Yıl: 2022 Cilt: 1 Sayı: 28 Sayfa Aralığı: 297 - 315 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-09-2022

Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme

Öz:
Klasik Türk edebiyatında nazire geleneği içinde yazılmış şiirleri bir araya getiren eserlere mecmuatü’n-nezâir ya da mecmua-i nezâir denmiştir. Pervâne Bey Nazire Mecmuası, Anadolu sahasında Ömer bin Mezid’in Mecmuatü’n- nezâir, Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmiü’n-nezâir ve Edirneli Nazmî’nin Mecmau’n-nezâir adlı nazire mecmualarından sonra yazılmıştır. Eser, bilinen en hacimli nazire mecmuası olarak dikkat çeker. Bu mecmua, 1561 yılında Kanûnî Sultan Süleyman’ın bendelerinden Pervâne bin Abdullah tarafından tertip edilmiştir. Eser, Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat Köşkü Kitaplığı 406 numarada kayıtlıdır. Mecmua’da yer alan ferağ kaydında eldeki yegâne nüshanın Muhammed bin Ramazân adlı bir müstensih tarafından yazıldığı görülmektedir. Mecmua’da 1603-1617 yılları arasında padişahlık yapan ve şiirlerinde genellikle Bahtî mahlasını kullandığını bildiğimiz Sultan I. Ahmed’in 72 şiiri de yer almaktadır. Pervâne Bey Mecmuası üzerine pek çok bilimsel çalışma yapılmış olmasına karşın H. 968 / M. 1561 yılında tamamlandığı bilinen bir mecmuada Bahtî’nin şiirlerinin nasıl yer alabildiği tam olarak açıklığa kavuşturulmamıştır. Bu makalede Sultan I. Ahmed (Bahtî)’in Pervâne Bey Mecmuası’nda yer alan şiirleri değerlendirilmiş ve Divan’dakilerle karşılaştırılmıştır. Ayrıca Sultan I. Ahmed’in Mecmua’da yer alan şiirlerinde görülen başlık ve yazı özellikleri incelenmiştir. Sultan I. Ahmed’in şiirlerinde görülen yazı özellikleri Mecmua’dan görsellerle anlatılmıştır. Bu incelemenin sonunda da Sultan I. Ahmed (Bahtî)’in şiirlerinin bu Mecmua’da yer alışına açıklık getirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

An Evaluation of Bahtî's Poems in Pervâne Bey’s Mecmua

Öz:
Works that band poems that are written according to the tradition of nazire (a specific kind of poem tradition) in Classical Turkish literature together, are called mecmuatü’n-nezâir or mecmua-i nezâir. Pervâne Bey Nazire Mecmuası (journal) is written in Anatolia after Ömer bin Mezid’s Mecmuatü’n-nezâir, Câmiü’n-nezâir by Hacı Kemâl from Eğirdir and Mecmau’n-nezâir journal by Nazmî from Edirne. The work is known to be the most comprehensive nazire journal. It is composed by Pervâne bin Abdullah, one of the servants of Suleiman the Magnificent, in 1561. The work’s registration number is 406; it is registered to Topkapı Palace Library, Baghdad Palace depository. According to the assignment in Mecmua, the single copy was written by a copyist named Muhammed bin Ramazân. There are 72 poems of Sultan I. Ahmed, who ruled between 1603 and 1617 and is known to have used the penname Bahtî, in Mecmua. Although many scientific researches and studies have been carried out about Pervâne Bey Mecmuası, it is still not clear how Bahtî’s poems are included in a journal that was known to be completed in 1561. In this article, poems in Pervâne Bey Mecmuası by Sultan I. Ahmed (Bahtî) are evaluated and compared to the ones in Divan. On the other hand, the titles and writing characteristics of Sultan I. Ahmed’s poems in Mecmua are analyzed. Characteristics of his writing in his poems are described in visuals in Mecmua. At the end of this analysis, it is attempted to clarify how the poems by Sultan I. Ahmed (Bahtî) are included in Mecmua.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ALTOK, Zeynep (2012), “Nazire Mecmûalarına Tarihselci Bir Yaklaşım”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Hazırlayan: Hatice Aynur vd., İstanbul: Turkuaz Yayınları.
  • AYÇİÇEĞİ, Bünyamin (2021), Bahtî Sultan I. Ahmet, İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
  • CANPOLAT, Mustafa (1995), ‘Ömer Bin Mezîd Mecmû‘atü’n-nezâ’ir, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • DEMİRKAZIK, H. İbrahim (2022), Pervâne Beg Nazîre Mecmuası (67b-100b) Transkripsiyonlu ve Edisyon Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • GIYNAŞ, Kamil Ali (2017), Pervâne Bey Mecmuası, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55832,pervane- bey-mecmuasi pdf.pdf?0, (ET: 14.01.2022).
  • KAYA, Hasan (2022), Pervâne Beg Nazîre Mecmuası (165a-199b) Transkripsiyonlu ve Edisyon Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • KAYAALP, İsa (2019), Bahtî Dîvânı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/64301,bahtisultan-i- ahmed-divanipdf.pdf?0, (ET: 21.02.2022).
  • KÖKSAL, M. Fatih (2017), Mecma‘u’n-Nezâ’ir, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56057,mecmaun- nezair-edirneli-nazmi-pdf.pdf?0, (ET: 16.01.2022).
  • MORKOÇ, Yasemin Ertek (2003), Eğridirli Hacı Kemal’in Câmiü’n-Nezâir’i (Metin ve Mecmua Geleneği Üzerine Bir İnceleme), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir. Pervâne Bey Mecmuası, Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat Köşkü Kitaplığı 406.
  • ZÜLFE, Ömer (2007), “Pervâne Bey Mecmuası”, DİA, XXXIV, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 244-245.
  • ZÜLFE, Ömer (2011), “Biyografik Bilgiler Açısından İki Nazire Mecmuası”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4/18, 151-169.
APA Kaya H (2022). Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. , 297 - 315.
Chicago Kaya Hasan Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. (2022): 297 - 315.
MLA Kaya Hasan Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. , 2022, ss.297 - 315.
AMA Kaya H Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. . 2022; 297 - 315.
Vancouver Kaya H Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. . 2022; 297 - 315.
IEEE Kaya H "Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme." , ss.297 - 315, 2022.
ISNAD Kaya, Hasan. "Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme". (2022), 297-315.
APA Kaya H (2022). Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1(28), 297 - 315.
Chicago Kaya Hasan Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 1, no.28 (2022): 297 - 315.
MLA Kaya Hasan Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, vol.1, no.28, 2022, ss.297 - 315.
AMA Kaya H Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 2022; 1(28): 297 - 315.
Vancouver Kaya H Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 2022; 1(28): 297 - 315.
IEEE Kaya H "Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme." Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1, ss.297 - 315, 2022.
ISNAD Kaya, Hasan. "Bahtî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme". Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 1/28 (2022), 297-315.