E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
Yıl: 2022 Cilt: 18 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 797 - 814 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17130/ijmeb.1015102 İndeks Tarihi: 30-09-2022
E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
Öz: Enerjide meydana gelen gelişimle büyüme kavramına destek verilmesi günümüzde kaçınılmaz bir hal almıştır. Enerji, insanların temel gereksinimlerini gidermek için bile en gerekli bir olgu durumuna gelmiştir. Gerek gıda gerek barınma gerekse de seyahat düşünüldüğünde evin ısınması, yemeğin pişmesi ve ulaşımın sağlanmasına olan gereksinim, enerjinin insan hayatındaki yerini öne çıkarmaktadır. Bu amaçla yapılan bu çalışmada, E7 ülkeleri kapsamında yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin belirlenmesi amacıyla heterojenliği dikkate alan Emirmahmutoğlu ve Köse nedensellik testi uygulanmıştır. Nedensellik testi sonucunda panel genelinde yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasında %1 anlamlılık düzeyinde çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu bulgusu elde edilmiştir. Nedensellik ilişkisi ülke bazlı incelendiğinde ise Türkiye için yenilenebilir enerji tüketiminden ekonomik büyümeye doğru %10 anlamlılık düzeyinde, Brezilya için ekonomik büyümeden yenilenebilir enerji tüketimine doğru %1 anlamlılık düzeyinde, Çin için ekonomik büyümeden yenilenebilir enerji tüketimine doğru %1 anlamlılık düzeyinde ve Rusya için ekonomik büyümeden yenilenebilir enerji tüketimine doğru %5 anlamlılık düzeyinde tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu bulgusu elde edilmiştir.
Anahtar Kelime: INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP OF RENEWABLE ENERGY CONSUMPTION AND ECONOMIC GROWTH IN E7 COUNTRIES
Öz: It has become inevitable today to support the concept of growth with the development in energy. Energy has become a most necessary phenomenon even to meet the basic needs of people. When considering food, shelter and travel, the need for heating the house, cooking the food and providing transportation highlights the place of energy in human life. For this purpose, in this study, the relationship between renewable energy consumption and economic growth within the scope of E7 countries was examined. In order to determine the causality relationship between the variables, Emirmahmutoğlu and Köse causality test, which takes heterogeneity into account, was applied. As a result of the causality test, it was found that there is a bidirectional causality relationship at the 1% significance level between renewable energy consumption and economic growth throughout the panel. When the causality relationship is analyzed on a country basis, it is seen that for Turkey at the 10% significance level from renewable energy consumption to economic growth, 1% significance level from economic growth to renewable energy consumption for Brazil, 1% significance level from economic growth to renewable energy consumption for China, and from economic growth to renewable energy consumption for Russia. It was found that there is a one-way causality relationship towards energy consumption at the 5% significance level.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akçiçek, Ö. (2015). Ekonomik büyüme ve yenilenebilir enerji tüketimi-üretimi ilişkisi; Türkiye örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Alam, M. S. (2006). Economic growth with energy. Munich Personal RePEc Archive. Northeastern University, Boston.
- Albayrak, K. (2019). Türkiye’nin enerji ekonomisi ve cari açık için yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). KTO Karatay Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Altıner, A. (2019). MINT ülkelerinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: panel nedensellik analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(2), 369-378.
- Apergis, N. & Payne, J. E. (2010). Renewable energy consumption and economic growth: evidence from a panel of OECD countries. Energy Policy, 38, 656-660.
- Bhattacharya, M., Paramati, S. R., Öztürk, İ. & Bhattacharya, S. (2016). The effect of renewable energy consumption on economic growth: evidence from top 38 countries. Applied Energy, 162, 733-741.
- Breusch, T.S. & A.R. Pagan (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47, 239-253.
- Chudik, A. & Pesaran, M. H. (2013). Large panel data models with cross-sectional dependence: A survey. CESifo Working Paper, No. 4371, Center for Economic Studies and ifo Institute (CESifo), Munich.
- Çıtak, E. & Kılınç Pala, P. B. (2016). Yenilenebilir enerjinin enerji güvenliğine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 79-102. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sbe/ issue/27211/292174.
- Dumrul, Y. (2011). Enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi teori ve Türkiye uygulaması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Efeoğlu, R. & Pehlivan, C. (2018). Türkiye’de enerji tüketimi ve cari bütçe açısından ekonomik büyümeye katkı. Politik Ekonomik Kuram, 2 (1), 103-123.
- Emirmahmutoğlu, F. & Köse, N. (2011). Testing for granger causality in heterogeneous mixed panels. Economic Modelling, 28(3), 870-876.
- Erataş, F., Nur, H. B. & Özçalık, M. (2013). Feldstein-Horioka bilmecesinin gelişmiş ülke ekonomileri açısından değerlendirilmesi: Panel veri analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 18-33.
- Erdoğan, S., Gedikli, A. & Kırca, M. (2019). A note on time-varying causality between natural gas consumption and economic growth in Turkey. Resources Policy, 64, 101504.
- Fisher, R.A. (1932). Statistical methods for research workers. 4th edition, Edinburgh: Oliverand Boyd.
- Gürsucu, O. (2021). Enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve finansal gelişme ilişkisi: Türkiye örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9(2), 69-79.
- Hassan, M. S., Tahir, M. N., Wajid, A., Mahmood, H. & Farooq, A. (2017). Natural gas consumption and economic growth in Pakistan: Production function approach. Global Business Review, 19(2), 1–14.
- Inglesi-Lotz, R. (2016). The impact of renewable energy consumption to economic growth: A panel data application. Energy Economics, 53, 58-63.
- Karagöl, E. T. & Kavaz, İ. (2017). Dünyada ve Türkiye’de yenilenebilir enerji. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları (SETA) Vakfı Yayınları, No: 197.
- Kesbiç, C. Y. & Salkım Er, A. (2017). Yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: AB ülkeleri ve Türkiye için bir panel veri analizi. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 4(2), 135-154.
- Kızılbay, S. (2017). Ekonomik büyüme perspektifinden; yenilenebilir enerji kaynakları ve sürdürülebilir kalkınma arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Gebze Teknik Üniversitesi.
- Koç, E. & Kaplan, E. (2008). Dünya’da ve Türkiye’de genel enerji durumu 1.bölüm: Dünya değerlendirilmesi. https://www.termodinamik.info/bilimsel/dunya-da-ve-turkiye-de-genelenerji- durumu-1-bolum-dunya-degerlendirmesi.
- Koç, E. & Kaya, K. (2015). Enerji kaynakları–yenilenebilir enerji durumu. Mühendis ve Makina, 56(668), 36-47.
- Konat, G. (2021). Yeni sanayileşmekte olan ülkelerde yenilenebilir enerji tüketimi durağan mı? RALS- LM testinden kanıtlar. Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(2), 180-192.
- Lim, H.J. & Yoo, S.H. (2012). Natural gas consumption and economic growth in Korea: A causality analysis. Energy Sources: Part B: Energy Econonomics, Planning, and Policy, 7(2), 169–176.
- Menegaki, A. & Tugcu, C. (2016). The sensitivity of growth conservation, feedback & neutrality hypothesis to sustainable accounting. Energy for Sustainable Development, 34, 77-87.
- Kojo Menyah; Yemane Wolde-Rufael (2010). Energy consumption, pollutant emissions and economic growth in South Africa, 32(6), 1374–1382.
- Kula, F. (2014). The long-run relationship between renewable electricity consumption and GDP: Evidence from panel data. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 9(2), 156-160.
- Ocal, O. & Aslan, A. (2013). Renewable energy consumption–economic growth nexus in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 28, 494-499.
- Örgün, B.O. & Pala, A. (2017). Enerji tüketimi, dışa açıklık ve ekonomik büyüme ilişkisi: 28 Avrupa Birliği ülkesi için panel granger nedensellik analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(623), 9-20.
- Özbay, F. & Pehlivan, C. (2020). Relationship between the use of renewable energy, carbon dioxide emission, and economic growth: An empirical application on Turkey. In Handbook of Research on Strategic Management for Current Energy Investments, (339-355). IGI Global.
- Özcan, B. & Öztürk, İ. (2019). Renewable energy consumption-economic growth nexus in emerging countries: A bootstrap panel causality test. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 104, 30-37.
- Öztürk, I. (2010). A literature survey on energy-growth nexus. Energy Policy, 38(1), 340-349.
- Pesaran, H. M. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Working Paper No:0435, University of Cambridge.
- Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root in the presence of cross-section dependence, Journal of Applied Econometrics, 22, 265- 312.
- Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
- Prendergast, O. (2017). Wealth and renewable energy a statistical analysis across european countries. Department of political scince centre for European studies, 1-49.
- Salim, R. A., Hassan, K. & Shafiei, S. (2014). Renewable and nonrenewable energy consumption and economic activities: Further evidence from OECD countries. Energy Economic, 44, 350-360.
- Sebri, M. & Ben-Salha, O. (2014). On the causal dynamics between economic growth, renewable energy consumption, CO2 emissions and trade openness: Fresh evidence from BRICS countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 39, 14-23.
- Seydioğulları, H. S. (2013). Sürdürülebilir kalkınma için yenilenebilir enerji. Planning, 23(1), 19-25.
- Su, L. & Chen, Q. (2013). Testing homogeneity in panel data models with interactive fixed effects. Econometric Theory, 29(6), 1079-1135.
- Şenel, M. C. (2012). Rüzgâr türbinlerinde güç iletim. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(2).
- Şengelen, H. E. (2016). Yenilenebilir enerji kaynakları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin panel veri analizi ile incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şengönül, A. & Koşaroğlu Ş.M. (2018). Elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: BRICS ülkeleri için bir uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 431- 447.
- Türe, H. & Akdi, Y. (2005). Mevsimsel koentegrasyon: Türkiye verilerine bir uygulama. VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, İstanbul.
- Uçak, S. (2010). Sürdürülebilir kalkınma bağlamında alternatif enerji ve enerji üretimi büyüme ilişkisi: Panel veri analizi, Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi.
- World Bank. (2022). https://data.worldbank.org/. Erişim Tarihi: 01.10.2021.
- Yokuş, T. (2017). Enerji kaynaklı cari açık: Güneş enerjisi yatırım modeli ile çözümü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Zhi-Guo, L., Cheng, H. & Dong-Ming, W. (2018). Empirical research on the relationship between natural gas consumption and economic growth in the Northeast Asia. Energy & Environment. 29(2), 216–231.
| APA | HAN A (2022). E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. , 797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| Chicago | HAN Ayşegül E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. (2022): 797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| MLA | HAN Ayşegül E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. , 2022, ss.797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| AMA | HAN A E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. . 2022; 797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| Vancouver | HAN A E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. . 2022; 797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| IEEE | HAN A "E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ." , ss.797 - 814, 2022. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| ISNAD | HAN, Ayşegül. "E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ". (2022), 797-814. https://doi.org/10.17130/ijmeb.1015102 |
| APA | HAN A (2022). E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(3), 797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| Chicago | HAN Ayşegül E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 18, no.3 (2022): 797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| MLA | HAN Ayşegül E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, vol.18, no.3, 2022, ss.797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| AMA | HAN A E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 2022; 18(3): 797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| Vancouver | HAN A E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 2022; 18(3): 797 - 814. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| IEEE | HAN A "E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18, ss.797 - 814, 2022. 10.17130/ijmeb.1015102 |
| ISNAD | HAN, Ayşegül. "E7 ÜLKELERİNDE YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ". Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 18/3 (2022), 797-814. https://doi.org/10.17130/ijmeb.1015102 |
