Yıl: 2021 Cilt: 27 Sayı: 107 Sayfa Aralığı: 661 - 686 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.22559/folklor.1850 İndeks Tarihi: 10-09-2022

Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık

Öz:
En az iki yazınsal metin arasındaki alışverişleri belirtmek için kullanılan metinlerarasılık kavramını yeni adlandırmalarla sanatın diğer biçimlerine uyarlayabiliriz: Örneğin, metinlerarasılık yanında resimlerarasılık, medyalararasılık, müziklerarasılık, sinemalararasılık, fotoğraflararasılık vb. adlandırmalar günümüzde yazın dışında başka alanlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Bu adlandırmalara bağlı olarak, yenidenyazma, yenidenresmetme gibi kavramları alıntı, yansılama, öykünme, bilinçli esinlenme vb. kavramlarla birlikte sanatın diğer biçimleri konusunda da kullanabiliriz (bu konuda yapılan çalışmalarda böyle bir söz dağarına sıklıkla başvurulduğu görülmektedir). Bu çalışmada Gérard Genette’in Palimpsestes adlı yapıtında önerdiği tiplemeyi dönüştürerek kimi sanatsal biçimlerde kullanacağız. Örneğin, resim alanında resimlerarasılığın değişik biçimlerinden, dolayısıyla, iki ayrı gösterge dizgesi arasındaki alışverişleri belirtmek için kullanılan resimsel aşkınlık biçimleri konusunda yeni bir tiplemeden söz edebiliriz. Buna göre değişik göstergelerarasılık biçimlerinden söz edilebilir. Bunlar yazınsal bir dizgenin başka bir göstergeler dizgesine aktarımı olabileceği gibi, tersine bir yönelimde de gerçekleşebilir. Kökeni Ferdinand de Saussure’ün Genel Dilbilim Dersleri’ndeki gösterge kavramına uzanan ve Roman Jakobson’un göstergelerarası çeviri kavramından esinlenilerek sanatın değişik biçimlerine uyarlanan göstergelerarasılık yazınsal metinleri olduğu kadar değişik sanatsal biçimlerin aralarındaki alışverişleri çözümlemeye dayanan bir yöntem ortaya koyma çabasının bir ürünüdür. Bu çalışmada bir çözümleme yöntemi olarak sınırlı da olsa sanatın değişik biçimlerinde göstergelerarasılığın kullanımına ve kimi kavramlarına yönelik tanımlamalar yapılacaktır.
Anahtar Kelime:

The Intersemiotics as a Method of Art Analysis

Öz:
We can adapt the concept of intertextuality, which is used to indicate the exchanges between at least two literary texts, to other forms of art with new denominations: For example, intertextuality as well as inter-picturality, intermediality, intermusicality, interfilmicity, interphotography, etc. denominations are frequently used in other fields apart from literature today. Depending on these namings, concepts such as rewriting, repainting are used as quotation, reflection, imitation, conscious inspiration, etc. We can also use it for other forms of art along with concepts (it is seen that such a vocabulary is frequently used in studies on this subject). In this study, we will transform the typology suggested by Gérard Genette in his work Palimpsestes and use it in some artistic forms. For example, we can talk about the different forms of interpictoriality in the field of painting, hence a new typing of the forms of pictorial transcendence used to denote the exchanges between two different sign systems. Accordingly, different forms of intersemiotics can be mentioned. These can be the transfer of a literary system to another sign system, or they can take place in the opposite direction. Intersemiotics, whose origin goes back to the concept of sign in Ferdinand de Saussure’s Course in General Linguistics and adapted to different forms of art inspired by Roman Jakobson’s concept of intersemiotic translation, is a product of an effort to present a method based on analyzing the exchanges between different artistic forms as well as literary texts. In this study, although limited as an analysis method, definitions will be made for the use of intersemiotics in different forms of art and some of its concepts.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktulum, K. (1999). Metinlerarası ilişkiler. İstanbul: Öteki.
  • Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık/Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru.
  • Aktulum, K. (2016). Resimsel alıntı. İstanbul: Çizgi.
  • Aktulum, K. (2018). Sinema ve metinlerarasılık. İstanbul: Çizgi.
  • Barthes, R. (1973). Le plaisir du texte. Seuil.
  • Barthes, R. (1970). S/Z. Seuil.
  • Baumgarten, A.G. (1988). Esthétique. (Ed. de l’Herne)
  • Bensmaïa, R. Barthes/Godard: l’essai cinématographique est-il possible?. The Journal of Twentieth-Century/Contemporary French Studies revue d’études français, 4(2), 435-446.
  • Bonitzer, P., (1985). Peinture et cinéma: Décadrages, Cahiers du cinéma.
  • Cournarie, L. N. (2010). L’Art, l’esthétique en questions, Philopsis.
  • Del Rio, E. (2005). Alchemies of thought in Godard’s cinema. Substance, 34 (3), 62-78.
  • Deleuze, G. (1969). Logique du sens (De Minuit, Ed.)
  • Eco, U. (2000). Açık yapıt (N. U. Dalay, Çev.) İstanbul: Can.
  • Genette, G. (1994). L ’Oeuvre de l’art, immanence et transcendance. Seuil.
  • Goodman, N. (1990). Langages de l’art. J. Chambon.
  • Goodman, N. (1992). Manières de faire des mondes. J. Chambon.
  • Jacobs, S. (2011). Framing pictures, film and the visual arts. Edinburgh University.
  • Lories, D. (1988). Philosophie analytique et esthétique. Klincksieck.
  • Mouillaud, G. (1965). Les essais de Jean-Luc Godard. in La Pensée. no 122, Août.
  • Moser, W. (2007). L’interartialité: Pour une archéologie de l’intermédialité. in Marion Froger et Jüngen E. Müller (dir.). Intermédialité et socialité. Histoire et géographie d’un concept. Nodus Publikationen.
  • Saussure, F. (2001). Genel dilbilim dersleri (B. Vardar, Çev.) Multilingual.
  • Weitz, M. (1956). Dans l’article the role of theory in aesthetics. The Journal of Aesthetics and Art 1 Criticism, XV, 27-35.
  • Zima, P.V. (2004). Critique littéraire et esthétique. Les fondements esthétiques des théories de la littérature. Harmattan.
  • Elektronik Kaynaklar
  • Ribéry, F., La prise de Constantinople par les Croisés selon Jean-Luc Godard. http://www. tausendaugen.com/archives/ta09/cf7.pdf
APA Aktulum K (2021). Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. , 661 - 686. 10.22559/folklor.1850
Chicago Aktulum Kubilay Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. (2021): 661 - 686. 10.22559/folklor.1850
MLA Aktulum Kubilay Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. , 2021, ss.661 - 686. 10.22559/folklor.1850
AMA Aktulum K Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. . 2021; 661 - 686. 10.22559/folklor.1850
Vancouver Aktulum K Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. . 2021; 661 - 686. 10.22559/folklor.1850
IEEE Aktulum K "Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık." , ss.661 - 686, 2021. 10.22559/folklor.1850
ISNAD Aktulum, Kubilay. "Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık". (2021), 661-686. https://doi.org/10.22559/folklor.1850
APA Aktulum K (2021). Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat, 27(107), 661 - 686. 10.22559/folklor.1850
Chicago Aktulum Kubilay Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat 27, no.107 (2021): 661 - 686. 10.22559/folklor.1850
MLA Aktulum Kubilay Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat, vol.27, no.107, 2021, ss.661 - 686. 10.22559/folklor.1850
AMA Aktulum K Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat. 2021; 27(107): 661 - 686. 10.22559/folklor.1850
Vancouver Aktulum K Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat. 2021; 27(107): 661 - 686. 10.22559/folklor.1850
IEEE Aktulum K "Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık." Folklor/Edebiyat, 27, ss.661 - 686, 2021. 10.22559/folklor.1850
ISNAD Aktulum, Kubilay. "Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık". Folklor/Edebiyat 27/107 (2021), 661-686. https://doi.org/10.22559/folklor.1850