Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği
Yıl: 2022 Cilt: 36 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 235 - 249 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5152/tbe.2022.983008 İndeks Tarihi: 23-09-2022
Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği
Öz: Kent içi ulaşım hizmetlerinin geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesi açısından kent içi raylı sistem projelerinin, nüfusu artış gösteren büyük şehirlerde önemi artmış, ancak bu projelerde finansman yetersizliği sebebiyle işletmeye açılması süreci gecikmektedir. Bu çalışmada literatür araştırması ve EGO Genel Müdürlüğü (idari) kayıtları kullanılarak Ankara İli örneğinde kent içi raylı sistem projelerinin mali analizi yapılmış ve projelerin finansman yöntemleri ele alınmıştır. Araştırmada ulaştırma yatırımlarında kullanılan finansman yöntemleri ve özel olarak Ankara İli Batıkent-Kızılay (M1), Çayyolu-Kızılay (M2), Batıkent-Sincan-Törekent (M3), Keçiören-AKM (M4) metro hatlarının finansman yöntemleri irdelenmiş ve M3 Batıkent-Sincan-Törekent Metro Hattı Projesi’nin mali ve ekonomik analizi yapılmıştır. Mali analiz sonuçlarına göre projelerin geri dönüş süresinin uzun ve iç verim oranının nispeten düşük olduğu, mevcut projelerin belediye ve Bakanlık kaynakları ile borçlanma yoluyla finanse edildiği ve iyi hazırlanmış yasal altlık, fizibilite, sözleşme ve şartname ve ekleri ile alternatif finansman modellerinin geliştirilmesi ve yaygın olarak kullanılması ile kentsel altyapı yatırımlarının gerçekleştirilmesinin mümkün olabileceği anlaşılmaktadır. Çalışma sonuçlarına göre yerel yönetimlerin kendi imkanlarıyla kent içi raylı sistem gibi altyapı yatırımlarını gerçe kleştiremedikleri ve farklı alternatif finansman modellerinin oluşturulması gerektiği vurgulanmalıdır. Türkiye’de henüz uygulama olanağı bulunmayan, fakat yurtdışında bazı ülkelerde uygulanan yenilikçi finans modellerinin Türkiye için yasal zemin hazırlanarak uygulanabilme olanakları değer lendirilmelidir. Özellikle alternatif modeller arasında gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulması veya İslami finans araçları ve tahvil gibi sermaye piyasası araçları ihracı ile de metro gibi büyük kaynak ihtiyacı olan altyapı yatırımlarının finansmanının yapılabileceği ortaya çıkmaktadır.
Anahtar Kelime: Evaluation of resources used in financing urban rail system investments and resources development opportunities: An example of Ankara provincial rail system projects
Öz: In the cause development and diversification of urban transportation services, the importance of investing in urban rail projects has increased in large cities with high population growth, but the process of opening and operating them is delayed due to inadequacy of finance. In this study, the economic analysis of urban rail system projects in Ankara Province was carried out by using desktop reviews through literature research and the evaluation of different records and data from the EGO General Directorate (administrative) and the financing methods applied in the projects. In this research, financing methods used in transport investments and financing methods of Ankara Province Batikent-Kizilay (M1), Çayyolu-Kizilay (M2), Batikent-Sincan-Törekent (M3), and Keçiören-AKM (M4) metro lines were examined, and financial and economic analysis of the M3 Batikent-Sincan-Törekent metro line project was carried out. According to the results of the financial analysis, it was noted that the payback period of the projects is very long, and the internal rate of return was relatively low, that existing projects are financed through municipal and ministry resources and borrowing and that it is possible to develop and widely use alternative financing models and urban infrastructure investments with well-prepared legal infrastructure, feasibility studies, abiding to contract, and other specifications. It should be emphasized that local governments are unable to finance infrastructure investments such as urban rail systems with their own financial resources and different alternative financing models should be in place. Possibilities of applying innovative finance models, which were not yet applicable in Turkey but were successfully implemented in other countries, should be evaluated by preparing a legal basis in the context of Turkey. The establishment of financial alternative models such as real estate investment partnerships or issuing of capital market instruments such as Islamic finance instruments, bonds, etc., can help to complement investments that need a huge amount of money such as metro infrastructure investments.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abouhamad, M. (2014). An Integrated Risk-Based Asset Management Framework For Metro Systems. (Doktora Tezi), Concordia Üniversitesi.
- Akçay, B. (2006). Altyapı Yatırımlarının Finansmanında Kamu Sektörü. Retrieved from https://docplayer.biz.TR/1299984-Altyapi-yatirimla rinin-finansmaninda-kamu-sektoru.html. (Erişim Tarihi: 10.05.2021).
- Alageyik, M. (2014). Ulaştırma Yatırımlarında Finansman Modellerinin İncelenmesi ve Türkiye Koşullarına Uygun Model Araştırması. (Yüksek Lisans Tezi), Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Anabilim Dalı.
- Aliefendioğlu, Y. (2017). Kent içi ulaşımında geleneksel toplu taşıma sistemlerine alternatif çözümler: Ankara ili “Yenimahalle Şentepe Teleferik Hattı” örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 53(9), 278–298.
- Aliefendioğlu, Y., & Bostancı, S. (2018). Yerel yönetimlerde raylı sistem yatırımlarının yapılabilirliği: Ankara Büyükşehir Belediyesi BatıkentSincan-Törekent metro hattı örneği. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(21), 117–142.
- Aliefendioğlu, Y., & Tanrıvermiş, H. (2011). Türkiye’de çevre koruma alanlarında arazi kullanımı ve koruma kararlarının arazi piyasalarına etkileri: Gökova özel çevre koruma bölgesi örneği. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik: Yeni İsmiyle Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi. 46(1), 64–102.
- Aliefendioğlu, Y., & Tanrıvermiş, H. (2016). Assessment of land acquisition and expropriation process for ınfrastructure ınvestments and urban development projects in Turkey. Ljubljana, Slovenia: European Academy of Land Use and Development (EALD).
- Aliefendioğlu, Y., & Tanrıvermiş, H. (2017). Türkiye’de Belediye Gelirlerinin Araştırılması Açısından Taşınmaz Değerleme Sisteminin Geliştirilmesi ve Olası Etkileri. Uluslararası Kentsel Politikalar Konferansı (International Conferance on Urban Politics), 18-19 September, 2017, Gazimağusa, KKTC.
- Allam, Z., & Newman, P. (2018). Redefining the smart city: Culture, metabolism and governance. Smart Cities, 1(1), 4–25. [CrossRef]
- Altaş, G. (2012). Altyapı yatırımlarının finansmanı. Sermaye Piyasasında Gündem, 117(5), 18–19.
- Aşık, B., & Yılmaz, I. C. (2007). Türkiye’de kamu özel sektör ortaklıklarının hukuki statüsü. Vergide Gündem Dergisi, 1(11), 5–8.
- Atasoy, H. (2011). Kamu-Özel İşbirliği Modeli ve Türkiye’de Belediyelerin Altyapı Projelerinin Finansmanında Uygulanabilirliği. (Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe ve Finansman Bilim Dalı.
- Bahran, G. (2001). Sayıştay Denetimi Dışındaki Fonlar, Araştırma ve Tasnif Grubu. Retrieved from https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95 906369/files/bilgi_notlari/sayistaydenetimidisifon.pdf. (Erişim Tarihi: 27.04.2021).
- Coşkun, G. (2000). Devlet Bütçesi: Türk Bütçe Sistemi. Turhan Kitabevi Yayınları.
- Demir, M. V. (2004). Sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetmeliğinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun Getirdiği Yenilikler, Önceki Mevzuat ile Karşılaştırılması. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1713618 (Erişim Tarihi: 26.04.2021).
- Demirbağ, C. (2007). Kamu Özel İşbirliği Modeli Çerçevesinde Türkiye İçin Büyük Kamu Yatırımlarının Gerçekleştirilmesine İlişkin Model Önerisi. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü. https://dergipark.org.tr/tr/pub/finance/issue/61464/ 917894 (Erişim Tarihi: 20.05.2021).
- Güney, E. (2005). Kamu hizmetleri ve altyapıda kamu-özel işbirliği. E-Yaklaşım Dergisi, 1(19), 23–35.
- Hastürk, M. (2006). Makaleler: Stratejik Yönetim: Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme. Retrieved from http://www.erkankara arslan.org/k/makaleler/stratejik-yonetim/#.UqA8 yjd18QY. (Erişim Tarihi: 20.05.2021).
- Karahanoğulları, Y. (2012). Kamu özel ortaklığı modelinin mali değerlendirmesi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 67(2), 95–125.
- Wikipedia. Metro Sistemleri Listesi. Retrieved from https://tr.wikipedia .org/wiki/Metro_sistemleri_listesi (Erişim Tarihi: 02.04.2021).
- Ego.gov.tr. Ankara Raylı ve Kablolu Sistemler Haritası. Retrieved from https://www.ego.gov.tr/tr/sayfa/1075/rayli-sistem (Erişim Tarihi: 09.04.2021).
- İMO. Retrieved from https://www.imo.org.tr/ (Erişim Tarihi: 10.04.2021).
- Keşli, A., & Sarısu, A. (2008). Türkiye’de Özelleştirme ve Yargısal Sorunlar. Retrieved from http://www.ppp.org.tr/content/view/43/65/. (Erişim Tarihi: 10.05.2021).
- Kişli, A. T. (2012). PPP Projelerinin Hukuki Rejimi. Grup HBB Yatırım Danışmanlık Ltd. Şti.
- Masoumi, M., & Öcalır, E. V. (2018). Türkiye’deki kent içi raylı ulaşım sistemlerinin performanslarının veri zarflama analizi ile karşılaştırılması. Politeknik Dergisi, 21(4), 971–975. [CrossRef]
- Tanrıvermiş, H. (1997). Çevresel malların ve kirlilik zararlarının değerlerinin biçilmesinde kullanılan yöntemler ve bu yöntemlerin Türkiye’de uygulanabilirliği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Ekonomik Yaklaşım, 8(24–25), 81–145.
- Tanrıvermiş, H. (2019). Türkiye Ekonomisinde İnşaat ve Gayrimenkul Sektörlerinin Rolleri ve Gelişme Eğilimlerinin Değerlendirilmesi. 2. Kent, İnşaat ve Ekonomi Kongresi. TMMOB Mimarlar Odası Gaziantep Şubesi.
- Tanrıvermiş, H., & Aliefendioğlu, Y. (2019) The impacts of land acquisition and resettlement activities of infrastructure investments on natural and cultural heritages and social and economic life: The case of Turkey (Chapter 7). In Eds: Pliemmer and McCluskey. Handbook of contemporary issues in expropriation. Routledge Taylor & Francis Group.
- Taşkın, M. (2010). Kent İçi Raylı Sistemlerde Hat Bakımı ve İşletme Maliyetleri. (Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı.
- Uluatam, Ö. (2012). Kamu Maliyesi. (Gözden Geçirilmiş 12. Baskı), İmaj Yayınları.
- Ünal, A. O. (2021). Kamu Ulaşım Projelerinin Gayrimenkul Değeri ve Kullanımına Etkileri: Ankara İli Metro Projesi Örneği. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Anabilim Dalı.
- Ünal, A. O., & Tanrıvermiş, H. (2019). Raylı sistem projelerinin gayrimenkul değerine etkisi: Ankara ili Keçiören ilçesi M4 metro hattı projesi örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 29–55.
- Ünal, A. O., Tanrıvermiş, P. H., & Aliefendioğlu, Y. (2021). Metro sistemlerinin konut satış değerine etkisinin diğer faktörler yönünden analizi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 27, 636–643.
- Yılmaz, I. C. (2005). Türkiye’de Kamu Özel Sektör Ortaklığı Modelleri. Fazlıoğlu Hukuk Bürosu Makaleleri. http://www.fazlioglulaw.com/ T%C3%BCrkiye’de%20Kamu%20%C3%96zel%20Sekt%C3%B6r%20 Ortakl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20Modelleri.pdf (Erişim Tarihi: 02.05.2021).
| APA | Tuna M, ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) Y, bostancı s (2022). Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. , 235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| Chicago | Tuna Mustafa,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) YEŞİM,bostancı sevilay Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. (2022): 235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| MLA | Tuna Mustafa,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) YEŞİM,bostancı sevilay Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. , 2022, ss.235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| AMA | Tuna M,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) Y,bostancı s Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. . 2022; 235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| Vancouver | Tuna M,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) Y,bostancı s Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. . 2022; 235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| IEEE | Tuna M,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) Y,bostancı s "Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği." , ss.235 - 249, 2022. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| ISNAD | Tuna, Mustafa vd. "Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği". (2022), 235-249. https://doi.org/10.5152/tbe.2022.983008 |
| APA | Tuna M, ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) Y, bostancı s (2022). Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. Trends in business and economics (Online), 36(3), 235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| Chicago | Tuna Mustafa,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) YEŞİM,bostancı sevilay Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. Trends in business and economics (Online) 36, no.3 (2022): 235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| MLA | Tuna Mustafa,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) YEŞİM,bostancı sevilay Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. Trends in business and economics (Online), vol.36, no.3, 2022, ss.235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| AMA | Tuna M,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) Y,bostancı s Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. Trends in business and economics (Online). 2022; 36(3): 235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| Vancouver | Tuna M,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) Y,bostancı s Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği. Trends in business and economics (Online). 2022; 36(3): 235 - 249. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| IEEE | Tuna M,ALİEFENDİOĞLU (TANRIVERMIS) Y,bostancı s "Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği." Trends in business and economics (Online), 36, ss.235 - 249, 2022. 10.5152/tbe.2022.983008 |
| ISNAD | Tuna, Mustafa vd. "Kent içi raylı sistem yatırımlarının finansmanında kullanılan kaynaklar ve kaynak geliştirme olanaklarının değerlendirilmesi: Ankara ili raylı sistem projeleri örneği". Trends in business and economics (Online) 36/3 (2022), 235-249. https://doi.org/10.5152/tbe.2022.983008 |
