BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ
Yıl: 2021 Cilt: 4 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 94 - 104 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-09-2022
BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ
Öz: Kahramanlık temalı anlatıların benzerliklerinden yola çıkılarak Campbell tarafından oluşturulmuş Monomit kuramı, bugün mitlerin ve diğer anlatıların ortak yönlerinin anlaşılması ve değerlendirilmesinde bizlere yol göstermektedir. Monomit kuramı yola çıkış, erginlenme ve dönüş evrelerinden oluşmakta olup sonunda bir kahramanın, kahraman olarak yeniden dönüşünü yani doğuşunu açıklar. Bu çalışmada Âşık Mevlüt İhsani’nin Bedri Sinan ile Mahperi adlı halk hikâyesi, monomit kuramı çerçevesinde incelenip anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Amaç monomit kuramının Türk halk anlatıları için ne derece geçerli olduğunu belirleyebilmek ve farklı durumları tespit edebilmektir. Bedri Sinan ile Mahperi Hikâyesi’ni seçme nedenleri ise; hikâyenin uzunca bir halk hikâyesi olması, kişi ve yer gibi yapı unsurlarının çeşitliliği, ana hikâyeye bağlı pek çok küçük olayın anlatım esnasında hikâyeyi zenginleştirmesi şeklinde sıralanabilir. İncelemede kullanılan metin Prof. Dr. Işıl ALTUN tarafından hazırlanan “Âşık Mevlüt İhsani’nin Aşk Konulu Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma” adlı çalışmadan alınmıştır. İnceleme neticesinde; maceraya çağrı, dışarıdan gelen kurtuluş, ilk eşiğin aşılması, balina karnı, sınavları yolu, nihai ödül, büyülü kaçış, dışarıdan gelen yardım, iki dünya ustası kriterlerine uygun özellikler tespit edilirken; çağrının reddedilişi, tanrıça ile karşılaşma, baştan çıkarıcı olarak kadın, babanın gönlünü alma, tanrılaştırma ve dönüşün reddedilişi başlıklarına uygun anlatılar tespit edilememiştir. Bu anlamda söz konusu hikâye, monomit kuramına büyük oranda uyarken, kültürel değerler ve sansür gibi sebeplerle bazı noktalarda kuramdan ayrıştığı görülmüştür.
Anahtar Kelime: EXPERIMENTING WITH BEDRİ SİNAN TO MAKE SENSE OF THE STORY OF THE PRISONER WITHIN THE FRAMEWORK OF MONOMITE THEORY
Öz: Based on the similarities of heroic-themed narratives, the Monomit theory created by Campbell guides us in understanding and evaluating the commonalities of myths and other narratives today. Monomit theory consists of the departure, initiation and return which eventually explains the return of a hero as a hero, namely his birth. In this study, the folk tale of Lover Mevlut Ihsani called Bedri Sinan and Mahperi was examined and tried to be understood within the framework of monomit theory. The aim is to determine the extent to which monomit theory applies to Turkish folk narratives and to determine different situations. The reasons for choosing The Mahperi Story with Bedri Sinan are; the fact that the story is a long folk tale, the diversity of building elements such as person and place, can be listed as many small events connected to the main story enrich the story during the narrative. The text used in the review was taken from the study "A Research on The Stories of Love Mevlut Ihsani" prepared by Prof. Dr. Işıl ALTUN. As a result of the investigation; call to adventure, supernatural aid, crossing the first threshold, the belly of the whale, the road of the trials, ultimate boon, magic escape, help from outside, when determining characteristics that meet the criteria of two world masters; narratives appropriate to refusal of the call, the meeting with the goddess, woman as the temptress, atonement with the father, apotheosis and refusal of the return have not been determined. In this sense, while the story in question largely complies with the monomit theory, it has been seen that it diverges from the theory at some points for reasons such as cultural values and censorship.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ALTUN, I. (2007). Âşık Mevlüt İhsani’nin Aşk Konulu Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
- CAMPBELL, J. (2017). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Çev.: Sabri Gürses), İstanbul: İthaki Yayınları.
- ÇOBANOĞLU, Ö. (2011). Türk Dünyası Epik Destan Geleneği. Ankara: Akçağ Yayınları.
- ERGİN, M. (2004). Dede Korkut Kitabı I. Ankara: TDK.
- GÜZEL, C. (2015). “Monomit Teorisi Bağlamında Bayan Toolay Destanı”. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, S.36, 191-206.
- JUNG G. C. (2015). Dört Arketip. (Çev.: Zehra Aksu Yılmazer), İstanbul: Metis Yayınları.
- Kur’an-ı Kerim Meali, (2011). (Çev.: Halil Altuntaş, Muzaffer Şahin), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
- KK-1: Nuri Cihan Karataş, Erzurum 1949, İlkokul Mezunu, Emekli. (Görüşme: 27.02.2018)
APA | KOÇER V (2021). BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. , 94 - 104. |
Chicago | KOÇER VELİMERT BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. (2021): 94 - 104. |
MLA | KOÇER VELİMERT BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. , 2021, ss.94 - 104. |
AMA | KOÇER V BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. . 2021; 94 - 104. |
Vancouver | KOÇER V BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. . 2021; 94 - 104. |
IEEE | KOÇER V "BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ." , ss.94 - 104, 2021. |
ISNAD | KOÇER, VELİMERT. "BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ". (2021), 94-104. |
APA | KOÇER V (2021). BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. Folklor akademi dergisi (Online), 4(1), 94 - 104. |
Chicago | KOÇER VELİMERT BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. Folklor akademi dergisi (Online) 4, no.1 (2021): 94 - 104. |
MLA | KOÇER VELİMERT BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. Folklor akademi dergisi (Online), vol.4, no.1, 2021, ss.94 - 104. |
AMA | KOÇER V BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. Folklor akademi dergisi (Online). 2021; 4(1): 94 - 104. |
Vancouver | KOÇER V BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ. Folklor akademi dergisi (Online). 2021; 4(1): 94 - 104. |
IEEE | KOÇER V "BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ." Folklor akademi dergisi (Online), 4, ss.94 - 104, 2021. |
ISNAD | KOÇER, VELİMERT. "BEDRİ SİNAN İLE MAHPERİ HİKÂYESİNİ MONOMİT KURAMI ÇERÇEVESİNDE ANLAMLANDIRMA DENEMESİ". Folklor akademi dergisi (Online) 4/1 (2021), 94-104. |