Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları
Yıl: 2022 Cilt: 32 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 213 - 222 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29133/yyutbd.865341 İndeks Tarihi: 25-10-2022
Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları
Öz: Buğday, ekiliş alanı ve üretimi bakımından tüm dünyada ilk sırada yer alan önemli bir ürünlerden biridir. Buğday üretiminde kalite ve miktar kayıplarına sebep olan etmenler arasında bulunan böcekler takip edilmesi ve kontrol altında tutulması gereken zararlı gruplarındandır. Bu çalışma Van ili ve ilçelerinde (Bahçesaray, Başkale, Çaldıran, Çatak, Edremit, Erciş, Gevaş, Gürpınar, Muradiye, Özalp, Saray ve Tusba) Mayıs-Ağustos 2017 tarihlerinde gerçekleştirilmiş ve buğday tarlalarında bulunan böcek türleri saptanmıştır. Zararlı ve faydalı türlerin örneklenmesi, standart süpürme ağları kullanılarak ve elle toplanarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonunda 165 ayrı lokasyonda 7 takım ve 39 familyaya bağlı 66 tür bulunmuştur. Türlerin dağılımları Coleoptera takımında 12 familyaya bağlı 26 tür, Hemiptera takımında 10 familyaya bağlı 19 tür, Diptera takımında 8 familyaya bağlı 9 tür, Hymenoptera takımında 5 familyaya bağlı 6 tür, Orthoptera takımında 2 familyaya bağlı 2 tür, Neuroptera takımında 1 familyaya bağlı 2 tür ve Thysanoptera takımına bağlı 1 tür olarak kaydedilmiştir. Bu çalışma ile Van ve çevresinde buğday alanlarında bulunan zararlı türler, yayılış alanları, yoğunlukları ve bunların doğal düşmanlarının bölgedeki varlığı hakkında ilk kez kapsamlı bilgiler elde edilmiştir.
Anahtar Kelime: Harmful and Beneficial Insect Species and Their Distributions in Wheat Areas in Van Province
Öz: Wheat is one of the most important crops globally in cultivation and production. Insects, which are among the factors that cause quality and quantity losses in wheat production, are among the pest groups that should be monitored and kept under control. This study was carried out in Van province and its districts (Bahçesaray, Başkale, Çaldıran, Çatak, Edremit, Erciş, Gevaş, Gürpınar, Muradiye, Özalp, Saray and Tusba) in May-August 2017 and insect species found in wheat fields were determined. The samplings of harmful and beneficial species were carried out using standard sweep nets and by hand collection. At the end of the study, 66 species belonging to 7 orders and 39 families were found in 165 different localities. Distributions of the species were recorded as 26 species belonging to 12 families in Coleoptera, 19 species belonging to 10 families in Hemiptera, 9 species belonging to 8 families in Diptera, 6 species belonging to 5 families in Hymenoptera, 2 species belonging to 2 family in Orthoptera, 2 species belonging to 1 family in Neuroptera, and 1 species in Thysanoptera. With this study, for the first time, comprehensive information was obtained about the pest species found in the wheat fields in and around Van, their distributions, densities, and the presence of their natural enemies in the region.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alkan, B. (1948). Orta Anadolu Hububat Zararlıları (Zararlı Hayvan ve Böcekler). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No 1. Ankara,132 s.
- Altinayar, G. (1975). Ekin sap arıları [Cephus pygmaeus (L.) ve Trachelus tabidus (F.)(Hymenoptera: Cephidae)]'nın Kony ilinde biyo-ekolojileri, sebep oldukları ürün kayıpları ve savaş yolları üzerinde araştırmalar.
- Anonim (1995). Ziraat Müdürlüğü Teknik Talimatı. Zirai Mücadele Enstitüsü Yayınları, Ankara.
- Anonim (2021). Türkiye İstatistik Kurumu. Retrieved from www.tuik.gov.tr
- Bulu, Y. (1995). Çukurova’da Sulanan ve Sulanmayan Buğday ve Pamuk Tarlalarındaki Böcek Faunasının Saptanması (Yüksek Lisans Tezi). ÇÜ. Fen Bil. Ens., Bitki Koruma Anabilimdalı, Adana.
- Dörtbudak, Y. (1974). Güneydoğu Anadolu’da Eurygaster türleri, tanınmaları, yayılış alanları ve populasyon yoğunlukları üzerinde araştırmalar. T.C. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Zirai Müc. ve Zir.Kar. Gn. Md. Araştırma Eserleri Serisi Yedigün Mat., Ankara 40 s.
- Duran, M. (1971). Orta Anadolu’da ekinlerde zarar yapan Ekin koşnili (Margarodes (Porphyrophora) tritici Bod.) üzerinde araştırmalar. Bit. Kor. Bült. Ek. Yayın No: 1, 80 s.
- Duran, M., Altınayar, G., Koyuncu, N., & Dörtbudak, Y. (1979). Isparta ili hububat alanlarında Ekin güvesi (Syringopais temperatella Led.)’nin toprakta canlı kalma süresi, yol açtığı ürün kayıpları ve savaş yöntemleri üzerinde araştırmalar. Bit. Kor.Bült., 18(1), 1-15 s.
- Elmalı, M. (1993). Konya ilinde buğdaylarda zarar yapan yaprakbiti türleri ve faydalı faunanın tespiti ile en yaygın türün biyoekolojisi üzerinde araştırmalar. Ankara Üni. Fen Bil. Ens., Bitki Koruma Anabilimdalı, Ankara, Doktora Tezi, 156s.
- Hatchett, J. H., Starks, K. J., & Webster, J. A. (1987). Insect and Mite Pests of Wheat. Ed: E. G. Heyne, Agronomy Monographs, https://doi.org/10.2134/agronmonogr13.2ed.c34.
- Heip, C., & Engels, P. (1974). Comparing species diversity and evenness indices. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 54(3), 559-563.
- Heip, C., Herman, P., & Soetaert, K. (1998). Indices of diversity and evenness. Oceanis, 24(4), 61-88.
- İmren, M., Toktay, H., Bozbuğa, R., Orakcı, G. E., Dababat, A., & Elekcioğlu, İ. H. (2014). Uluslararası bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin Tahıl kist nematodları, Heterodera avenae (Wollenweber, 1924), Heterodera filipjevi (Madzhidov, 1981) Stelter and Heterodera latipons (Franklin, 1969) karşı genetik dayanıklılığının belirlenmesi. Turkish Journal of Entomology, 37(3), 277-282.
- İslamoğlu, M., & Kornoşor, S. (2003). Investigations on the adult parazitoits (Diptera, Tachinidae) of the sunn pest in owerwintering site and wheat fields in Gaziantep and Kilis. Bitki Koruma Bülteni, 43(1).
- Karman, M., Kaya, O., & Kavut, H. (1971). Ege bölgesi Meksika orjinli ve yerli buğdaylarında görülen buğday thripsi (Haplothrips tritici)’in zararlı olup olmadığı ile yaprak biti (Aphis spp.) kesafeti, türleri ve mücadelenin ekonomik olup olmadığı üzerinde ön çalışmalar. Proje E/105.633 Nihai Raporu.
- Kavut, H., & Kaya, O. (1979). Ege bölgesi’nin buğday hortumlu böceği (Pachytychius hordei Brulle)’ın biyoekolojisi yol açtığı ürün kayıpları ve kimyasal savaş yöntemleri üzerinde araştırmalar. Zir. Müc. Araş. Yıllığı. 12.
- Koçak, E., & Kılınçer, N. (2002). Süne (Eurygaster spp., Het.: Scutelleridae)'nin aynı yumurta paketinin Trissolcus (Hym.: Scelionidae) türleri tarafından parazitlenme durumu. Bitki Koruma Bülteni, 42(1-4), 23-34.
- Korkmaz, E. M., Örgen, S. H., Gencer, L., Ülgentürk, S., & Başıbüyük, H. H. (2010). Orta Anadolu Bölgesi buğday tarlalarındaki bazı ekin zararlıları ve parazitoitlerinin saptanması. Türkiye Entomoloji Dergisi, 34(3).
- Koyuncu, N. (1975). Burdur ilinde buğday hortumlu böceği (Pachytychius hordei Brulle)’nin yayılışı, morfolojisi, biyoekolojisi ve sebep olduğu ürün kayıpları ve savaşı üzerinde araştırmalar. Ankara Z.M.A.E., 40, 112.
- Lodos, N. (1961). Türkiye, Irak, İran ve Suriye'de Süne (Erygaster integriceps Put.) Problemi Üzerine Araştırmalar. Ege Üni. Ziraat Fakültesi Yayınları, Ege Üni. Matbası, 51,115.
- Lodos, N. (1981). Pentatomoid pests of wheat in Turkey. EPPO Bulletin, 11(2), 9-12.
- Lodos, N., & Kavut, H. (1991). Süne (Eurygaster integriceps Put.-Heteroptera, Scutelleridae)’nin Türkiye’de yayılışı ile ilgili yeni bilgiler. Turk. Entomol. Derg, 15(2), 107-112.
- Lodos, N., & Önder, F. (1983). Süne (Eurygaster integriceps Put.)'nin Türkiye de yayilisi üzerinde düsünceler. Bitki Koruma Bülteni, 23(2), 53-60.
- Ludwing, J. A. (1988). Statistical ecologya primer on methods and computing.
- Özberk, F., Karagöz, A., Özberk, İ., Ayhan, A., 2016. Buğday Genetik Kaynaklarından Yerel ve Kültür Çeşitlerine; Türkiye'de Buğday ve Ekmek. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25: 218-233.
- Özder, N., & Toros, S. (1999). Tekirdağ İlinde Buğdaylarda Zarar Yapan Yaprak Biti Türleri (Homoptera: Aphidoidea) türlerinin saptanması üzerinde araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 23(2), 101-110.
- Pielou, E. C. (1966a). The measurement of diversity in different types of biological collections. Journal of theoretical biology, 13, 131-144.
- Pielou, E. C. (1966b). Shannon's formula as a measure of specific diversity: its use and misuse. The American Naturalist, 100(914), 463-465.
- Prescott, J. M., Burnett, P. A., Saari, E. E., Ransom, J., Bowman, J., de Milano, W., Singh, R. P., & Bekele, G. (1986). Wheat Diseases and Pests: a guide for field identification. The International Maize and Wheat Improvement Center (CIMMYT), 136.
- Sayan, M. (2010). Adana’da buğday agro-ekosistemindeki böcek türlerinin belirlenmesi. Adana.
- Shanower, T. G., & Hoelmer, K. A. (2004). Biological Control of Wheat Stem Sawflies: Past and Future. Journal of Agricultural and Urban Entomology, 21(4), 197-221.
- Spellerberg, I. F., & Fedor, P. J. (2003). A tribute to Claude Shannon (1916–2001) and a plea for more rigorous use of species richness, species diversity and the ‘Shannon–Wiener’Index. Global Ecology and Biogeography, 12(3), 177-179.
- Tayakısı, İ. (1971). Buğdayda Zararlı Olan Ekin Saparısı (Cephus spp.)nın Antalya ve Maraş İllerinde Kıymetlendirme Sürveyi. Adana Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü, Adana.
- Tayat, E., & Özder, N. (2016). Edirne ilinde buğday tarlalarında görülen yaprakbiti türleri (Hemiptera: Aphididae) üzerine araştırmalar. Türkiye Entomoloji Bülteni, 6(1), 53-60.
- Whittaker, R. H. (1972). Evolution and measurement of species diversity. Taxon, 21(2-3), 213-251.
- Yüksel, M. (1968). Güney ve Güneydoğu Anadolu'da Süne (Eurygaster integriceps Put.)'nin Yayılışı, Biyolojisi, Ekolojisi, Epidemiolojisi ve Zararı Üzerinde Araştırmalar. T.C. Tarım Bakanlığı Zirai Müc. ve Kar. Gn. Md. Yayınları No: 46, Teknik Bülten, Yenidesen Matb., Ankara, 255 s.
- Zwölfer, W. (1942). Anadolu'nun Zararlı Bireylerinin Tanınması Üzerinde Etüd II., Süne, (Eurygaster integriceps Put.)'nin Kendisinin Muhit Hayatı Faktörlere Karşı Olan Münasebetleri. Ziraat Vekâleti Neşriyatı, U. Sayı: 543, Nebat Hastalıkları Serisi 10.33, (Çeviren: M. A: Tolunay) Ankara, 66s.
| APA | Ozgokce M, KARA H, başı f, kına e (2022). Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. , 213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| Chicago | Ozgokce Mehmet Salih,KARA Hilmi,başı furkan harun,kına esra Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. (2022): 213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| MLA | Ozgokce Mehmet Salih,KARA Hilmi,başı furkan harun,kına esra Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. , 2022, ss.213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| AMA | Ozgokce M,KARA H,başı f,kına e Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. . 2022; 213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| Vancouver | Ozgokce M,KARA H,başı f,kına e Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. . 2022; 213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| IEEE | Ozgokce M,KARA H,başı f,kına e "Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları." , ss.213 - 222, 2022. 10.29133/yyutbd.865341 |
| ISNAD | Ozgokce, Mehmet Salih vd. "Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları". (2022), 213-222. https://doi.org/10.29133/yyutbd.865341 |
| APA | Ozgokce M, KARA H, başı f, kına e (2022). Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 32(1), 213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| Chicago | Ozgokce Mehmet Salih,KARA Hilmi,başı furkan harun,kına esra Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 32, no.1 (2022): 213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| MLA | Ozgokce Mehmet Salih,KARA Hilmi,başı furkan harun,kına esra Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.32, no.1, 2022, ss.213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| AMA | Ozgokce M,KARA H,başı f,kına e Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2022; 32(1): 213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| Vancouver | Ozgokce M,KARA H,başı f,kına e Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2022; 32(1): 213 - 222. 10.29133/yyutbd.865341 |
| IEEE | Ozgokce M,KARA H,başı f,kına e "Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 32, ss.213 - 222, 2022. 10.29133/yyutbd.865341 |
| ISNAD | Ozgokce, Mehmet Salih vd. "Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Yararlı Böcek Türleri ve Yayılışları". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 32/1 (2022), 213-222. https://doi.org/10.29133/yyutbd.865341 |
