Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları
Yıl: 2020 Cilt: 26 Sayı: 101 Sayfa Aralığı: 41 - 54 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.22559/folklor.1158 İndeks Tarihi: 10-09-2022
Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları
Öz: Ad biliminin (Onomastik) en önemli kollarından birisini Yer adları (Toponimi) oluşturmaktadır. Toponimi başta dil olmak üzere coğrafya, tarih, sosyoloji ve arke- oloji gibi pek çok bilim dalının ilgilendiği disiplinler arası bir çalışma alanıdır. Dil, tarih ve coğrafya araştırmalarında, mahalli tabirlerin ve coğrafi ünitelerin ortaya çıkarılması açısından yer adları biliminin büyük rolü bulunmaktadır. Tosya yöresi, coğrafi özelliklerinden ve Anadolu’nun merkezinde bulunduğundan dışarıya fazlaca açılamamıştır. Böylece yörede Türk Dilinin yapısı bozulmamış; Türk milli kültür ve gelenekleri günümüze kadar canlı olarak yaşatılabilmiştir. Bu önemi sebebiyle Tosya yöresi yer adları açısından inceleme sahası olarak seçilmiş ve literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır. Çalışmada, öncelikle Kastamonu-Tosya ilçesi idari sınırlarını kapsayan coğrafya- daki yer adlarının leksik-semantik tasnifi yapılmış, daha sonra bu yer adları yapı ve kökenleri bakımından sınıflandırılmıştır. Kastamonu ilinin 21 ilçesi içerisinde nüfusu en fazla olan Tosya’nın idari sınırları içerisinde toplam 230 yer adı tespit edilmiştir. Tosya İlçesi’nde tespit edilen yer adlarının leksik-semantik tasnifi yapıl- dığında en fazla yer adının coğrafi durumuna göre verilmiş adlardan oluştuğu gö- rülmektedir. Çalışmanın sonunda, sınıflandırılan yer adlarının verilişindeki etken unsurlar üzerinde durulmuş ve yüzdelik dilimleri tabloda gösterilmiştir.
Anahtar Kelime: A Study of Toponyms: Place Names in Tosya (Kastamonu)
Öz: An important branch of onomastics (or onomatology) is the one on the names of places (toponyms). Toponymy is an interdisciplinary field of study in which many disciplines such as linguistics, geography, history, sociology and archaeology are interested. Toponymy plays an important role in the discovery of local expressions and geographical units in language, history and geography research. Due to its geographical features and being located in the central region of Anatolia, Tosya could not be opened out much. Therefore, Turkish language, national culture and traditions have survived to the present day. Thus, the place names of Tosya have been investigated and it is aimed to contribute to the literature in the field. In this study, firstly the lexical semantic classification of the toponyms in the geography covering the administrative boundaries of Tosya was made. Then, these toponyms were classified according to their structure and origin, and it is aimed to reveal them with their origins. A total of 230 toponyms were identified within the administrative boundaries of Tosya. When the lexical semantic classification of the toponyms found in Tosya district was made, it was seen that the place names are mostly formed according to their geographical situations. Finally, the affecting factors in the assignment of the toponyms were highlighted and the percentages were shown in the table.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akar, A. (2006). Renge bağlı yer adlandırmalarında Muğla örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 1 (20) , ss. 51-63.
- Aksan, D. (1995). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK.
- Bulut, S., Albayrak ,O., Oral, M., Bıçakcı, C. (2018). Giresun ili Tirebolu ilçesi meskûn yer adları üzerine bir inceleme. Turkish Studies, Vol. 13/28, F. 2018, pp. 1065-1102.
- Gökoğlu, A. (1952), Paflagonya. Kastamonu: Doğrusöz.
- Gündüz, Ö.A., Şenel, M. (2016). Yer adları (toponimi) açısından divanü lûgati’t-Türk. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, S. 32 (32), ss. 64-74.
- İbret, B.Ü. (2003). Çankırı’daki köy adları üzerine coğrafi açıdan bir inceleme. Marmara Coğrafya Dergisi, S. 7, ss. 53-80.
- İbret, B.Ü. (2003). Tarihi ipek yolu üzerindeki bir Anadolu şehri: Tosya (kuruluşu ve gelişmesi). Marmara Coğrafya Dergisi, S. 8, ss. 53-82.
- Sakaoğlu, S. (2001). Türk ad bilimi 1. Ankara: Türk Dil Kurumu
- Şahin, İ. (2007). Türkçe yer adlarının yapısı üzerine. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 32, ss. 1-14.
- Şahin, İ. (2015). Türkiye yer adbiliminde leksik-semantik sınıflandırma meselesi. Avrasya Terim Dergisi, S. 3(1), ss. 10-21.
- Şenel, M. ve Yavuz, S. (2013). Yer adları (toponim) terimleri sözlüğü. Turkish Studies, Vol. 8/8, Summer, pp. 2239-2254.
- TDK (2009). Türkiye’de halk ağzından derleme sözlüğü (1., 2., 3., 4., 5., 6. Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu.
- TDK (2005). Türkçe Sözlük. (11. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Telli, B. (2018). Yer adları üzerine bir değerlendirme: Adıyaman ili Gölbaşı ilçesi örneği. Turkish Studies, Vol. 13/12, Spring 2018, pp. 507-526.
- Topal, E. (2015). Bazı kullanımlar için yeni bir kelime grubu önerisi: Eksiltili/eksik isim tamlaması x. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı, Ankara.
- Yediyıldız, B. (1984).Türkiye’de yer adı verme usulleri. Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri. Turizm Bakanlığı Millî Folklor Araştırma Dairesi S. 60, ss. 25-41
APA | topal e, IBRET B (2020). Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. , 41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
Chicago | topal erol,IBRET BILGIN ÜNAL Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. (2020): 41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
MLA | topal erol,IBRET BILGIN ÜNAL Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. , 2020, ss.41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
AMA | topal e,IBRET B Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. . 2020; 41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
Vancouver | topal e,IBRET B Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. . 2020; 41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
IEEE | topal e,IBRET B "Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları." , ss.41 - 54, 2020. 10.22559/folklor.1158 |
ISNAD | topal, erol - IBRET, BILGIN ÜNAL. "Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları". (2020), 41-54. https://doi.org/10.22559/folklor.1158 |
APA | topal e, IBRET B (2020). Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. Folklor/Edebiyat, 26(101), 41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
Chicago | topal erol,IBRET BILGIN ÜNAL Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. Folklor/Edebiyat 26, no.101 (2020): 41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
MLA | topal erol,IBRET BILGIN ÜNAL Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. Folklor/Edebiyat, vol.26, no.101, 2020, ss.41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
AMA | topal e,IBRET B Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. Folklor/Edebiyat. 2020; 26(101): 41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
Vancouver | topal e,IBRET B Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları. Folklor/Edebiyat. 2020; 26(101): 41 - 54. 10.22559/folklor.1158 |
IEEE | topal e,IBRET B "Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları." Folklor/Edebiyat, 26, ss.41 - 54, 2020. 10.22559/folklor.1158 |
ISNAD | topal, erol - IBRET, BILGIN ÜNAL. "Yer Adları Açısından Bir İnceleme: Tosya’da (Kastamonu) Yer Adları". Folklor/Edebiyat 26/101 (2020), 41-54. https://doi.org/10.22559/folklor.1158 |