Yıl: 2022 Cilt: 25 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 307 - 314 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31609/jpmrs.2022-88468 İndeks Tarihi: 18-09-2022

Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Öz:
Amaç: Kardiyovasküler hastalıklar (KVH); inme, periferik damar hastalıkları ve koroner arter hastalıklarını içeren bir grubu tanımlar. Anki lozan spondilit (AS) hastalarında, KVH açısından artmış risk mevcuttur. AS hastalarının ölüm oranları genel popülasyonun 1.5 katıdır. Bu hastalarda mortalitenin %20-40'ından kardiyovasküler olaylar sorumludur. Bu riskin tespiti ve azaltılması için çeşitli araçlar ve yöntemler araştırılmaktadır. Bu çalışmada, araştırmalara temel olması amacıyla AS hastalarının KVH risk faktörleri bilgi düzeylerinin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Gereç ve Yön temler: Atatürk Üniversitesi Romatoloji Polikliniğine başvuran hastalardan “Assesment in Spondyloarthritis International Society” sınıflama kriterlerini karşılayan 18-60 yaşları arasında AS’li ardışık 101 hasta çalışmaya dâhil edilmiştir. Katılımcıların demografik verileri ve klinik özellikleri kaydedil miştir. AS Yaşam Kalitesi Anketi ile yaşam kaliteleri belirlenmiştir. KVH risk faktörleri bilgi düzeyleri, Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi (KARRIF-BD) Ölçeği ile ölçülmüştür. Bulgular: Katılımcı ların KARRIF-BD Ölçek skoru ortanca değeri 18,0 (minimum-maksimum: 2-26) hesaplanmıştır. KARRIF-BD skorları; 35 yaş üstü grupta, hastalık sü resi 10 yıl üstü olanlarda, ek hastalığı bulunanlarda, KVH olanlarda, ara sıra egzersiz yapanlarda daha yüksek tespit edilmiştir. Diğer parametreler ara sında korelasyon veya fark saptanmamıştır. Sonuç: AS hastalarının KVH risk seviyesi, genel toplumun üstünde olmasına rağmen bu hasta grubunun KVH bilgi düzeyleri beklendik oranda yüksek değildir. Bu çalışmada, AS hastaları için KVH bilgilendirme programlarının gerekliliği ortaya kon muştur.
Anahtar Kelime:

The Evaluation of Cardiovascular Disease Risk Factors Knowledge Levels of Patients with Ankylosing Spondylitis

Öz:
Objective: Cardiovascular diseases (CVD); defines a group including stroke, peripheral vascular diseases and coronary artery diseases. Ankylosing spondylitis (AS) patients have an increased risk for CVD. Mor tality rates of AS patients are 1.5 times that of the general population. Car diovascular events are responsible for 20-40% of mortality in these patients. Various tools and methods are being researched to detect and reduce this risk. In this study; in order to be a basis for researches, it was aimed to de termine the CVD risk factors knowledge levels of AS patients. Material and Methods: A total of 101 consecutive patients with AS, aged 18-60 years, who met the Assessment in Spondyloarthritis International Society classification criteria, were included in the study from the patients who ap plied to Atatürk University Rheumatology outpatient clinic. Demographic data and clinical characteristics of the participants were recorded. Quality of life was determined by the Assesment in Spondyloarthritis International So ciety. CVD risk factors knowledge levels were evaluated with the Cardio vascular Diseases Risk Factors Knowledge Level (CARRIF-KL) Scale. Results: The median value of the participants’ CARRIF-KL Scale score was calculated as 18.0 (minimum-maximum: 2-26). CARRIF-KL scores; it was found to be higher in the group over the age of 35, those with a disease duration of more than 10 years, those with additional disease, those with CVD, and those who exercise occasionally. No correlation or difference was found between other parameters. Conclusion: Although the CVD risk level of AS patients is higher than the general population, the CVD knowledge level of this patient group is not as high as expected. In this study, the ne cessity of CVD information programs for AS patients was revealed.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Em S, Bozkurt M, Çağlayan M, ve ark. [The evaluation of comorbid dis eases in patients with ankylosing spondylitis]. Dicle Tıp Dergisi. 2014;41:662-6. [Crossref]
  • 2. zhao SS, Robertson S, Reich T, et al. Prevalence and impact of comor bidities in axial spondyloarthritis: systematic review and meta-analysis. Rheumatology (Oxford). 2020;59:iv47-iv57. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 3. Ozen S, Ozen A, Unal EU, et al. Subclinical cardiac disease in ankylos ing spondylitis. Echocardiography. 2018;35:1579-86. [Crossref] [PubMed]
  • 4. Papagoras C, Voulgari PV, Drosos AA. Cardiovascular disease in spondyloarthritides. Curr Vasc Pharmacol. 2020;18:473-87: 31330576. [Crossref] [PubMed]
  • 5. Kim JH, Choi IA. Cardiovascular morbidity and mortality in patients with spondyloarthritis: A meta-analysis. Int J Rheum Dis. 2021;24:477-86. [Crossref] [PubMed]
  • 6. Turkmen S, Askin L, Uzel KE, et al. Association of high-sensitivity tro ponin T with left ventricular dysfunction in ankylosing spondylitis. J Clin Rheumatol. 2020;26:87-93. [Crossref] [PubMed]
  • 7. Ferraz-Amaro I, Rueda-Gotor J, Genre F, et al. Potential relation of car diovascular risk factors to disease activity in patients with axial spondy loarthritis. Ther Adv Musculoskelet Dis. 2021;13:1759720X211033755. [PubMed] [PMC]
  • 8. Hollan I, Saatvedt K, Almdahl SM, et al. Spondyloarthritis: a strong pre dictor of early coronary artery bypass grafting. Scand J Rheumatol. 2008;37:18-22. [Crossref] [PubMed]
  • 9. Caliskan M, Erdogan D, Gullu H, et al. Impaired coronary microvascular and left ventricular diastolic functions in patients with ankylosing spondyli tis. Atherosclerosis. 2008;196:306-12. [Crossref] [PubMed]
  • 10. Yildirir A, Aksoyek S, Calguneri M, et al. Echocardiographic evidence of cardiac involvement in ankylosing spondylitis. Clin Rheumatol. 2002;21:129-34. [Crossref] [PubMed]
  • 11. Szabo SM, Levy AR, Rao SR, et al. Increased risk of cardiovascular and cerebrovascular diseases in individuals with ankylosing spondylitis: a population-based study. Arthritis Rheum. 2011;63:3294-304. [Crossref] [PubMed]
  • 12. Toussirot E. The risk of cardiovascular diseases in axial spondyloarthri tis. Current Insights. Front Med (Lausanne). 2021;8:782150. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 13. Casta-eda S, Martín-Martínez MA, González-Juanatey C, et al; CARMA Project Collaborative Group. Cardiovascular morbidity and associated risk factors in Spanish patients with chronic inflammatory rheumatic dis eases attending rheumatology clinics: Baseline data of the CARMA Project. Semin Arthritis Rheum. 2015;44:618-26. Erratum in: Semin Arthritis Rheum. 2015;45:e7-8. [Crossref] [PubMed]
  • 14. Ionescu M, Ionescu P, Suceveanu AP, et al. Cardiovascular risk estimation in young patients with ankylosing spondylitis: A new model based on a prospective study in Constanta County, Romania. Exp Ther Med. 2021;21:529. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 15. Karagöz A. Spondiloartritlerin ortak özellikleri, sınıflandırılması ve epi demiyolojisi. Ataman Ş, Yalçın P, editörler. Romatoloji. 1. Baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitap Sarayı; 2012. p.541-54.
  • 16. Sherer Y, Shoenfeld Y. Mechanisms of disease: atherosclerosis in autoim mune diseases. Nat Clin Pract Rheumatol. 2006;2:99-106. [Crossref] [PubMed]
  • 17. Divecha H, Sattar N, Rumley A, et al. Cardiovascular risk parameters in men with ankylosing spondylitis in comparison with non-inflammatory control sub jects: relevance of systemic inflammation. Clin Sci (Lond). 2005;109:171-6. [Crossref] [PubMed]
  • 18. Peters MJ, Symmons DP, McCarey D, et al. EULAR evidence-based rec ommendations for cardiovascular risk management in patients with rheuma toid arthritis and other forms of inflammatory arthritis. Ann Rheum Dis. 2010;69:325-31. [Crossref] [PubMed]
  • 19. Dagfinrud H, Kjeken I, Mowinckel P, et al. Impact of functional impairment in ankylosing spondylitis: impairment, activity limitation, and participation re strictions. J Rheumatol. 2005;32:516-23. [PubMed]
  • 20. Bergfeldt L. HLA-B27-associated cardiac disease. Ann Intern Med. 1997;127:621-9. [Crossref] [PubMed]
  • 21. Peters MJ, van der Horst-Bruinsma IE, Dijkmans BA, et al. Cardiovas cular risk profile of patients with spondylarthropathies, particularly anky losing spondylitis and psoriatic arthritis. Semin Arthritis Rheum. 2004;34:585-92. [Crossref] [PubMed]
  • 22. Khot UN, Khot MB, Bajzer CT, et al. Prevalence of conventional risk fac tors in patients with coronary heart disease. JAMA. 2003;290:898-904. [Crossref] [PubMed]
  • 23. Güleç S. [Global risk and objectives in cardiovascular diseases]. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2009;37:1-10. [Link]
  • 24. Abacı A. [The current status of cardiovascular risk factors in Turkey]. Türk Kardiyol Dern Arş. 2011;39:1-5. [Crossref]
  • 25. Arıkan İ, Metintaş S, Kalyoncu C, ve ark. [The Cardiovascular Disease Risk Factors Knowledge Level (CARRF-KL) Scale: a validity and relia bility study]. Türk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol. 2009;37:35- 40. [Link]
  • 26. Boo S, Oh H, Froelicher ES, et al. Knowledge and perception of cardio vascular disease risk among patients with rheumatoid arthritis. PLoS One. 2017;12:e0176291. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 27. Sheeran P, Harris PR, Epton T. Does heightening risk appraisals change people's intentions and behavior? A meta-analysis of experimental stud ies. Psychol Bull. 2014;140:511-43. [Crossref] [PubMed]
  • 28. Tan M, Dayapoğlu N, Akgün zS, ve ark. [Determining cardiovascular dis ease risk factors knowledge level of women living in rural area]. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;2:331-41. [Link]
  • 29. Mathieu S, Pereira B, Soubrier M. Cardiovascular events in ankylosing spondylitis: an updated meta-analysis. Semin Arthritis Rheum. 2015;44:551-5. [Crossref] [PubMed]
  • 30. Horreau C, Pouplard C, Brenaut E, et al. Cardiovascular morbidity and mortality in psoriasis and psoriatic arthritis: a systematic literature re view. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2013;27 Suppl 3:12-29. [Crossref] [PubMed]
  • 31. Buleu F, Sirbu E, Caraba A, et al. Heart involvement in inflammatory rheumatic diseases: a systematic literature review. Medicina (Kaunas). 2019;55:249. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 32. Agca R, Heslinga SC, Rollefstad S, et al. EULAR recommendations for cardiovascular disease risk management in patients with rheumatoid arthritis and other forms of inflammatory joint disorders: 2015/2016 up date. Ann Rheum Dis. 2017;76:17-28. [Crossref] [PubMed]
  • 33. Wibetoe G, Ikdahl E, Rollefstad S, et al. Cardiovascular disease risk pro files in inflammatory joint disease entities. Arthritis Res Ther. 2017;19:153. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 34. Yılmaz M, Boylu M. [Determining the levels of knowledge about cardio vascular risk factors and behaviours of desk-based staff]. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2016;13:27-34. [Crossref]
  • 35. Badir A, Tekkas K, Topcu S. Knowledge of cardiovascular disease in Turkish undergraduate nursing students. Eur J Cardiovasc Nurs. 2015;14:441-9. [Crossref] [PubMed]
  • 36. Uysal H, Enç N, Cenal Y, ve ark. [Awareness about preventable cardio vascular risk factors of students attending faculties of nursing and liter ature]. Anadolu Kardiyoloji Dergisi. 2013;13:728-31. [Crossref]
  • 37. Taşkın Yılmaz F, Karakoç Kumsar A, Çelik S. [The association between healthy lifestyle behaviors and knowledge levels about cardiovascular disease risk factors in people with type 2 diabetes]. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2018;15:63-70. [Link]
  • 38. Uçar A, Arslan S. [The cardiovascular disease risk factors knowledge level of the adults living in a family health center region]. Journal of Car diovascular Nursing. 2017;8:121-30. [Crossref]
  • 39. Scalzi LV, Ballou SP, Park JY, et al. Cardiovascular disease risk aware ness in systemic lupus erythematosus patients. Arthritis Rheum. 2008;58:1458-64. [Crossref] [PubMed]
  • 40. Vaidya A, Aryal UR, Krettek A. Cardiovascular health knowledge, atti tude and practice/behaviour in an urbanising community of Nepal: a pop ulation-based cross-sectional study from Jhaukhel-Duwakot Health Demographic Surveillance Site. BMJ Open. 2013;3:e002976. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 41. Çürük GN, Korkut Bayındır S, Oğuzhan A. [The relationship of the healthy lifestyle behaviors and cardiovascular disease risk factors knowl edge level of patients with cardiovascular disease and their relatives]. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences). 2018;27:40-7. [Link]
  • 42. üstün N, Kurt M, Atcı N, et al. Increased epicardial fat tissue is a marker of subclinic atherosclerosis in ankylosing spondylitis. Arch Rheumatol. 2014;29:267-72. [Crossref]
  • 43. Ladehesa-Pineda ML, Arias de la Rosa I, López Medina C, et al; CAS TRO Working Group. Assessment of the relationship between estimated cardiovascular risk and structural damage in patients with axial spondy loarthritis. Ther Adv Musculoskelet Dis. 2020;12:1759720X20982837. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 44. Rueda-Gotor J, Genre F, Corrales A, et al. Detection of high cardiovas cular risk patients with ankylosing spondylitis based on the assessment of abdominal aortic calcium as compared to carotid ultrasound. Arthritis Res Ther. 2018;20:195. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 45. Avram C, Drăgoi RG, Popoviciu H, et al. Association between arterial stiffness, disease activity and functional impairment in ankylosing spondylitis patients: a cross-sectional study. Clin Rheumatol. 2016;35:2017-22. [Crossref] [PubMed]
  • 46. Rueda-Gotor J, Genre F, Corrales A, et al. Relative risk chart score for the assessment of the cardiovascular risk in young patients with anky losing spondylitis. Int J Rheumatol. 2018;2018:1847894. [PubMed] [PMC]
  • 47. Gurdogan EP, Kurt S, Unsar S. The knowledge about cardiovascular risk factors among students in a faculty of health sciences. Euras J FamMed. 2014;3:79-84. [Link]
  • 48. Authors/Task Force Members:, Piepoli MF, Hoes AW, Agewall S, et al. 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clin ical practice: The Sixth Joint Task Force of the European Society of Car diology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of 10 societies and by invited experts) Developed with the special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR). Atherosclerosis. 2016;252:207-74. [PubMed]
  • 49. Jafary FH, Aslam F, Mahmud H, et al. Cardiovascular health knowledge and behavior in patient attendants at four tertiary care hospitals in Pak istan--a cause for concern. BMC Public Health. 2005;5:124. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 50. Bartels CM, Roberts TJ, Hansen KE, et al. Rheumatologist and primary care management of cardiovascular disease risk in rheumatoid arthritis: patient and provider perspectives. Arthritis Care Res (Hoboken). 2016;68:415-23. [Crossref] [PubMed] [PMC]
APA SARIHAN K, Kul A (2022). Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. , 307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
Chicago SARIHAN Köksal,Kul Ayhan Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. (2022): 307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
MLA SARIHAN Köksal,Kul Ayhan Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. , 2022, ss.307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
AMA SARIHAN K,Kul A Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. . 2022; 307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
Vancouver SARIHAN K,Kul A Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. . 2022; 307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
IEEE SARIHAN K,Kul A "Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi." , ss.307 - 314, 2022. 10.31609/jpmrs.2022-88468
ISNAD SARIHAN, Köksal - Kul, Ayhan. "Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi". (2022), 307-314. https://doi.org/10.31609/jpmrs.2022-88468
APA SARIHAN K, Kul A (2022). Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi, 25(3), 307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
Chicago SARIHAN Köksal,Kul Ayhan Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi 25, no.3 (2022): 307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
MLA SARIHAN Köksal,Kul Ayhan Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi, vol.25, no.3, 2022, ss.307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
AMA SARIHAN K,Kul A Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi. 2022; 25(3): 307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
Vancouver SARIHAN K,Kul A Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi. 2022; 25(3): 307 - 314. 10.31609/jpmrs.2022-88468
IEEE SARIHAN K,Kul A "Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi." Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi, 25, ss.307 - 314, 2022. 10.31609/jpmrs.2022-88468
ISNAD SARIHAN, Köksal - Kul, Ayhan. "Ankilozan Spondilit Tanılı Hastaların Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi". Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi 25/3 (2022), 307-314. https://doi.org/10.31609/jpmrs.2022-88468