PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ

ERTÜRK, Emin; baysal kar, bahar

PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ

Emin ERTÜRK, (Bursa Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Bursa, Türkiye)

Bahar BAYSAL KAR (Bursa Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Bursa, Türkiye)

Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi

1 1

Yıl: 2021 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 91 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 30-09-2022

PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ

Öz:

Bu çalışmada, Türkiye için ampirik olarak para talebi fonksiyonu tahmin edilmektedir. Bu amaçla, para talebinin, reel gelirin, nominal faiz oranının, enflasyon oranının ve nominal efektif döviz kurunun fonksiyonu olduğu varsayılmıştır. Para talebi fonksiyonuna döviz kurunun dahil edilmesi para ikamesi hipotezinin test edilmesine olanak sağlamaktadır. Ampirik analizde 2005-2019 dönemine ait aylık verilerden faydalanılmıştır. Geleneksel ekonometrik yaklaşımlarda ortaya çıkabilecek olası yanlılığı ortadan kaldırmak için yapısal değişimleri açıklayan tahmin yöntemleri kullanılmıştır. Tahmin sonuçlarına göre para talebi reel gelirin pozitif ve nominal faiz, enflasyon ve nominal döviz kurunun negatif fonksiyonudur. Ayrıca istikrar testlerine göre yapısal değişmenin yaşandığı dönem sonrasında para talebinin istikrarlı olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime: Para talebi para ikamesi yapısal kırılma Türkiye

ESTIMATION OF DEMAND FOR MONEY AND CURRENCY SUBSTITUTION: AN EMPIRICAL ANALYSIS WITH STRUCTURAL BREAK TESTS FOR TURKEY

Öz:

In this paper, the money demand function is estimated for Turkey. For this purpose, the demand for money is assumed to be as the function of real income, nominal interest rate, inflation rate and nominal effective exchange rate. The inclusion of the nominal exchange rate in the money demand function allows the testing of the money substitution hypothesis. In the empirical analysis, monthly data for the period 2005-2019 are utilized. The estimation techniques that explain the structural changes are used in order to eliminate the possible bias in traditional econometric approaches. According to the estimation results, the demand for money is positive function of real income and negative function of nominal interest, inflation and nominal exchange rate. Moreover, according to the stability tests, it is found that the demand for money is not stable after the period of structural change.

Anahtar Kelime: Money demand currency substitution structural breaks Turkey

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKÇAY, O. C., ALPER, C.E., ve KARASULU, M. (1997). Currency substitution and exchange rate instability: The Turkish case. European Economic Review, 41, 827-835.
AKKAYA, Y. ve GÜRKAYNAK R.S. (2012). Cari açık, bütçe dengesi, finansal istikrar ve para politikası: heyecanlı bir dönemin izi. İktisat İşletme ve Finans, 27(315), 93-119.
ALP, B. ve YALÇIN, C. (2015). Türkiye’de şirketlerin borç dolarizasyonu ve büyüme performansı (liability dollarization and growth performance of non-financial firms in turkey). Central Bank Working Papers,15/01, 1-44.
APERGIS, N. (2015). Long-run estimates of money demand: New evidence from east asian countries and the presence of structural break. Applied Economics, 47(31), 3276-3291.
BAHMANI-OSKOOEE, M., ve MALIXI, M. (1991). Exchange rate sensitivity of the demand for money in LDCs. Applied Economics 23: 1377–1384.
BAHMANI-OSKOOEE, M., ve TECHARATANACHAI, M. (2001). Currency substitution in Thailand. Journal of Policy Modeling, 23(2), 141-145.
BAHMANI-OSKOOEE, M., ve KARACAL, M. (2006). The demand for money in turkey and currency substitution. Applied Economics Letters, 13, 635-642.
BAHMANI-OSKOOEE, M., WANG, Y. ve XI, D. (2012). Economic uncertainty, monetary uncertainty and the demand for money in China. The Chinese Economy 45: 26–37.
BAHMANI-OSKOOEE, M., HALICIOGLU, F. ve BAHMANI, S. (2017). Do exchange rate changes have symmetric or asymmetric effects on the demand for money in turkey?. Applied Economics, 49(42), 4261-4270.
BALL, L. (2001). Another look at long-run money demand. Journal of Monetary Economics, Elsevier, 47(1), 31-44.
BENATI, L., LUCAS, R. E., NICOLINI, J. P. ve WEBER, W. (2017). International evidence on long-run money demand. Minneapolis FED Research Working Paper, No. 738, Retrieved July 3, 2019, https://www. minneapolisfed.org/research/wp/wp737.pdf.
BERGEVIN, P. ve LAIDLER, D. E. W. (2010). Putting money back into monetary policy: A monetary anchor for price and financial stability. C.D. Howe Institute Commentary, No. 312, October 2010. Retrieved June 15, 2019, https://ssrn.com/abstract=1713948.
BORDO, M. D. ve CHOUDHRI, E. U. (1982). Currency substitution and the demand for money: some evidence for Canada. Journal of Money, Credit and Banking, 14(1), 48-57.
CALVO, G. ve VEGH, C. (1992). Currency substitution in developing countries: An introduction.” MPRA Paper No. 20338, 1-31. Retrieved September 3, 2019, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/20338/
CİVCİR, İ. (2003). Money demand, financial liberalization and currency substitution in Turkey. Journal of Economic Studies, 30(5), 514-534.
CUDDINGTON, J. T. (1983). Currency substitution, capital mobility and money demand. Journal of International Money and Finance, 2(2), 111-133.
ERTÜRK, E. (1991). Türkiye iktisadında yeni bir boyut para ikamesi: Kavram, teori, oluşum süreci ve sonuçları. Uludağ Yayınları, Bursa.
FRIEDMAN, M. (1956). The quantity theory of money: A restatement. Collected Works of Milton Friedman Project Records. Hoover Institution Archives, Stanford, CA. http://miltonfriedman.hoover.org.
GIOVANNINI, A. ve TURTELBOOM, B. (1992). Currency substitution. NBER Working Papers, No. 4232, National Bureau of Economic Research, Inc.
GLYNN, J., PERERA, N. ve VERMA, R. (2007). Unit root tests and structural breaks: A survey with applications. Revista De Me Todos Cuantitativos Para La EconomIa Y La Empresa (3), Paginas, 63–79.
GREGORY, A. W. ve HANSEN, B. E. (1996a). Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70 (1), 99-126.
GREGORY, A. W. ve HANSEN, B. E. (1996b). Practitioners corner: Tests for cointegration in models with regime and trend shifts. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 58 (3), 555-560.
GÜRKAYNAK, R. S., KANTUR, Z., TAŞ, M. A. ve YILDIRIM, S. (2015). Monetary policy in turkey after central bank independence. CFS Working Paper No. 520. Retrieved July 10, 2019, https://ssrn.com/abstract=2676570.
KAMIN, S. B., ve ERICSSON, N.R. (2003). Dollarization in post-hyperinflationary Argentina. Journal of International Money and Finance, 22 (2), 185-211.
KUMAR, S. ve WEBBER, D. J. (2013). Australasian money demand stability: Application of structural break tests. Applied Economics, 45(8), 1011-1025.
LEE, J. ve STRAZICICH, M. C. (2003). Minimum lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. The Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
LEE, J. ve STRAZICICH, M. C. (2004). Minimum LM unit root test with one structural break. Manuscript, Department of Economics, Appalachian State University, 1-16.
LEE, J. ve STRAZICICH, M. C. (2013). Minimum LM unit root test with one structural break. Economics Bulletin, 33(4), 2483-2492.
MCKINNON, R. I. (1982). Currency substitution and instability in the world dollar standard. American Economic Review, American Economic Association, 72(3), 320-333.
METİN-ÖZCAN, K. ve US, V. (2007). Dedollarization in Turkey after decades of dollarization: A myth or reality?. Physica, 385, 292-306.
MUTLUER, D. ve BARLAS, Y. (2012). Modeling the Turkish broad money demand. Central Bank Review, 2(2), 55-75.
ORTIZ, G. (1983). Dollarization in Mexico: Causes and consequences. Financial policies and the world capital market: The problem of Latin American countries. University of Chicago Press, 71-106.
ÖZATAY, F. (2011). Parasal iktisat: Kuram ve politika, 1. Basım, Efil Yayınevi, Ankara.
ÖZATAY, F. (2012). Para politikasında yeni arayışlar. İktisat ve Toplum, 15, 20-30.
ÖZATAY, F. (2015). 2000’li yıllarda Türkiye ekonomisi. İktisat, İşletme ve Finans, 30 (350), 9-24.
ÖZATAY, F. (2017). 2017 Değerlendirmesi (2). Dünya, 27 Aralık.
ÖZATAY, F. (2018). Çözüm Var ve Zor Değil. Dünya, 23 Mayıs.
ÖZATAY, F. (2019). Ezberleri Bozun Lütfen. Dünya, 12 Aralık.
PARK, J. Y. (1992). Canonical cointegrating regressions. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 119-143.
PHILLIPS, P. C. B. ve HANSEN, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I(1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99–125.
PROCK, J., SOYDEMİR, G. A. ve ABUGRI, B. A. (2003). Currency substitution: Evidence from Latin America. Journal of Policy Modeling, 25(4), 415-430.
RAMIREZ-ROJAS, C. (1985). Currency substitution in Argentina, Mexico, and Uruguay. Staff Papers (International Monetary Fund), 32(4), 629-667.
SAMRETH, S. (2008). Estimating money demand function in Cambodia: ARDL approach. MPRA Paper No. 16274,
SCACCIAVILLANI, F. (1995). Exchange Rate Movements, Inflation Expectations, and Currency Substitution in Turkey. IMF Working Papers 95/111, International Monetary Fund.
SELÇUK, F. (1994). Currency Substitution in Turkey. Applied Economics, 26(5), 509-518.
TAŞSEVEN, Ö., FİTZSİMMONS, A.P. ve ELİFOĞLU, I. H. (2015). Currency substitution in Turkey: Macroeconomic determinants. Journal of Emerging Markets, 20(1-2), 52-69.
THOMAS, L. R. (1985). Portfolio theory and currency substitution. Journal of Money, Credit and Banking, 17(3), 347-357.
YEYATİ, E. L. (2003). Financial dedollarization: A carrot and stick approach. Universidad Torcuato di Tella, Centro de Investigación en Finanzas.
YAZGAN, M.E. ve ZER-TOKER, İ. (2010). Currency substitution, policy rule and pass-through: Evidence from Turkey. Applied Economics, Taylor & Francis Journals, 42(18), 2365-2378.
ZIVOT, E. ve ANDREWS, D. W.K. (1992). Further evidence on the Great Crash, the oil-price shock, and the unit- root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251–270.

APA	ERTÜRK E, baysal kar b (2021). PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. , 91 - 110.
Chicago	ERTÜRK Emin,baysal kar bahar PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. (2021): 91 - 110.
MLA	ERTÜRK Emin,baysal kar bahar PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. , 2021, ss.91 - 110.
AMA	ERTÜRK E,baysal kar b PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. . 2021; 91 - 110.
Vancouver	ERTÜRK E,baysal kar b PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. . 2021; 91 - 110.
IEEE	ERTÜRK E,baysal kar b "PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ." , ss.91 - 110, 2021.
ISNAD	ERTÜRK, Emin - baysal kar, bahar. "PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ". (2021), 91-110.

APA	ERTÜRK E, baysal kar b (2021). PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(1), 91 - 110.
Chicago	ERTÜRK Emin,baysal kar bahar PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 17, no.1 (2021): 91 - 110.
MLA	ERTÜRK Emin,baysal kar bahar PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.17, no.1, 2021, ss.91 - 110.
AMA	ERTÜRK E,baysal kar b PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021; 17(1): 91 - 110.
Vancouver	ERTÜRK E,baysal kar b PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021; 17(1): 91 - 110.
IEEE	ERTÜRK E,baysal kar b "PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ." Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17, ss.91 - 110, 2021.
ISNAD	ERTÜRK, Emin - baysal kar, bahar. "PARA TALEBİ TAHMİNİ VE PARA İKAMESİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI TESTLERLE AMPİRİK BİR ANALİZ". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 17/1 (2021), 91-110.