Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme
Yıl: 2020 Cilt: 26 Sayı: 103 Sayfa Aralığı: 463 - 482 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.22559/folklor.1245 İndeks Tarihi: 06-09-2022
Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme
Öz: Bu makalede seçmiş olduğumuz Türk kültürü sözlü şiir örneklerinde ekolojik boyut tartışılmıştır. “Evin/evde olmanın bilimi” anlamına gelecek şekilde “oikos/ev” ve “logia/bilim” terimlerinden oluşan ekoloji kavramının insanın içerisinde yaşadığı doğal ve kültürel ortamın tümünü kapsayan anlam içeriğine evrilmesi çalışmamı- zın çerçevesini oluşturmuştur. Bu bağlamda insanın evde olmasını, yeryüzünde ol- ması şeklinde ele alarak, sözlü şiir türü olarak türkülerin içerdiğini düşündüğümüz “dünyada/doğada olma”yla ilgili düşünce, inanç ve yaklaşımları ne derece içerip yansıttığını tespit etmeye çalışmak, makalenin temel amacını oluşturmaktadır. Bu kapsamda Türk halk kültürünün estetik ve iletişimsel bir yönünü oluşturan türküle- rin ekolojik anlamda işlevsel boyutu halkbiliminin işlevsel kuramları çerçevesinde değerlendirilerek ekolojik kuramlardan derin ekoloji yaklaşımının görüşleri ışığın- da yorumlanmaktadır. Çalışma için veri olarak kullanılan örnek türküler ve halk şairlerinin şiirleri, doğayla ilgili temalar içerdiğini düşündüğümüz türkülerden ve âşık şiirlerinden literatür taraması yöntemiyle elde edilmiştir. Yorumlamaya olanak sağlayan şema, müziği kültürel bağlamda değerlendirme anlamında etnomüzikolo- jik bakış açısından yararlanılarak kurulurken, derin ekoloji yaklaşımı, eko-eleştirel değerlendirmenin kavramsal çerçevesini belirlemektedir
Anahtar Kelime: Ecological Dimension in Turkish Culture Oral Poetry Tradition: Eco-Critical Analysis in the Context of Deep Ecology Approach
Öz: In this article, the ecological dimension is discussed in the selected Turkish oral poetry samples. The framework of our study is to evolve the concept of ecology consisting of the terms “oikos/home” and “logia/science”, which means “the science of home/being at home”, to the meaning content that covers the entire natural and cultural environment in which people live. In this context, considering the human being at home and being on earth, trying to determine the extent to which the reflections, beliefs, and approaches about “being in the world/nature” that we think include the folk songs as the type of oral poetry constitute the main purpose of the article. In this context, the ecological functional dimension of the folk songs, which constitute an aesthetic and communicative aspect of the Turkish folk culture, is evaluated within the framework of the functional theories of folklore and interpreted in light of the views of deep ecology approach. Exemplary folk songs and minstrel (ashik) poetry which are thought to contain nature-related themes used as data for the study were selected through literature review. While the interpretation scheme is established by utilizing the ethnomusicological point of view in terms of evaluating music in a cultural context, deep ecology approach determines the conceptual framework of eco-critical evaluation.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ateş, A. (2016). Türkmen anarşizmi. İstanbul: Öteki.
- Başgöz, İ. (1992). Karac’oğlan. İstanbul: Indiana Üniversitesi ve Pan.
- Başgöz, İ. (2008). Türkü. İstanbul: Pan.
- Binyazar, A. (Ty). Uzun ince yolda Âşık Veysel –Hayatı, sanatı, eserleri üzerine bir inceleme-. İstanbul: Tel.
- Çobanoğlu, Ö. (2000). Âşık tarzı kültür geleneği ve destan türü. Ankara: Akçağ.
- Çobanoğlu, Ö. (2010). Türkü olgusu bağlamında türkü ve şarkı -Terimlerin etimolojisini yeniden tanımlama denemesi-. Türk Yurdu, S. 30(269), ss. 46-49.
- Çobanoğlu, Ö. (2015). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Ankara: Akçağ.
- Çoruhlu, Y. (2002). Türk mitolojisinin ana hatları. İstanbul: Kabalcı.
- Des Jardins, J. R. (2006). Çevre etiği -Çevre felsefesine giriş-. R. Keleş (Çev.) Ankara: İmge.
- Devall, B. (1994). Ekolojik benliğimiz. G. Tamkoç (Haz.), Derin ekoloji (ss. 43-56). İzmir: Ege.
- Elçin, Ş. (2004). Halk edebiyatına giriş. Ankara: Akçağ.
- Ferry, L. (2000). Ekolojik yeni düzen. T. Ilgaz (Çev.) İstanbul: YKY.
- Garrard, G. (2016). Ekoeleştiri -Ekoloji ve çevre üzerine kültürel tartışmalar-. E. Genç (Çev.) İstanbul: Kolektif .
- Hassan, Ü. (1986). Eski Türk toplumu üzerine incelemeler. Ankara: V.
- İhsani, Â. M. (1990). Çağlayan dere. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi .
- İnan, A. (2017). Tarihte ve bugün Şamanizm -Materyaller ve araştırmalar-. Ankara: Türk Tarih Kuru- mu.
- Kalafat, Y. (2005). Doğu Anadolu’da eski Türk inançlarının izleri. Ankara: Babil.
- Kaplan, A. (2008). Kültürel müzikoloji. İstanbul: Bağlam.
- Malinowski, B. (2016). Bilimsel bir kültür teorisi. D. Uludağ (Çev.) Ankara: DoğuBatı.
- Melikoff, I. (2010). Hacı Bektaş -Efsaneden gerçeğe-. T. Alptekin (Çev.) İstanbul: Cumhuriyet.
- Mellor, M. (1993). Sınırları yıkmak -Feminist yeşil bir sosyalizme doğru-. O. Akınhay (Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
- Merriam, A. P. (1964). The anthropology of music. Evanston, Illinois: Northwestern University.
- Mirzaoğlu, F. G. (2005). Türkülerde mitolojik unsurlar. Türkbilig, S. 10, ss. 34-53.
- Naess, A. (1995). The deep ecological movement some philosophical aspects. G. Sessions (Ed.), Deep ecology for the twenty-first century (ss. 64-83). Boston, London: Shambhala.
- Özarslan, M. (2001). Erzurum âşıklık geleneği. Ankara: Akçağ.
- Özarslan, M. (2010). Geleneksel müzik ve türküler üzerine. Türk Yurdu, S. 30(269), ss. 53-57.
- Plumwood, V. (2004). Feminizm ve doğaya hükmetmek. B. Ertür (Çev.) İstanbul: Metis.
- Şatıroğlu, Â. V. (1974). Dostlar beni hatırlasın. İstanbul: Türkiye İş Bankası.
| APA | yalçın o (2020). Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. , 463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| Chicago | yalçın olgun Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. (2020): 463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| MLA | yalçın olgun Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. , 2020, ss.463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| AMA | yalçın o Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. . 2020; 463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| Vancouver | yalçın o Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. . 2020; 463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| IEEE | yalçın o "Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme." , ss.463 - 482, 2020. 10.22559/folklor.1245 |
| ISNAD | yalçın, olgun. "Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme". (2020), 463-482. https://doi.org/10.22559/folklor.1245 |
| APA | yalçın o (2020). Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. Folklor/Edebiyat, 26(103), 463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| Chicago | yalçın olgun Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. Folklor/Edebiyat 26, no.103 (2020): 463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| MLA | yalçın olgun Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. Folklor/Edebiyat, vol.26, no.103, 2020, ss.463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| AMA | yalçın o Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. Folklor/Edebiyat. 2020; 26(103): 463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| Vancouver | yalçın o Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme. Folklor/Edebiyat. 2020; 26(103): 463 - 482. 10.22559/folklor.1245 |
| IEEE | yalçın o "Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme." Folklor/Edebiyat, 26, ss.463 - 482, 2020. 10.22559/folklor.1245 |
| ISNAD | yalçın, olgun. "Türk Kültürü Sözlü Şiir Geleneğinde Ekolojik Boyut: Derin Ekoloji Yaklaşımı Bağlamında Eko-Eleştirel Çözümleme". Folklor/Edebiyat 26/103 (2020), 463-482. https://doi.org/10.22559/folklor.1245 |
