Yıl: 2021 Cilt: 4 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 218 - 226 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-09-2022

OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI

Öz:
Kültürel miras geçmişten geleceğe aktarılan maddî-manevi değerler bütünüdür. Geleneksel Türk sanatları Türk toplumlarının ürettiği kültürel miras olarak eski çağlardan beri varlığını sürdürmektedir. Geçmiş Türk toplulukları geleneksel Türk sanatlarına büyük önem vermiş ve yaşatılması için ahilik teşkilatı ve loncalar gibi çeşitli örgütlenmeler oluşturmuşlardır. Geleneksel Türk sanatlarında önemli gelişim Selçuklu döneminde olmuştur. Bunda ahilik sisteminin katkısı büyüktür. Türk kültürüne uygun bir teşkilatlanma örneği olan ahilik birçok işlevi açısından geleneksel sanatları ileri düzeylere taşımıştır. Ahilik Osmanlının ilk yıllarında kendi varlığını göstermiştir. Osmanlı döneminde ahi zaviyelerinde usta-çırak yöntemi ile çok sıkı mesleki eğitim verilmiş ve bu eğitimin yanı sıra katı kurallarla toplumsal ahlaki kurallar da öğretilmiştir. Geleneksel Türk sanatlarının gelişmesinde önemli unsurlardan biri de bu konularda yapılan mesleki eğitim faaliyetleridir. Osmanlı Devleti’nde mesleki eğitim kurumları denilince ilk akla gelen Enderun Mektebi’dir. Saray okulu olarak da anılan Enderun Mektebi çeşitli eğitimlerin verildiği, öğrenciyi en iyi şekilde yetiştirmeyi hedefleyen bir eğitim kurumu olarak tarihte göze çarpmaktadır. Osmanlı Devleti’nin sanat ve sanatçıya ne kadar önem verdiği Enderun Mektebi’nde sanat eğitiminin de yer almasından anlaşılmaktadır. Osmanlı döneminden kalan birçok el sanatı örneği bugün müzelerimizin en nadide köşelerinde yer almaktadır. Aynı zamanda Dünya’daki birçok müzede de geleneksel Türk sanatlarının örnekleri görülmektedir. Kültürel mirasın taşıyıcısı olan bu örneklerin yanı sıra geçmişe ışık tutan gezginler ve seyyahların yazmış oldukları eserler el sanatları konularında önemli belgelerdir. Günümüz yaşam koşulları ve teknolojinin ilerlemesi, ekonomik kaygılar gibi birçok neden geleneksel el sanatlarımızı olumsuz yönde etkilemiştir. Her geçen gün teknolojinin gelişmesi ve ekonomik problemler, köyden kente göçlerin artması gibi nedenler kültürel mirasımızın yok olmasına sebep olmaktadır. Devraldığımız bu kültür mirasımız günümüzde sanatsal ve estetik değerlerinin yanında, ekonomik olarak istihdam sağlaması, hammaddelerin kolay bulunması ve kullanılması, az miktarda yatırım sermayesi gerektirmesi, gelir getirmesi, ulusal değerlerimizin korunması, gelenek ve göreneklerimizin yaşatılması açılarından büyük öneme sahiptir. Günümüzde zengin örnekleri bulunan güçlü kültürel mirasımız olan geleneksel Türk sanatlarının bazı dallarının yeni boyutlar kazandığı, bazı dallarının ise kaybolduğu gözlemlenmektedir. Günümüz yaşam koşulları ve teknolojinin ilerlemesi, ekonomik kaygılar gibi birçok neden geleneksel Türk sanatlarımızı olumsuz yönde etkilemiştir. Günümüzde geleneksel Türk sanatlarımızın unutulmaması ve yeniden yaşatılması için bazı çalışmalar yapılmaktadır. Makalede amacımız, geleneksel Türk sanatlarımızın gelişimine geçmişten günümüze geniş bir perspektiften bakmaktır. Asıl hedef Osmanlı’dan gelen kültürel mirasımız geleneksel Türk sanatlarının nasıl yaşatılacağına dair çözüm önerileri sunmaktır.
Anahtar Kelime: Türk Kültürü Kültürel Miras Geleneksel Türk Sanatları El Sanatları Türk Dünyası

OUR CULTURAL HERITAGE FROM THE OTTOMAN TRADITIONAL TURKISH ARTS

Öz:
Cultural heritage is the whole of material and moral values transferred from the past to the future. Traditional Turkish arts have existed since ancient times as the cultural heritage produced by Turkish societies. Past Turkish communities gave great importance to traditional Turkish arts and formed various organizations such as ahi organization and guilds to keep them alive. Significant development in traditional Turkish arts took place in the Selçuk period. The contribution of the ahilik system is great in this. Ahilik, which is an organizational example suitable for Turkish culture, has carried traditional arts to advanced levels in terms of many functions. Ahilik showed its existence in the first years of the Ottoman Empire. During the Ottoman period, very strict vocational training was given by the master-apprentice method in the ahi zawiyas, and in addition to this training, social moral rules were also taught with strict rules. One of the important factors in the development of traditional Turkish arts is vocational training activities on these subjects. When it comes to vocational education institutions in the Ottoman Empire, the first thing that comes to mind is Enderun School. Enderun School, also known as the palace school, stands out in history as an educational institution that aims to educate students in the best way, where various educations are given. It can be understood from the fact that art education is also included in the Enderun School, how much the Ottoman State attaches great importance to art and artists. Many examples of handicrafts from the Ottoman period are located in the most precious corners of our museums today. At the same time, examples of traditional Turkish arts can be seen in many museums around the world. In addition to these examples, which are the carriers of cultural heritage, the works written by travelers and travelers that shed light on the past are important documents on handicrafts. Many reasons such as today's living conditions and the advancement of technology, economic concerns have negatively affected our traditional handicrafts. The reasons such as the development of technology, economic problems and the increase in migration from the village to the city cause the destruction of our cultural heritage day by day. In addition to these cultural heritage of our current artistic and aesthetic values we inherit, economic as providing employment, easy to find and use of raw materials, it requires a small amount of investment capital, bringing revenue to protect our national values, in terms of the survival of our traditions and customs are of great importance. Today, strong cultural heritage of our rich samples in the traditional Turkish art gains a new dimension of some branches, it is observed that the disappearance of some branches. Many reasons such as today's living conditions and the advancement of technology, economic concerns have negatively affected our traditional Turkish arts. Today, some studies are carried out to ensure that our traditional Turkish arts are not forgotten and revived. Our aim in the article is to look at the development of our traditional Turkish arts from a broad perspective from the past to the present. The main goal is to offer solutions on how to keep the traditional Turkish arts, our cultural heritage from the Ottoman Empire, alive.
Anahtar Kelime: Turkish Culture Cultural Heritage Traditional Turkish Arts Handicrafts Turkish World

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKPINARLI, H. F. (2004). Kırım El Sanatlarının Dünü ve Bugünü, Ankara: Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 306, Kaynak Eserler Dizisi: 7, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
  • AKSOY, B. (2014). “İpek Yolu Güzergâhı”, İpek Yolu’nda Türk Kültür Mirası Bilgi Şöleni, Yayın No: 100, Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
  • BARIŞTA, H. Ö. (1998). Türk El Sanatları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları: 2168, Yayımlar Dairesi Başkanlığı Sanat Eserleri Dizisi: 192.
  • BARIŞTA, H. Ö. (2005). Türkiye Cumhuriyeti Dönemi Halk Plastik Sanatları, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Yayınları: 3045, Sanat Eserleri Dizisi: 452.
  • BAYRAM, M. (2001). “Türkiye Selçukluları Döneminde Bilimsel Ortam ve Ahiliğin Doğuşuna Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 10, Konya.
  • ÇAYDERE, O. (2015). “Grafik Tasarım Programlarına İlişkin Öğretim Elemanları ve Öğrenci Görüşleri”, İletişim ve Kuram Dergisi, Sayı 40, 345-376.
  • ER, İ. (1991). “Ahilik”. Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Cilt: 1, İstanbul: Risale Yayınları.
  • ÖGEL, B. (1978). Türk Kültür Tarihine Giriş, Kültür Bakanlığı Yayınları: 244, Kültür Eserleri: 13, Türklerde Giyecek ve Süslenme (Göktürklerden Osmanlılara), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • SARIOĞLU, H. (2005). “El Sanatlarını Milli Değer Olarak Algılamak”. Milli Folklor, Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, Yıl: 17, Sayı: 66, 72-74.
  • URL-1: https://www.unesco.org.tr/Pages/181/177/, Erişim Tarihi: 03.01.2021.
  • URL-2: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf, Erişim Tarihi: 01.02.2021.
  • URL-3: https://www.unesco.org.tr/Home/Page/529?slug=T%C3%9CRKSOY-%C3%9Cyesi- %C3%9Clkeler-, Erişim Tarihi: 02.05.2021.
  • URL-4: https://www.unesco.org.tr/Pages/535, Erişim Tarihi: 02.05.2021.
  • URL-5: https://turk-pa.org/tr/content/cooperation/turksoy, Erişim Tarihi: 02.05.2021.
APA BALKANAL Z (2021). OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. , 218 - 226.
Chicago BALKANAL ZEYNEP OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. (2021): 218 - 226.
MLA BALKANAL ZEYNEP OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. , 2021, ss.218 - 226.
AMA BALKANAL Z OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. . 2021; 218 - 226.
Vancouver BALKANAL Z OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. . 2021; 218 - 226.
IEEE BALKANAL Z "OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI." , ss.218 - 226, 2021.
ISNAD BALKANAL, ZEYNEP. "OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI". (2021), 218-226.
APA BALKANAL Z (2021). OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. Folklor akademi dergisi (Online), 4(2), 218 - 226.
Chicago BALKANAL ZEYNEP OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. Folklor akademi dergisi (Online) 4, no.2 (2021): 218 - 226.
MLA BALKANAL ZEYNEP OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. Folklor akademi dergisi (Online), vol.4, no.2, 2021, ss.218 - 226.
AMA BALKANAL Z OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. Folklor akademi dergisi (Online). 2021; 4(2): 218 - 226.
Vancouver BALKANAL Z OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI. Folklor akademi dergisi (Online). 2021; 4(2): 218 - 226.
IEEE BALKANAL Z "OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI." Folklor akademi dergisi (Online), 4, ss.218 - 226, 2021.
ISNAD BALKANAL, ZEYNEP. "OSMANLI'DAN GELEN KÜLTÜR MİRASIMIZ GELENEKSEL TÜRK SANATLARI". Folklor akademi dergisi (Online) 4/2 (2021), 218-226.