TY  - JOUR
TI  - ZİYA GÖKALP'İN BİLİM ANLAYIŞI
AB  - Doğanın yapısını araştırma ve bilgi edinmenin yolları bilim felsefesinin önemli problemleridir. Bu problemlerin bir kısmını ontolojik, epistemolojik ve metodolojik monizm ve plüralizm konuları oluşturur. Monistler varlık ve bilgi alanlarını teke indirme amacı güderken plüralistler bunun tam tersi olarak çokcu bir varlık ve buna mukabil epistemik alan ortaya koymaya çabalarlar. Biz de çalışmamızda öncelikle monist ve plüralist bilim anlayışlarının genel özelliklerini kısaca ortaya koymaya çalıştık. Bunun için evvela XX. yüzyılda tartışmanın seyrini belirleyen lozoarın görüşlerini ve bu görüşlerin birbirleri ile olan irtibatı ele aldık. Problemin tarihsel boyutlarını ele aldıktan sonra güncel durumu özetledik. Daha sonra Türk düşünce hayatının önemli isimlerinden birisi olan Ziya Gökalp'in bilim anlayışını 1918 yılında Yeni Mecmua adlı dergide yayınladığı “Muhtelif İlim Telakkileri” adındaki makalesini göz önünde bulundurarak inceledik. Ziya Gökalp altı sayfalık bu kısa metninde plüralist bilim anlayışını savunmaktadır. Burada hem metodolojik hem de ontolojik olarak plüralist bir yaklaşımı kabul ettiği görülmektedir. Sosyoloji metodunu Émile Durkheim'dan ödünç alan Ziya Gökalp, genel bilim algısı bakımından hem pozitivizmden hem de monist materyalizmden hayli uzaklaşan bir felsefe ortaya koymaktadır. Bu bilimsel kavrayışın oluşmasında Fransız lozofu Émile Boutroux'nun çalışmalarının etkili olduğu anlaşılmaktadır. Çalışmamızdaki bu bulgu neticesinde Türk düşüncesini biçimlendiren felsefe öğretisinin tek başına pozitivizm olduğu yönündeki sava ihtiyatla yaklaşılması gerektiği açığa çıkmıştır.
AU  - Demir, Remzi
AU  - Başaran, Vural
DO  - 10.33171/dtcfjournal.2021.61.2.1
PY  - 2021
JO  - Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
VL  - 61
IS  - 2
SN  - 0378-2905
SP  - 612
EP  - 628
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1118458
ER  -