YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Hüseyin USLU (Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Kayseri, Türkiye)
Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi
5 3
Yıl: 2020 Cilt: 12 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 315 - 343 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.14784/marufacd.688366 İndeks Tarihi: 28-09-2022

YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Öz:
Bu çalışmada tasarruf-yatırım dengesi ile cari işlemler dengesi arasındaki ilişkiler,1980:Q1-2002:Q4 ve 2003:Q1-2019:Q1 dönemleri için iki farklı modelle incelenmiştir. Serilerin durağanlığı; Lee ve Strazicich (2003) yapısal kırılmalı birim kök testiyle incelenmiş ve 1980:Q1-2002:Q4 döneminde yatırım serisinin I(1), diğer se- rilerin I(0) oldukları belirlenmiştir. 1980-2002 dönemi tasarruflar ve yatırımlar serisi arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı, Sınır Testi ile incelenmiş ve serilerin eşbütünleşik oldukları görülmüştür. Modellerdeki yapı- sal kırılma tarihleri, Bai ve Perron (2003) yöntemiyle belirlenmiş, kukla değişkenlerle regresyon analizlerine ek- lenmiştir. 1980:Q1-2002:Q4 dönemi tasarruf ve yatırım değişkenleri arasındaki regresyon analizi ARDL yönte- miyle, diğer modeller için regresyon analizi EKK yöntemiyle gerçekleştirilmiş, Türkiye’de cari işlemler açığının 1980:Q1-2002:Q4 döneminde de 2003:Q1-2019:Q1 döneminde de zayıf formda sürdürülebilir olduğu, sürdü- rülebilirliğin 2003 sonrasında zayıfladığı tespit edilmiştir. Yatırım-tasarruf dengesi ile cari işlemler dengesi ara- sında, her iki dönemde de güçlü bir ilişkinin var olduğu bulunmuştur. Seriler arasındaki nedensellik ilişkileri; 1980-2002 döneminde Model 1 için Toda-Yamamoto (1995) yöntemiyle, diğer modeller için Granger (1969) testiyle incelenmiştir. Bu testler sonucunda; 1980:Q1-2002:Q4 döneminde de 2003:Q1-2019:Q1 döneminde de yurtiçi tasarruflardan, yurtiçi yatırımlara doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin olduğu bulunmuştur. 1980:Q1-2002:Q4 döneminde yatırım-tasarruf açığı ile cari işlemler açığı arasında herhangi bir nedensellik iliş- kisi tespit edilememiştir. 2003:Q1-2019:Q1 döneminde yatırım-tasarruf açığı ile cari işlemler açığı arasında iki yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur.
Anahtar Kelime: Cari İşlemler Dengesi Cari Açık Yurtiçi Tasarruflar Yurtiçi Yatırımlar Lee-Strazicich Toda-Yamamoto

IMPACTS OF DOMESTIC SAVING-INVESTMENT BALANCE ON CURRENT ACCOUNT BALANCE: A COMPERATIVE PERIODICAL ANALYSIS FOR TURKISH ECONOMY

Öz:
In this study; the relationships between saving-investment balance and current account balance is investi- gated for 1980:Q1-2002:Q4 and 2003:Q1-2019:Q1 periods using two different models. Stationarity of the series is tested by Lee and Strazicich (2003) structural break unit test and it is found that investment is I(1) and the other series are I(0). The existence of cointegration relationship between saving and investment for 1980:Q1- 2002:Q4 periods are investigated by Bounds Testing method and it is revealed that the series are cointegrated. Structural break dates in the models are determined by Bai and Perron (2003) method and added in the regres- sion analysis by dummy variables. Regression analysis between saving and investment for the period of 1980- 2002 is carried out by ARDL method and via OLS for other models. It is determined that current account defi- cit in Turkey is weakly sustainable for both 1980:Q1-2002:Q4 and 2003:Q1-2019:Q1 periods and sustainability got weaker after 2003. It is found that a robust relationship between saving-investment balance and current ac- count balance exists for both two periods. Causality relationship between the series is examined by Toda-Ya- mamoto (1995) method for Model 1 in 1980:Q1-2002:Q4 and by Granger (1969) method for other models. According to this analysis; one way causality from domestic savings to domestic investment for both 1980:Q1- 2002:Q4 and 2003:Q1-2019:Q1 periods. Any causality relationship between saving-investment deficit and cur- rent account deficit for 1980:Q1-2002:Q4 period cannot be found. For 2003:Q1-2019:Q1, two way causality is estimated between saving-investment deficit and current account deficit.
Anahtar Kelime: Current Account Balance Current Account Deficit Domestic Savings Domestic Investments Lee-Strazicich Toda-Yamamoto

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ANSARİ, I. Mohammed. (2004). “Sustainability of the US current account deficit: An econometric analysis of the ımpact of capital ınflow on domestic economy”, Journal of Applied Economics, VII(2), 249-269.
  • AYLA, Dilara. KÜÇÜKKALE, Yakup. (2017). “Cari Açıkların Sürdürülebilirliği: Bir Derleme”, Atatürk Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 1025-1041.
  • BOYA, Nevin. (2013). “ Türkiye’de cari işlemler açığının sürdürülebilirliği: Doğrusal olmayan bir yaklaşım”, Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Turkey.
  • BRİSSİMİS, N. Sophocles. HONDROYİANNİS, George. PAPAZOGLOU, Christos. TSAVEAS, T. Nicholas ve VASARDANİ, A. Melina. (2010). “Current account determinants and external sustainability in periods of structural change”, European Central Bank, Working Paper Series, No: 1243.
  • CSBB (2019). 2. bölüm: Yatırım ve tasarruf (Tablo II). 15.06.2019’de indirildi. http://www.sbb.gov.tr/ekono- mik-ve-sosyal-gostergeler/#154.002.1349032-1be70108-294c
  • DEVADAS, Sharmila and LOAYZA, Norman. (2018). When is a current account deficit bad? 14.06.2019’de indirildi. http://documents.worldbank.org/curated/en/507.731.538487989157/pdf/130415-BRI-PUB- LIC-ADD-SERIES-When-is-a-current-account-deficit-bad.pdf
  • DOĞAN, Emrah ve BAYRAÇ, H. Naci. (2014). “Türkiye’de Cari Açık Sorunu Üzerine Mikro Temelli Bir Yakla- şım”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 97-124.
  • DOĞAN, Emrah. (2014). “Türkiye’de cari açık sorununun yapısal nedenleri ve ekonomik etkileri”, Yayımlanma- mış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, Turkey.
  • DUMRUL, Cüneyt. (2010). “Türk ekonomisinde para ikamesinin belirleyicilerinin sınır testi yaklaşımı ile eş-bütünleşme analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, 199-231.
  • DURGUN KAYGISIZ, Ayşe. GÖZE KAYA, Dilek ve KÖSEKAHYAOĞLU, Levent. (2016). “Türkiye’de tasarruf, yatırım, cari açık ve büyüme: 1980-2014 dönemi üzerine bir nedensellik ilişkisi analizi”, Çankırı Karate- kin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 273-300.
  • EDWARDS, Sebastian. (2005). “Is the U.S. current account deficit sustainable? If not, how costly is adjustment likely to be?”, Brookings Papers on Economic Activity, 1, 211 – 288.
  • ENGLE, F. Robert. and GRANGER, W.J. Clive. (1987). “Co-integration and error correction: Representation, es- timation and testing”, Econometrica, 55(2), 251-276.
  • EVDS (2019a). Dış borçlar-brüt (Hazine ve Maliye Bakanlığı) (Üç Aylık). 17.06.2019’de indirildi. https://evds2. tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
  • EVDS (2019b). GSYİH-harcama yöntemiyle-cari fiyatlarla (TÜIK) (Bin TL) (Üç Aylık). 15.06.2019’da indirildi. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
  • FRİMPOG, Joseph Magnus and OTENG-ABAYİE, Eric Fosu. (2006). “Bounds testing approach: an exami- nation of foreign direct investment, trade, and growth relationships”, Munich Personal RePEc Archive MPRA Paper No. 352.
  • GÖKTAŞ, Özlem. BÖRKE – TUNALI, Çiğdem ve HEPSAĞ, Aycan. (2011). “The sustainability of current ac- count deficits in the presence of structural shift: The case of Turkey”, Middle Eastern Finance and Eco- nomics, 11, 132-141.
  • GRANGER, W. J. Clive. (1969). “Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral met- hods”, Econometrica, 37, 424 – 438.
  • GUJARATİ, N. Damodar and Porter, C. Dawn. (2012). “Temel ekonometri”, (5. Basımdan Çeviri). Çeviren: Ü. Şenesen ve G. G. Şenesen. İstanbul: Literatür Yayınları.
  • GÜNER, Zeynep Burcu. (2015). “Uzun ömürlülük riskinin sosyal güvenlik sistemi dengesine etkisi”, Sosyal Gü- venlik Uzmanları Derneği, Sosyal Güvence Dergisi, 7, 58-82.
  • HUSTED, Steven. (1992). “The emerging U.S. current account deficit in the 1980s: A cointegration analysis”, The Review of Economics & Statics, 74(1), 159-166.
  • IMF (2019). World Economic Outlook Database, April 2019. 14.06.2019’de indirildi. https://www.imf.org/ex- ternal/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=77&pr.y=11&sy=1980&ey=2019&scsm=1&s- sd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=186&s=NID_NGDP%2CNGSD_NGDP%2CBCA%2CBCA_NG- DPD&grp=0&a=#download
  • KARAHAN, Pınar. ve USLU, Nilgün Çağlarırmak. (2016). “Kredi hacmi ile cari açık arasındaki ilişki: Türkiye için dinamik bir analiz”, EconWorld2016 Congress, 10-12 August, London, UK.
  • KARUNARATNE, Neil Dias. (2010). “The sustainability of Australia’s current account deficits a reappraisal af- ter the global financial crisis”, Journal of Policy Modeling, 32(1), 81-97.
  • KAYA, Mehmet. (2016). “Türkiye’de cari açık sorunu ve nedenleri”, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10), 51-75.
  • KOÇ, Süleyman ve BAKIRTAŞ, İbrahim. (2016). “Türkiye’de cari açığın sürdürülebilirliği: Kointegrasyon testle- rinden bulgular”, Sosyal Bilimler Dergisi, 49, 252 – 277.
  • LİM, Christine and MCALEER, Michael. (2001). “Cointegration analysis of quarterly tourism demand by Hong Kong and Singapore for Australia”, Applied Economics, 33, 1599-1619.
  • MANGIR, Fatih ve ERTUĞRUL, Hasan Murat. (2012). “Sermaye hareketliliği, tasarruf ve yatırım ilişkisi: Tür- kiye örneği”, İktisat İşletme ve Finans, 27(317), 61 – 87.
  • MATSUBAYASHİ, Yoichi. (2005). “Are US current account deficits unsustainable? Testing for the private and government ıntertemporal budget constraints”, Japan and the World Economy, 17, 223 – 237.
  • MİLESİ-FERRETTİ, Gian Maria and RAZİN, Assaf. (1996). “Sustainability of persistent current account defi- cits”, NBER, WP, No. 5467.
  • NKORO, Emeka & UKO, Aham Kelvin. (2016). “Autoregressive Distributed Lag (ARDL) cointegration tech- nique: Application and interpretation”, Journal of Statistical and Econometric Methods, 5(4), 63-91.
  • OLADİPO, S. Olajide. (2009). “Does saving really matter for growth in developing countries? The case of a small open economy”, 17.06.2019’de erişildi. https://economics.ca/2009/papers/0619.pdf
  • OLİVEİ, P. Giovanni. (2000). “The role of savings and ınvestment in balancing the current account: Some empi- rical evidence from the United States”, New England Economic Review, July/August.
  • PARK, Donghyun and SHİN, Kwanho. (2009). “Saving, investment, and current account surplus in developing Asia”, ADB Economics Working Paper Series, No. 158.
  • PESARAN, M. Hashem. SHİN, Yongcheol and SMİTH, J. Richard. (2001). “Bounds testing approaches to the analysis of level relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 226 – 339.
  • POLAT, Mehmet Ali. (2018). “Büyük resesyon sonrası makro ihtiyati politikalar: Türkiye örneği”, Yayımlanmamış Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, Turkey.
  • QUİNTOS, E. Carmela. (1995). “Sustainability of the deficit process with structural shifts”, Journal of Business and Economic Statistics, 13, 409–417.
  • REİSEN, Helmut. (1997). “Sustainable and excessive current account deficits”, The Unitied Nations University, Working Paper, No: 133.
  • ROUBİNİ, Nouriel and WATCHEL, Paul. (1998). “Current account sustainability in transition economies”, NBER Working Paper Series, No. 6468.
  • SMM (2018). BES’ten Çıkmak Yasak. 14.06.2019’de erişildi. https://www.smmmgundem.com/besten-cik- mak-yasak/
  • SOLOW, M. Robert. (1956). “A contribution to the theory of economic growth”, Quarterly Journal of Economics, 70, 65-94.
  • SWAN, T.W. (1956). “Economic growth and capital accumulation”, Economic Record, 32, 334 – 361.
  • TELATAR, Erdinç. (2011). “Türkiye’de cari açık belirleyicileri ve cari açık krediler ilişkisi”, Bankacılar Dergisi, 78, 22-34.
  • THAO, Do Thao and HUA, Zhang Jian. (2016). “ARDL bounds testing approach to cointegration: Relationship international trade policy reform and foreign trade in Vietnam”, International Journal of Economics and Finance, 8(8), 84 – 94.
  • TODA, Y. Hiro and YAMAMOTO, Taku. (1995). “Statistical inference in vector autoregressions with possbly in- tegrated process”, Journal of Econometrics, 66, 225-250.
  • TÜRKAY, Hakan. (2013). “Türkiye’de cari açık, bütçe açığı ve yatırım tasarruf açığı ilişkisi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 253-269.
  • ULUCAK, Recep ve ERDEM, Ekrem. (2012). “Çevre-iktisat ilişkisi ve Türkiye’de çevre politikalarının etkinliği”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(6), 78-98.
  • UYGUR, Ercan. (2004). “Cari açık tartışmaları”, İktisat, İşletme ve Finans, 19(222), 5-20.
  • UYGUR, Ercan. (2012). “Türkiye’de cari açık tartışmaları”, Econstor, Turkish Economic Association, Ankara, Discussion Paper, No. 2012/25.
APA USLU H (2020). YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. , 315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
Chicago USLU Hüseyin YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. (2020): 315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
MLA USLU Hüseyin YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. , 2020, ss.315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
AMA USLU H YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. . 2020; 315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
Vancouver USLU H YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. . 2020; 315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
IEEE USLU H "YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ." , ss.315 - 343, 2020. 10.14784/marufacd.688366
ISNAD USLU, Hüseyin. "YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ". (2020), 315-343. https://doi.org/10.14784/marufacd.688366
APA USLU H (2020). YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
Chicago USLU Hüseyin YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 12, no.22 (2020): 315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
MLA USLU Hüseyin YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, vol.12, no.22, 2020, ss.315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
AMA USLU H YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2020; 12(22): 315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
Vancouver USLU H YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2020; 12(22): 315 - 343. 10.14784/marufacd.688366
IEEE USLU H "YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ." Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12, ss.315 - 343, 2020. 10.14784/marufacd.688366
ISNAD USLU, Hüseyin. "YURTİÇİ TASARRUF-YATIRIM DENGESİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN DÖNEMSEL KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ". Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 12/22 (2020), 315-343. https://doi.org/10.14784/marufacd.688366
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 3:31

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları