Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği

GÜRGÜN, Cemil; Yilmaz, Emel; ESER, Erhan; KĞLTÜRSAY, Hakan

Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği

Emel YILMAZ, (Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Manisa, Türkiye)

Erhan ESER, (Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye)

Cemil GÜRGÜN, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Hakan KĞLTÜRSAY (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Anadolu Kardiyoloji Dergisi

16 2

Yıl: 2010 Cilt: 10 Sayı: 6 Sayfa Aralığı: 526 - 538 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği

Öz:

Amaç: Türkiye’de kronik kalp yetersizliği (KKY) hastaları için geçerliliği gösterilmiş hastalığa özel bir yaşam kalitesi ölçeği yoktur. Bu çalışmanın amacı, özgün sürümü İngilizce ve orijinal adı The Chronic Heart Failure Questionnaire (CHQ) olan Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türk kültürüne uyarlanması, geçerlilik ve güvenilirliğinin gösterilmesidir. Yöntemler: Ölçek 20 soru ve dört boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar; dispne (5 madde), yorgunluk (4 madde), duygudurum (7 madde) ve hâkimiyet (4 madde) tir. Cevap seçenekleri 7’li Likert tipindedir. Puan arttıkça yaşam kalitesi de artar. Araştırmaya Ege Üniversitesi hastanesi Kardiyoloji kliniğinde yatan 205 KKY’li hasta alınmıştır. İlk uygulamadan 15 gün sonra tekrar anket uygulanmıştır. Geçerlilik ve güvenilirlik analizlerinde doğrulayıcı yaklaşım kullanılmıştır. Güvenilirlik için Cronbach alfa, geçerlilik için faktör analizi kullanılmıştır. Ölçüt geçerliliği için NYHA kalp yetersizliği sınıflaması, örtüşüm geçerliliği için SF-36 ve WHOQOL-100 Genel Sağlık ve Yaşam Kalitesi faseti kullanılmıştır. Değişime duyarlılık etki büyüklüğü ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Cronbach alfa değerleri 0.72-0.94 aralığında bulunmuştur. Ölçeğin dispne boyutu dikkate değer taban ve tavan etkileri göstermiştir. Sorunlu soruya rastlanmamıştır. Doğrulayıcı faktör analizi KKYA’nin orijinalindeki dört faktör yapısını desteklemiştir. Ölçeğin ölçüt ve yapı geçerliliği tatmin edici olarak bulunmuştur. Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin alt boyutları arasındaki etki büyüklüğü 0.13-0.56 olarak saptanmıştır. Sonuç: Bulgular KKYA Türkçe sürümünün KKY’li hastalarda geçerli ve güvenilir bir yaşam kalitesi ölçeği olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Kalp ve Kalp Damar Sistemi

Reliability and validity of the Turkish version of the Chronic Heart Failure Questionnaire

Öz:

Objective: Any disease specific Health Related Quality of Life Instrument for Chronic Heart Failure (CHF) is lacking in Turkey. The aim of this study is to adapt the Chronic Heart Failure Questionnaire (CHQ) into Turkish and probe the reliability and validity of this questionnaire. Methods: There are four dimensions of this 20 items scale. These dimensions are: dyspnea (5 items), fatigue (4 items), emotional status (7 items) and mastery (4 items). Response options were evaluated using a 7 -point Likert type scale. Quality of life (QOL) improves as the score increases. A total of 205 CHF patients hospitalized in the Department of Cardiology of Ege University hospital were enrolled in this study. The CHQ was applied to the patients twice with a wash-out period of 15 days. Confirmatory approach was used during the reliability and validity analysis. Cronbach alpha test was used for the reliability analysis. Confirmatory factor analysis (CFA) was used for the construct validity testing. NYHA classification for testing the criterion validity; SF-36 and WHOQOL-100 General Health and QOL facet for convergent validity testing of the Turkish version of the CHQ were used. Responsiveness to change was evaluated by Effect Size analysis by using test-retest data. Results: The range of Cronbach alpha values is 0.72-0.94. A considerable ceiling and floor effects were observed for the dyspnea dimension of the scale but no problematic items were observed for the entire scale. The CFA results supported the original four factors scale structure. Criterion and construct validity rebuts were satisfactory. Effect sizes obtained among dimensions of the CHQ were between 0.13 and 0.56. Conclusion: Overall results revealed that Turkish version of the CHQ is a reliable and valid instrument to be used for the evaluation of CHF patients.

Anahtar Kelime:

Konular: Kalp ve Kalp Damar Sistemi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Ekman I, Fagerberg B, Lundman B. Health-related quality of life and sense of coherence among elderly patients with severe chronic heart failure in comparison with healthy controls. Heart Lung 2002; 31: 94- 101. doi:10.1067/mhl.2002.122821 PMID: 11910384
2. Blinderman CD, Homel P, Billings JA, Portenoy RK, Tennstedt SL. Symptom distress and quality of life in patients with advanced congestive heart failure. J Pain Symptom Manage 2008; 35: 594– 603. doi:10.1016/j.jpainsymman.2007.06.007 PMid:18215495 PMCid:2662445
3. Altun B, Arıcı M, Nergizoğlu G, Derici Ü, Karatan O, Turgan Ç, et al. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the PatenT study) in 2003. J Hypertens 2005; 23: 1817– 23. doi:10.1097/01.hjh.0000176789.89505.59 PMid:16148604
4. Onat A, Sansoy V, Hergenç G, Soydan İ, Adalet K. Erişkinlerimizde kalp hastalıkları prevalansı, yeni koroner olaylar ve kalpten ölüm sıklığı. In: Onat A, editör. TEKHARF: Türk erişkinlerinde kalp sağlığı. İstanbul: Yelken Basım; 2005. s. 20–7.
5. T.C. Sağlik Bakanlığı. Türkiye kalp ve damar hastalıklarını önleme ve kontrol programı. Yayın no: 743. Ankara; Anıl Matbacılık Ltd. Şti.: 2008.
6. T.C. Sağlik Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı. Türkiye hastalık yükü çalışması 2004. Yayın No: 701, 2006. Ankara; Aydoğdu Ofset Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.: 2007.
7. Bennett SJ, Cordes DK, Westmoreland G, Castro R, Donnelly E. Self-care strategies for symptom management in patients with chronic heart failure. Nurs Res 2000; 49: 139– 45. doi:10.1097/00006199-200005000-00004 PMid:10882318
8. Lee DT, Yu DS, Woo J. Validation of the Chronic Heart Failure Questionnaire (Chinese version). Qual Life Res 2005; 14: 1421– 6. doi:10.1007/s11136-004-4768-x PMid:16047517
9. Grange J. The role of nurses in the management of heart failure. Heart 2005; 91: 39–42. doi:10.1136/hrt.2005.062117 PMid:15831611 PMCid:1876347
10. Zambroski CH, Moser DK, Bhat G, Ziegler C. Impact of symptom prevalence and symptom burden on quality of life in patients with heart failure. Eur J Cardiovasc Nurs 2005; 4: 198– 206. doi:10.1016/j.ejcnurse.2005.03.010 PMid:15916924
11. McMurray JJ, Pfeffer MA. Heart failure. Lancet 2005; 365: 1877–89. doi:10.1016/S0140-6736(05)66621-4 PMID: 15924986
12. Quittan M, Wiesinger GF, Crevenna R, Nuhr MJ, Posch M, Hülsmann M, et al. Cross-cultural adaptation of the Minnesota Living with Heart Failure Questionnaire for German-speaking patients. J Rehabil Med 2001; 33: 182–6. doi:10.1080/165019701750300654 PMid:11506217 doi:10.1080/16501970121386
13. Riedinger M, Singh D. A range of factors influence health-related quality of life in people with heart failure. Evid Based Cardiovasc Med 2006; 10: 108–9. doi:10.1016/j.ebcm.2006.04.025 PMid:16753514
14. Juenger J, Schellberg D, Kraemer S, Haunstetter A, Zugck C, Herzog W, et al. Health related quality of life congestive heart failure: comparison with other chronic diseases and relation to functional variables. Heart 2002; 87: 235– 41. doi:10.1136/heart.87.3.235 PMid:11847161 PMCid:1767036
15. Morgan K, McGee H, Shelley E. Quality of life assessment in heart failure interventions: a 10-year (1996–2005) review. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 2007; 14: 589– 607. doi:10.1097/HJR.0b013e32828622c3 PMID: 17925617
16. Azevedo A, Bettencourt P, Alvelos M, Martins E, Abreu-Lima C, Hense HW, et al. Health-related quality of life and stages of heart failure. Int J Cardiol 2008; 129: 238–44. doi:10.1016/j.ijcard.2007.07.091 PMid:17996315
17. Parajón T, Lupón J, González B, Urrutia A, Altimir S, Coll R, et al. Use of the “Minnesota Living With Heart Failure” Quality of Life Questionnaire in Spain. Rev Esp Cardiol 2004; 57: 155– 60. doi:10.1016/S1885-5857(06)60104-7 PMID: 14967111
18. Rodríguez-Artalejo F, Guallar-Castillón P, Pascual CR, Otero CM, Montes AO, García AN, et al. Health-related quality of life as a predictor of hospital readmission and death among patients with heart failure. Arch Intern Med 2005; 165: 1274– 9. doi:10.1001/archinte.165.11.1274 PMid:15956007
19. Guyatt GH, Feeny DH, Patrick DL. Measuring health-related quality of life. Ann Intern Med 1993; 118: 622–9. PMid:8452328
20. Johansson P, Agnebrink M, Dahlström U, Broström A. Measurement of health-related quality of life in chronic heart failure, from a nursing perspective—a review of the literature. Eur J Cardiovasc Nurs 2004; 3: 7–20. doi:10.1016/j.ejcnurse.2003.09.004 PMid:15053884
21. Al-Kaade S, Hauptman PJ. Health-related quality of life measurement in heart failure: challenges for the new millennium. J Card Fail 2001; 7: 194– 201. doi:10.1054/jcaf.2001.24664 PMid:11420772
22. Bennett SJ, Oldridge NB, Eckert GJ, Embree JL, Browning S, Hou N, et al. Comparison of quality of life measures in heart failure. Nurs Res 2003; 52: 207– 16. doi:10.1097/00006199-200307000-00001 PMid:12867777
23. Dunderdale K, Thompson DR, Beer SF, Furze G, Miles JN. Development and validation of a patient-centered health-related quality-of-life measure the chronic heart failure assessment tool. J Cardiovasc Nurs 2008; 23: 364– 70. PMid:18596501
24. Garin O, Ferrer M, Pont A, Rué M, Kotzeva A, Wiklund I, et al. Disease-specific health-related quality of life questionnaires for heart failure: a systematic review with meta-analyses. Qual Life Res 2009; 18: 71–85. doi:10.1007/s11136-008-9416-4 PMid:19052916
25. Guyatt GH, Nogradi S, Halcrow S, Singer J, Sullivan MJ, Fallen EL. Development and testing of a new measure of health status for clinical trials in heart failure. J Gen Intern Med 1989; 4: 101–7. doi:10.1007/BF02602348 PMid:2709167
26. Rich MW, Beckham V, Wittenberg C, Leven CL, Freedland KE, Carney RM. A multidisciplinary intervention to prevent the readmission of elderly patients with congestive heart failure. N Engl J Med 1995; 333: 1190–5. doi:10.1056/NEJM199511023331806 PMid:7565975
27. O'Keeffe ST, Lye M, Donnellan C, Carmichael DN. Reproducibility and responsiveness of quality of life assessment and six minute walk test in elderly heart failure patients. Heart 1998; 80: 377–82. PMid:9875117 PMCid:1728807
28. Bennett SJ, Perkins SM, Lane KA, Deer M, Brater DC, Murray MD. Social support and health-related quality of life in chronic heart failure patients. Qual Life Res 2001; 10: 671–82. doi:10.1023/A:1013815825500 PMid:11871588
29. Boratav K. İstanbul ve Anadolu'dan Sınıf Profilleri. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını; 1995.
30. De Groot V, Beckerman H, Lankhorst GJ, Bouter LM. How to measure comorbidity. A critical review of available methods. J Clin Epidemiol 2003; 56: 221–9. doi:10.1016/S0895-4356(02)00585-1 PMID: 12725876
31. Ware JE Jr, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF–36). I. Conceptual framework and item selection. Med Care 1992; 30: 473–83. doi:10.1097/00005650-199206000-00002 PMid:1593914
32. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Fişek G, Ölmez N, Memiş A. Kısa form-36'nın Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve tedavi 1999; 12: 102–6.
33. Eser E, Fidaner H, Fidaner C, Eser SY, Elbi H, Göker E. WHOQOL-Bref’in psikometrik özellikleri. 3P Dergisi (Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji) 1999; 7: 23– 40.
34. Herdman M, Fox-Rushby J, Badia X. ‘Equivalence’ and the translation and adaptation of health-related quality of life questionnaires. Qual Life Res 1997; 6: 237– 47. doi:10.1023/A:1026410721664
35. Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nd ed. Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates; 1988.
36. SSII Scientific Software International Inc. LISREL for Windows 8.54, Lincolnwood, IL, USA: 2003.
37. Tavşancıl E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Kitabevi; 2002.
38. TKD/Ulusal kalp sağlığı politikası. Available at: URL: http://www.tkd-online.org/UKSP/TKD_UlusalKalpSagligiPolitikasi_Taslak.pdf (Erişim tarihi:Ağustos 2009).
39. Türkiye istatistik yıllığı 2008. Yayın no: 3248. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu matbaası: 2009.
40. Braunstein JB, Anderson GF, Gerstenblith G, Weller W, Niefeld M, Herbert R, et al. Noncardiac comorbidity increases preventable hospitalizations and mortality among Medicare beneficiaries with chronic heart failure. J Am Coll Cardiol 2003; 42: 1226-33. doi:10.1016/S0735-1097(03)00947-1 PMID: 14522486
41. Jurgens CY, Moser DK, Armola R, Carlson B, Sethares K, Riegel B. The heart failure quality of life trialist collaborators. Symptom clusters of heart failure. Res Nurs Health 2009; 32: 551– 60. doi:10.1002/nur.20343 PMID: 19650069
42. Parshall MB, Welsh JD, Brockopp DY, Heiser RM, Schooler MP, Cassidy KB. Dyspnea duration, distress, and intensity in emergency department visits for heart failure. Heart Lung 2001;30: 47–56. doi:10.1067/mhl.2001.112492 PMID: 11174367 43. Jurgens CY, Hoke L, Byrnes J, Riegel B. Why do elders delay responding to heart failure symptoms? Nurs Res 2009; 58: 274- 82. doi:10.1097/NNR.0b013e3181ac1581 PMid:19609179
44. Wolinsky FD, Wyrwich KW, Nienaber NA, Tierney WM. Generic versus disease-specific health status measures: an example using coronary artery disease and congestive heart failure patients. Eval Health Prof 1998; 21: 216– 43. doi:10.1177/016327879802100205 PMID: 10183345
45. Papadopoulou EF, Mavrogeni SI, Dritsas A, Cokkinos DV. Assessment of quality of life using three activity questionnaires in heart failure patients after monthly, intermittent administration of levosimendan during a six-month period. Hellenic J Cardiol 2009; 50: 269-74. PMID: 19622496
46. Naylor MD, Brooten DA, Campbell RL, Maislin G, McCauley KM, Schwartz JS. Transitional care of older adults hospitalized with heart failure: A randomized, controlled trial. J Am Geriatr Soc 2004; 52: 675– 84. doi:10.1111/j.1532-5415.2004.52202.x PMid:15086645
47. Paukert AL, LeMaire A, Cully JA. Predictors of depressive symptoms in older veterans with heart failure. Aging Ment Health 2009; 13: 601– 10. doi:10.1080/13607860802459823 PMid:19629786
48. Cully JA, Jimenez DE, Ledoux TA, Deswal A. Recognition and Treatment of Depression and Anxiety Symptoms in Heart Failure. Prim Care Companion J Clin Psychiatry 2009; 11: 103– 9. doi:10.4088/PCC.08m00700 PMID: 19617942
49. Delville CL, McDougall G. Systematic review of depression in adults with heart failure: instruments and incidence issues. Ment Health Nurs 2008; 29: 1002– 17. doi:10.1080/01612840802274867 PMid:18770104
50. The WHOQOL Group. What Quality of Life? World Health Organization Quality of Life Assessment. World Health Forum 1996; 17: 354– 6. PMid:9060228

APA	Yilmaz E, ESER E, GÜRGÜN C, KĞLTÜRSAY H (2010). Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. , 526 - 538.
Chicago	Yilmaz Emel,ESER Erhan,GÜRGÜN Cemil,KĞLTÜRSAY Hakan Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. (2010): 526 - 538.
MLA	Yilmaz Emel,ESER Erhan,GÜRGÜN Cemil,KĞLTÜRSAY Hakan Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. , 2010, ss.526 - 538.
AMA	Yilmaz E,ESER E,GÜRGÜN C,KĞLTÜRSAY H Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. . 2010; 526 - 538.
Vancouver	Yilmaz E,ESER E,GÜRGÜN C,KĞLTÜRSAY H Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. . 2010; 526 - 538.
IEEE	Yilmaz E,ESER E,GÜRGÜN C,KĞLTÜRSAY H "Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği." , ss.526 - 538, 2010.
ISNAD	Yilmaz, Emel vd. "Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği". (2010), 526-538.

APA	Yilmaz E, ESER E, GÜRGÜN C, KĞLTÜRSAY H (2010). Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. Anadolu Kardiyoloji Dergisi, 10(6), 526 - 538.
Chicago	Yilmaz Emel,ESER Erhan,GÜRGÜN Cemil,KĞLTÜRSAY Hakan Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. Anadolu Kardiyoloji Dergisi 10, no.6 (2010): 526 - 538.
MLA	Yilmaz Emel,ESER Erhan,GÜRGÜN Cemil,KĞLTÜRSAY Hakan Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. Anadolu Kardiyoloji Dergisi, vol.10, no.6, 2010, ss.526 - 538.
AMA	Yilmaz E,ESER E,GÜRGÜN C,KĞLTÜRSAY H Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. Anadolu Kardiyoloji Dergisi. 2010; 10(6): 526 - 538.
Vancouver	Yilmaz E,ESER E,GÜRGÜN C,KĞLTÜRSAY H Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği. Anadolu Kardiyoloji Dergisi. 2010; 10(6): 526 - 538.
IEEE	Yilmaz E,ESER E,GÜRGÜN C,KĞLTÜRSAY H "Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği." Anadolu Kardiyoloji Dergisi, 10, ss.526 - 538, 2010.
ISNAD	Yilmaz, Emel vd. "Kronik Kalp Yetersizliği Anketi'nin (KKYA) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliği". Anadolu Kardiyoloji Dergisi 10/6 (2010), 526-538.