DAĞCAN, NECİBE - GÜROL ARSLAN, GÜLŞAH. "Covid-19 Geçirmiş, Açık Kalp Cerrahisi Uygulanan Hastanın Watson İnsan Bakım Modeli’ne Göre Hemşirelik Yaklaşımı: Olgu Sunumu". Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 38/2 (2022), 73-83. https://doi.org/10.53490/egehemsire.993426 |
