Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı

SÜMER, HATİPOĞLU.Zeynep; ÇETİNKAYA YILDIZ, EVRİM

Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı

EVRİM ÇETİNKAYA YILDIZ, (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

HATİPOĞLU.Zeynep SÜMER (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi

10 0

Yıl: 2010 Cilt: 4 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 161 - 173 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı

Öz:

Ergenler arasında sıklıkla görülen saldırgan davranışlar dünyanın her yerinde büyük bir sorun olarak kendini göstermektedir. Bu nedenle, son yıllarda, özellikle ekolojik yaklaşımı benimseyen araştırmacılar, ergenlerin saldırgan davranışlarını açıklamaya ve önlemeye yönelik olarak yürüttükleri çalışmalarında, bireysel ve ailevi değişkenlerin yanı sıra, okul ve çevreyle ilgili değişkenlerin ergenlerin gelişimlerini ne ölçüde etkilediğini ortaya çıkarmaya çalışmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı cinsiyet, yaş, çevresel risk, çevresel güvenlik ve okul iklimi algısının ergenlerin saldırgan davranışlarını ne ölçüde yordadığını araştırmaktır. Araştırmanın katılımcılarını, Ankara ili Sincan ilçesinde bulunan 2 ilköğretim okulunun 6., 7. ve 8. sınıflara devam eden ve araştırmaya gönüllü katılan 400 (217 kız, 183 erkek) öğrenci oluşturmuştur. Verilerin analizinde hiyerarşik çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular, yaş, cinsiyet, çevresel risk algısı, çevresel güvenlik algısı ve okul iklimi algısının ergenlerin saldırgan davranışlarını anlamlı düzeyde yordadığını göstermiştir.

Anahtar Kelime: okul ortamı çevresel güvenlik ölçeği algılanan çevresel güvenlik saldırgan davranış ergenler zorbalık ilk öğretim ikinci kademe öğrencileri problem davranış algılanan çevresel risk okulda şiddet okul iklimi çevresel risk ölçeği

Perceived neighborhood risk, neighborhood safety and school climate in predicting aggressive behaviors

Öz:

Adolescents’ aggressive behavior is an important concern around the world. Therefore, in recent years, especially the researchers, who embrace ecological approaches have started to investigate school and neighborhood variables in addition to individual and family variables. The aim of this study is to investigate the role of gender, age, neighborhood risk, neighborhood safety, and school climate perceptions of students in predicting aggressive behaviors of adolescents. The participants were 400 (217 girls, 183 boys), 6th, 7th, and 8th grade students of two elementary schools located in Sincan, Ankara. Hierarchical multiple regression analysis was carried out to analyze the data. The results indicated that age, gender, neighborhood risk, neighborhood safety, and school climate perceptions of adolescents significantly predicted aggressive behaviors of adolescents.

Anahtar Kelime: bullying secondary school students problem behavior perceived neighborhood risk violence at school school climate neighborhood risk scale school environment neighborhood safety scale perceived neighborhood safety aggressive behavior adolescents

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik

Aksoy, A. ve Ögel, K. (2004). Tutuklu ve hükümlü ergenlerin özellikleri: Türkiye’de yapılan çalışmaların gözden geçirilmesi. adalet bakanlığı ceza ve tevkifevleri genel müdürlüğü’nün gözetimindeki çocuklara yönelik hizmetlerin iyileştirilmesi projesi ihtiyaçların belirlenmesi çalışması. Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği, İstanbul.
Alikaşifoğlu, M., Erginoz, E., Ercan, O., Uysal, O., Kaymak, D. A. ve Ilter, O. (2004). Violent behaviors among correlates of physical fighting. European Journal of Public Health, 14, 173-177.
Andrews, D.W., Soberman, L.H. ve Dishion, T.J. (1995). The adolescent transaction program for high-risk teens and their parents: Toward a school based intervention. Education and Treatment of Children, 18 (4), 478-498.
Atik, G. (2006). The role of locus of control, self-esteem, parenting style, loneliness, and academic achievement in predicting bullying among middle school students (İlköğretim ikinci kademe öğrencileri arasındaki zorbalık davranışını yordamada denetim odağı, benlik saygısı, aile stili, yalnızlık ve akademik başarının rolü). Unpublished master thesis. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Baker, J.A. (1998). Are we missing the forest for the trees? Considering the social context of school violence. Journal of School Psychology, 36, 29-44.
Blount, W.R. ve Dembo, R. (1984). The effect of perceived neighborhood setting on self-reported tobacco, alcohol, and marijuana use among inner-city minority junior high school youth. International Journal of the Addictions, 19, 175–198.
Boardman, J.D. ve Onge, J.M. (2005). Neighborhoods and adolescent development. Children, Youth and Environments, 15, 138-164.
Bonny, A.E., Britto, M.T., Klostermann, B.K., Hornung, R.W. ve Slap, G.B. (2000). School disconnectedness: Identifying adolescents at risk. Pediatrics, 106(5), 1017.
Bower, G.H. ve Sivers, H. (1998). Cognitive impact of traumatic events. Development and Psychopathology, 10, 625-653.
Brewer, D.D., Hawkins, J.D., Catalano, R.F. ve Neckerman, H.J. (1995). Preventing serious, violent, and chronic juvenile offending: A review of evaluations of selected strategies in childhood, adolescence, and the community. In Sourcebook on Serious, Violent, and Chronic Juvenile Offenders, edited by J.C. Howell, B. Krisberg, J.D. Hawkins, and J.J. Wilson. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc., pp. 61–141.
Bronfenbrenner, U. (1977). Toward an experimental ecology of human development. American Psychologist, 32, 513-531.
Bronfenbrenner, U. (1986). Ecology of the family as a context for human development. Developmental Psychopathology, 22, 723–742.
Carney, J.V. (2000). Bullied to death: Perceptions of peer abuse and suicidal behavior during adolescence. School psychology International, 21, 213-223.
Çocuk Suçlular Raporu, (2006). Ankara Ticaret Odası. http://www.atonet.org.tr/turkce/bulten/bulten. php3?sira=412 adresinden elde edilmiştir.
Dembo, R., Allen, N., Farrow, D., Schmeidler, J. ve Burglos, W. (1985). Acausal analysis of early drug involvement in three inner-city neighborhood settings. International Journal of the Addictions, 20, 1213-1237.
Efilti, E., (2006). Orta öğretim kurumlarında okuyan örgencilerin saldırganlık, denetim odağı ve kişilik özelliklerinin karsılaştırmalı olarak incelenmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
Elliott, D.S. (1994). Serious violent offenders: Onset, developmental course, and termination—The American Society of Criminology 1993 presidential address. Criminology, 32, 1–21.
Epstein, J.L. (1981). The Quality of School Life. Lexington Books, D.C. Health, Lexington.
Farrell, A.D. Meyer, A.L. Sullivan T.N. ve Kung, E.M. (2003). Evaluation of the Responding in Peaceful and Positive Ways (RIPP) seventh grade violence prevention curriculum, Journal of Child and Family Studies, 12, 101–120.
Farrell, A.D. ve Sullivan, T.N. (2004). Impact of witnessing violence on growth curves for problem behaviors among early adolescents in urban and rural settings. Journal of Community Psychology, 32, 505-525.
Field, A. (2005). Discovering Statistics Using SPSS. Newbury Park, CA: Sage.
Fisher, D.L. ve Fraser, B.J. (1991). Validity and use of school environment instruments. Journal of Classroom Interaction, 26, 13-18.
Furlong, M.J., Chung, A., Bates, M. ve Morrison, R.L. (1995). Who are the victims of school violence? A comparison of student non-victims and multi-victims. Education and Treatment of Children, 18, 282-298.
Garbarino, J. ve Kostelny, K. (1996). The effects of political violence on Palestinian children’s behavior problems: A risk accumulation model. Child Development, 67, 33–45.
Garbarino, J. ve Sherman, D. (1980). High-risk neighborhoods and high-risk families: The human ecology of child maltreatment. Child Development, 51, 188–198.
Garbarino, J., Kostelny, K. ve Dubrow, N. (1991). What children can tell us about living in danger. American Psychologist, 46, 376-383.
Garralda, M.E. (1992) A selective review of child psychiatric syndromes with a somatic presentation. Journal of Psychiatry, 161, 759-773.
Greenberg, M.T., Kusche, C.A., Cook, E.T. ve Quamma, J.P. (1995). Promoting emotional competence in school-aged deaf children: The effects of the PATHS curriculum. Development and Psychopathology, 7, 117–136.
Griffin, K.W., Scheier, L.M., Botvin, G.J., Diaz, T. ve Miller, N. (1999) Interpersonal aggression in urban minority youth: Mediators of perceived neighborhood, peer, and parental influences. Journal of Community Psychology, 27(3) 281-298
Guerra, N.G., Tolan, P.H. ve Hammond, R. (1994). Prevention and treatment of adolescent violence. In L.D. Eron, J.H. Gentry ve P. Schlegel, (eds.). Reason to hope: A psychosocial perspective on violence and youth, (pp. 383-403). Washington, DC: American Psychological Association.
Guterman, N.B., Cameron, M. ve Staller, K. (2000). Definitional and measurement issues in the study of community violence among children and youth, Journal of Community Psychology, 28, 1-17.
Hadley-Ives, E., Stiffman, A. R., Elze, D., Johnson, S. D. ve Dore, S. (2000). Measuring neighborhood and school environments: Perceptual and aggregate approaches. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 3, 1-28.
Hayford, S.R. ve Furstenberg Jr., F.F. (2008). Delayed adulthood, delayed desistance? Trends in age distribution of problem behaviors. Journal of Research on Adolescents, 18(2), 285-304.
Haynes, N.M. (1996). Creating safe and caring school communities: Comer School Development Program schools. Journal of Negro Education, 65, 308- 314.
Herrenkohl, T.I., Chung, I.J. ve Catalano, R.F. (2004). Review of research on predictors of youth violence and school-based and community-based prevention approaches. In P. Allen-Meares ve M. W. Fraser (Eds.), Intervention with children and adolescents: An interdisciplinary perspective (pp. 449-476). Boston: Pearson.
Hill, K.G., Howell, J.C., Hawkins, J.D. ve Battin-Pearson, S.R. (1999). Childhood risk factors for adolescent gang membership: Results from the Seattle Social Development Project. Journal of Research in Crime and Delinquency, 36(3), 300-322.
Hurrelmann, K., Leppin, A. ve Nordlohne, E. (1995) Promoting health in schools: the German example. Health Promotion International, 10, 121-131.
Ingolsby, E.M. ve Shaw, D.S. (2002). Neighborhood contextual factors and early-starting antisocial pathways. Clinical Child and Family Psychology Review, 5(1), 21-55.
Jessor, R. (1991). Risk behavior in adolsecence: A psychosocial framework for understanding an action. Journal of Adolescent Health, 12, 597-605.
Jessor, R. (1993). Successful adolescent development among youth in high risk settings. American Psychologist, 48, 117–126.
Kapçı, E.G. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37 (1), 1-13.
Kartal, H. ve Bilgin, A. (2007). İlköğretim öğrencilerine yönelik bir zorbalık karşıtı program uygulaması: Okulu zorbalıktan arındırma programı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2), 207-227.
Kepenekçi, Y. ve Çınkır, S. (2006). Bullying among Turkish high school students. Child Abuse & Neglect. 30(2):193-204.
Kingery, P.M., Coggeshall, M.B. ve Alford, A.A. (1998). Violence at school: Recent evidence from four national surveys. Psychology in the Schools, 35, 247-258.
Kliewer, W., Lepore, S.J., Oskin, D. ve Johnson, P. (1998). The role of social and cognitive processes in children’s adjustment to community violence. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66(1), 199-209.
Korkut, F., Arıcıoğlu, A., Tagay, Ö. ve Sarı, T. (2004). Altındağ ilçesi gençliğin olumlu gelişimini sağlama ve sorunlarını önleme projesinin pilot uygulaması. www. baskent.edu.t r/~t u g b a/TubaSosyalhizmetler.doc adresinden 17.09.2006 tarihinde elde edilmiştir
Krug, E., Dahlberg L.L., Mercy, J.A., Zwi, A.B. ve Lozano, R. (2002). World Report on Violence and Health. Geneva, Switzerland: World Health Organization.
Kuperminc, G.P., Leadbeater, B.J., Emmons, C. ve Blatt, S.J. (1997). Perceived school climate and difficulties in the social adjustment of middle school students. Applied Developmental Science, 1(2), 76-88.
Leventhal, T. ve Brooks-Gunn, J. (2000). The neighborhoods they live in: The effects of neighborhood residence on child and adolescent outcomes. Psychological Bulletin, 126, 309-337.
Loeber, R. ve Stouthamer-Loeber, M. (1998). Development of juvenile aggression violence: Some misconceptions and controversies. American Psychologist, 53, 242- 259.
Loeber, R., Stouthamer-Loeber, M., Van Kammen, W. ve Farrington, D. P. (1989). Development of a new measure of self-reported antisocial behavior for young children: Prevalence and reliability. In M. Klein (Ed.), Cross-national research in self-reported crime and delinquency (pp. 203-226). Boston: Kluwer-Nijhoff.
Ma, X. (2002). Bullying in middle school: Individual and school characteristics of victims and offenders. School Effectiveness and School Improvement, 13, 63-89.
Maguin, E., Hawkins, J.D., Catalano, R.F., Hill, K., Abbott, R. ve Herrenkohl, T. (1995). Risk factors measured at three ages for violence at age 17–18. Paper presented at the American Society of Criminology, November 1995, Boston, MA.
McLeod, J.D. ve Edwards, K. (1995). Contextual determinants of children’s responses to poverty. Social Forces, 73, 1487–1516.
Mercy, J.A., Krug, E.G., Dahlberg, L.L., Zwi, A.B. (2003). Violence and health: the United States in a global perspective. American Journal of Public Health, 93, 256–261.
Moffit, T.E. (1993). Adolescence-limited and life-course persistent aggressive behavior: a developmental taxonomy. Psychological Review, 100, 674-701.
Multisite Violence Prevention Project (2004). Description of measures: Targeted student survey. Available from the Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Injury Prevention and Control, Atlanta, GA. (Unpublished)
Mulvey, E.P. Ve Cauffman, E. (2001). The inherent limits of predicting school safety. American Psychologist, 56, 797-802.
Nansel, T.R, Overpeck, M., Pilla, R.S.,Ruan, W.J., Simons- Morton, B. ve Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. JAMA, 285(16): 2094–2100.
National Youth Violence Prevention Resource Center. (2006). Risk and protective factors for youth violence fact sheet. Retrieved March 15, 2010, from http:// www.safeyouth.org/scripts/facts/intervention.asp
Nutbeam, D., Smith, C., Moore, L. ve Bauman, A. (1993). Warning! Schools can damage your health: Alienation from school and its impact on health behavior. Journal of Paediatrics and Child Health, 29, 25-30.
Olweus, D. (1994). Annotation: Bullying at school: Basic facts and effects of a school based intervention program. Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 35,1171–1190.
Ögel, K, Tarı, I. ve Eke, C.Y. (2005). Okullarda Suç ve Şiddeti Önleme, İstanbul, http://www.yeniden.org.tr/ dokuman/vio14.pdf adresinden elde edilmiştir.
Özcebe, H., Üner, S. ve Çetik, H. (2006) “Adolesanlarda şiddet davranışları (Üç Lise, Ankara, 2004)” I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu, 28-31 Mart 2006, MEB VE UNICEF Bildiri Özetleri, İstanbul, http:// iogm.meb.gov.tr/siddetveokul/index.htm adresinden elde edilmiştir.
Ozer, E.J., ve Weinstein, R.S. (2004). Urban adolescents’ exposure to community violence: The role of support, school safety, and social constraints in a school-based sample of boys and girls. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 33, 463-486.
Perry, C.L., Kelder, S.H. ve Komro, K.A. (1993). The social world of adolescents:family, peers,schools, and the community. In Millstein, S.G., Petersen, A.C. and Nightingale, E.O. (eds), Promoting the Health of Adolescents: New Directions for the Twenty-first Century. Oxford University Press, New York, pp. 73- 96.
Pişkin, M. (2002). Okul Zorbalığı: Tanımı, İlişkili Olduğu Faktörler ve Alınabilecek Önlemler. Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2).
Pişkin, M. (2006) “Akran Zorbalığı Olgusunun İlköğretim Öğrencileri Arasındaki Yaygınlığının İncelenmesi” I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu, 28- 31 Mart 2006, MEB VE UNICEF Bildiri Özetleri, İstanbul, http://iogm.meb.gov.tr/siddetveokul/index. htm adresinden elde edilmiştir
Resnick, M.D., Bearman, P.S., Blum, R.W., Bauman K.E., Harris, K.M., Lones, J., Tabor, J., Beuhring, T., Sieving, R., Shew, M., Ireland, M., Bearinger, L.H. ve Udry, J.R. (1997). Protecting adolescents from harm: Findings from the national longitudinal study on adolescent health. JAMA: Journal of the American Medical Association, 278, 823-832.
Rudd, R.E. ve Walsh, D.C. (1993) Schools as healthful environments: Prerequisite to comprehensive school health. Preventive Medicine, 22, 499-506.
Samdal, O., Nutbeam, D., Wold, B. ve Kannas, L. (1998). Achieving healthy and educational goals through schools-a study of the importance of the school climate and the studens’ satisfaction with school. Health Education Research, 13(3), 383-397.
Shahinfar, A., Kupersmidt, J.B. ve Matza, L.S. (2001). The relation between exposure to violence and social information processing among incarcerated adolescents. Journal of Abnormal Psychology, 110(1), 136-141.
Smith-Khuri, E., Iachan, R., Scheidt, P.C., Overpeck, M.D., Gabhainn, S.N., Pickett, W., et al. (2004). A Cross-national Study of Violence-Related Behaviors in Adolescents. Arch Pediatr Adolesc Med, 158(6), 539-544.
Smith, P.K., Morita, Y., Jungler-Tas, J., Olveus, D. Catalano, R. ve Slee, P. (1999). The nature of school bullying: A cross-national perspective. New York: Routledge.
Spivak, H., Hausman, A. ve Prothrow-Stith, D. (1989). Public health and the primary prevention of adolescent violence. Violence and Victims, 4, 203-212.
Steinberg, L.ve Morris, A.S. (2001). Adolescent development. Annual Review of Psychology, 52, 83– 110
Stiffman, A.R., Hadley-Ives, E., Elze, D., Johnson, S. ve Dore, P. (1999). Impact of environment on adolescent mental health and behavior: Structural equation modeling. American Journal of Orthopsychiatry, 69, 73-86.
Sullivan, T. ve Farrell, A.D. (1999). Identification and impact of risk and protective factors for drug use among urban African American Adolescents. Journal of Clinical Child Psychology, 28(2), 122-136.
Şahan, M. (2007). Lise öğrencilerinde saldırganlığı yordayan bazı değişkenlerin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Ankara.
Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics (4th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
Vessels, G. (1998). Character and community development: A school planning and teacher training handbook. Westport, CT: Praeger.
Voelkl, K.E. (1995). School warmth, student participation, and achievement. Journal of Experimental Education, 63, 127-138.
Warner, B.S., Weist, M.D. ve Krulak, A. (1999). Risk factors for school violence. Urban Education, 34(1), 52-68.
Wikstrom, P.O., ve Loeber, R. (2000). Do disadvantaged neighborhoods cause well-adjusted children to become adolescent delinquents? A study of male juvenile serious offending, individual risk and protective factors, and neighborhood context. Criminology, 38, 1109-1142.
Wilson, W.J. (1987). The truly disadvantaged. Chicago: Chicago University Press.
Wilson, W.J. (1996). When work disappears: The world of the new urban poor. New York: Knopf.
Wolfgang, M.E., Figlio, R.M. ve Sellin, T. (1972). Delinquency in a birth cohort. Chicago: University of Chicago Press
Yates, T.M., Egeland, B. ve Srouge, L.A. (2003). Rethinking resilience: A developmental process perspective. In S. Luthar (Ed.), Resilience and vulnerability: Adaptation in the context of childhood adversities (pp. 243-266). New York: Cambridge University Press.
Yurtal, F. ve Cenkseven, F. (2006). İlköğretim okullarında zorbalığın incelenmesi. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu, 28-31 Mart 2006, MEB VE UNICEF Bildiri Özetleri, İstanbul, http://iogm. meb.gov.tr/siddetveokul/index.htm adresinden elde edilmiştir

APA	ÇETİNKAYA YILDIZ E, SÜMER H (2010). Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. , 161 - 173.
Chicago	ÇETİNKAYA YILDIZ EVRİM,SÜMER HATİPOĞLU.Zeynep Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. (2010): 161 - 173.
MLA	ÇETİNKAYA YILDIZ EVRİM,SÜMER HATİPOĞLU.Zeynep Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. , 2010, ss.161 - 173.
AMA	ÇETİNKAYA YILDIZ E,SÜMER H Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. . 2010; 161 - 173.
Vancouver	ÇETİNKAYA YILDIZ E,SÜMER H Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. . 2010; 161 - 173.
IEEE	ÇETİNKAYA YILDIZ E,SÜMER H "Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı." , ss.161 - 173, 2010.
ISNAD	ÇETİNKAYA YILDIZ, EVRİM - SÜMER, HATİPOĞLU.Zeynep. "Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı". (2010), 161-173.

APA	ÇETİNKAYA YILDIZ E, SÜMER H (2010). Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(34), 161 - 173.
Chicago	ÇETİNKAYA YILDIZ EVRİM,SÜMER HATİPOĞLU.Zeynep Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4, no.34 (2010): 161 - 173.
MLA	ÇETİNKAYA YILDIZ EVRİM,SÜMER HATİPOĞLU.Zeynep Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, vol.4, no.34, 2010, ss.161 - 173.
AMA	ÇETİNKAYA YILDIZ E,SÜMER H Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2010; 4(34): 161 - 173.
Vancouver	ÇETİNKAYA YILDIZ E,SÜMER H Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2010; 4(34): 161 - 173.
IEEE	ÇETİNKAYA YILDIZ E,SÜMER H "Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı." Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4, ss.161 - 173, 2010.
ISNAD	ÇETİNKAYA YILDIZ, EVRİM - SÜMER, HATİPOĞLU.Zeynep. "Saldırgan davranışları yordamada çevresel risk,çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı". Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4/34 (2010), 161-173.