Yıl: 2021 Cilt: 18 Sayı: 72 Sayfa Aralığı: 1069 - 1078 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-09-2022

HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU

Öz:
Walter Benjamin, “Hikâye Anlatıcısı” başlıklı ünlü çalışmasında, sözlü kültürün hikâye anlatıcısının aradan çekilişi ile yazılı metinle karşı karşıya kalan okurun yaşamış olduğu krizi tartışır. Yazılı dünyada hikâye anlatıcısının beden ve sesinin silinmesiyle temelde okur ve metin başbaşa kalır. Bu başbaşalık, okuma tecrübesinin haz ve hüzün karşıtlığında açığa çıkan çift boyutlu anlam dünyasını açığa çıkarır. Hikâye anlatıcısının sesinin silinmesiyle metinle başbaşa kalan okurun metnin anlamını üretmede aktif ve özgür hâle gelmesi okumanın haz boyutunu oluşturur. Diğer taraftan, okurun hikâye anlatıcısının doğrudan aktardığı tecrübeden uzaklaşarak kendini yalnızca harflerle örülü kurgusal bir dünyada bulması okumanın hüzünlü boyutudur. Bu makale, Hasan Ali Toptaş’ın Harfler ve Notalar adlı eserindeki “Hikâye Anlatıcısına Ne Oldu?” ve “Okurun Okuru Olmak” adlı yazılarını, okuma tecrübesinin hüzünlü hazzı sorunu bağlamında analiz eder. Yazarın ünlü romanı Bin Hüzünlü Haz’a ismen atıfta bulunarak bu sorunun aşılabilmesinde okurun rolünü ön plana çıkarırken aynı zamanda tecrübe kavramını da göz ardı etmeyen bir okuma düşüncesine yer açmanın önemini vurgular. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, Peter Brooks’un psikanaliz ile hikâye anlatıcılığı arasında kurduğu ilişki ve okur ile metin arasındaki diyalog ortamını öne çıkaran hermenötik düşünce eşliğinde, okuma pratiği içinde tecrübe alışverişinin nasıl yeniden canlandırılabileceği mütalaa edilir.
Anahtar Kelime:

BETWEEN DISAPPEARANCE OF THE STORYTELLER AND EMERGENCE OF THE READER: THE PROBLEM OF READING AS GLOOMY PLEASURE

Öz:
In this article “The Storyteller: Reflections on the Works of Nikolai Leskov,” Walter Benjamin discusses the crisis of the reader faced with the written text due to the disappearance of the oral storyteller. Basically, the reader and the text are alone together as the storyteller's body and voice vanish into written world. In our opinion, this position reveals the double-dimensional world of meaning that emerges in the contrast of pleasure and sadness of the reading experience. With the disappearance of that voice and body, the reader – who is left alone with the text- becomes active and free in producing their own meaning for the literary text so frequently associated with pleasure dimension of reading. This article analyzes two essays by Hasan Ali Toptaş – “What Happened to the Storyteller?” and “Being a Reader of the Reader” in Letters and Notes (Org: Harfler ve Notalar) – in the context of the problem of gloomy pleasure of reading. While it highlights the role of the reader, also it also makes room for a reading thought that does not ignore the concept of experience in overcoming this problem – referring to the author's outstanding novel, A Thousand Gloomy Pleasures (Org: Bin Hüzünlü Haz). It also discusses how the exchange of experience can be enlivened in the practice of reading in the relationship that Peter Brooks established between psychoanalysis and storytelling, or hermeneutical thought, which emphasizes the dialogue environment between the reader and the text.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • BARTHES, R. (2006a). S/Z. (çev. Sündüz Öztürk Kasar). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • BARTHES, R. (2006b). Yazı Üzerine Çeşitlemeler, Metnin Hazzı. (çev. Şule Demirkol). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • BENJAMIN, W. (2008). “Hika ye Anlatıcısı Nikolay Leskov'un Eserleri Ü̈ zerine Dü şü nceler”. Son Bakışta Aşk. (hzl. Nurdan Gürbilek). (çev. Nurdan Gürbilek-Sabir Yücesoy). İstanbul: Metis: 77-100.
  • BROOKS, P. (2014). Psikanaliz ve Hikâye Anlatıcılığı. (çev. Hivren Demir Atay-Hakan Atay). I stanbul: Bog aziçi Ü̈ niversitesi Yayınları.
  • EFLÂTÜN (1943). Phaidros. (çev. Hamdi Akverdi). İstanbul: Maarif.
  • GADAMER, H. G. (2009). Hakikat ve Yöntem. (çev. Hüsamettin Arslan ve İsmail Yavuzcan). C. II, İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • GOODY, J. (2017). Mit, Ritüel ve Söz. (çev. Damla Sezgi). İstanbul : Küre Yayınları.
  • GÜ̈ NDOĞ DÜ, S. (2019). “Tarihselcilig in ve Formalizmin Ö tesinde Edebiyatın Tanıklıg ı”. Milel ve Nihal. XVI/2: 375-391.
  • KEARNEY, R. (2017). “Hikâyeler Nereden Gelir?”. (çev. Yasin Sofuoğlu). Notos Öykü 64: 126-131.
  • KÖPRÜLÜ, F. (1966). Edebiyat Araştırmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • MANGUEL, A. (2010). Okumanın Tarihi. (çev. Füsun Elioğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • ONG, W. J. (2012). Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi. (çev. Sema Postacıoğlu Banon). İstanbul: Metis Yayınları.
  • PROUST, M. (2009). Okuma Üzerine. (çev. Işık Ergüden). İstanbul: Notos Yayınları.
  • RICOEUR, P. (2003). “Edebî Eleştiri ve Felsefî Hermenötiğin Bir Problemi Olarak Yazma”. (çev. Ramazan Ertürk). Doğu Batı Dergisi. 22: 187-206.
  • TOPTAŞ, H. A. (2015). Bin Hüzünlü Haz. İstanbul: İletişim.
  • TOPTAŞ, H. A. (2008). “Okurun Okuru Olmak”. Harfler ve Notalar. İstanbul: İletişim Yayınları: 109-113.
  • TOPTAŞ, H. A. (2008). “Hikâye Anlatıcısına Ne Oldu?”. Harfler ve Notalar. İstanbul: İletişim Yayınları: 139-143.
APA Gündoğdu A (2021). HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. , 1069 - 1078.
Chicago Gündoğdu Atiye Gülfer HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. (2021): 1069 - 1078.
MLA Gündoğdu Atiye Gülfer HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. , 2021, ss.1069 - 1078.
AMA Gündoğdu A HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. . 2021; 1069 - 1078.
Vancouver Gündoğdu A HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. . 2021; 1069 - 1078.
IEEE Gündoğdu A "HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU." , ss.1069 - 1078, 2021.
ISNAD Gündoğdu, Atiye Gülfer. "HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU". (2021), 1069-1078.
APA Gündoğdu A (2021). HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. Karadeniz Araştırmaları, 18(72), 1069 - 1078.
Chicago Gündoğdu Atiye Gülfer HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. Karadeniz Araştırmaları 18, no.72 (2021): 1069 - 1078.
MLA Gündoğdu Atiye Gülfer HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. Karadeniz Araştırmaları, vol.18, no.72, 2021, ss.1069 - 1078.
AMA Gündoğdu A HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. Karadeniz Araştırmaları. 2021; 18(72): 1069 - 1078.
Vancouver Gündoğdu A HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU. Karadeniz Araştırmaları. 2021; 18(72): 1069 - 1078.
IEEE Gündoğdu A "HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU." Karadeniz Araştırmaları, 18, ss.1069 - 1078, 2021.
ISNAD Gündoğdu, Atiye Gülfer. "HİKÂYE ANLATICISININ SİLİNİŞİ VE OKURUN BELİRİŞİ: HÜZÜNLÜ HAZ OLARAK OKUMA SORUNU". Karadeniz Araştırmaları 18/72 (2021), 1069-1078.