Yıl: 2021 Cilt: 9 Sayı: 28 Sayfa Aralığı: 61 - 75 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-10-2022

ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz:
Bu araştırmanın amacı Üzeyir Hacıbeyov’un müzisyen kimliğini ele alarak, birçok ülkede temsil edilen “Arşın Mal Alan” komik operetinin incelenmesidir. "Arşın Mal Alan" opereti ve Hacıbeyov'un kimliğine ait bilgileri toplayarak yeniden gündeme getirmek, Türk dünyası için değerli olan hala popülerliğini sürdüren bu eserin gelecek kuşaklara aktarılması amaçlanmaktadır. Operet’in özünde Azerbaycan toplumunun yapısı, kadın hakları ve özgürlüğü işlenmiştir. Bu eserin, İslam’ı ve İslam geleneklerini eleştirdiğini düşünenlerin yanı sıra kadınların özgürleşmesine yardımcı olması anlamında İslam ülkelerinde de çok popüler olması önemli bir gerçektir. Sahne aracılığıyla eskimiş gelenek ve görenekleri göz önüne sermeye devam ederken modern yapının gerekliliği de ortaya çıkmıştır. Bestecinin pozitif düşünce içinde oyunu yazdığı, eski feodal tüccar dünyasının perde arkasında kaldığı görülmüştür. Hacıbeyov, 20. yüzyıl Azerbaycan müziğini kendi halk ezgilerini önemseyerek, evrensel normlarla iç içe sentezleyerek, batı müziği armonisi ile birleştirerek Azerbaycan çağdaş müziğini oluşturmuştur. Azerbaycan müziğinin pek çok üslup özelliklerini estetik esaslarını belirlemiş ve geliştirmiştir. Üzeyir Hacıbeyli’nin “Arşın Mal Alan” opereti Azerbaycan’da kültürel ve sosyal değişim hareketlerinin hızlandığı bir dönemde kaleme alınmış ve bu yenileşme çabalarına bir katkı olarak sahneye konulmuştur. Eser, 20. y.y başlarındaki Azerbaycan halkının yaşantısından bir kesit ifade etmektedir. Eserdeki karakterler, hayatın içinden seçilmiştir dolayısıyla o dönemin sosyal, kültürel yaşantısını sunmaktadır. Yapılan araştırmada dönemin şartlarına göre yazılan operetin günümüzde de önemini koruduğu bilinmektedir.
Anahtar Kelime: Üzeyir Hacıbeyov Azerbaycan Operası Arşın Mal Alan Halk şarkıları Muğam Lirik komedi

AN ANALYSIS OF UZEYİR HAJIBEYOV’S “ARSHIN MAL ALAN”

Öz:
This study aims to examine Uzeyir Hajibeyov’s comic operetta "Arshin Mal Alan", staged in many countries around the world, by addressing the musical identity of its author. It is also aimed to rediscuss this operetta based on Hajibeyov’s identity, as well as to transfer this valuable work, the popularity of which is still high in the Turkic world, to the next generations. The operetta essentially covers the structure of Azerbaijani society, as well as women's rights and freedom. This work, which has been very popular in Islamic countries, is thought to criticize Islam and Islamic traditions and it is a fact that this operetta helped the liberalization of women in these countries. Arshin Mal Alan exposes on the stage the obsolescence of the dominant customs and traditions and reveals the necessity of a modern social structure. It has been observed that the composer wrote the operetta with a positive approach and disapproved of the old feudal merchant order. Hajibeyov synthesized contemporary Azerbaijani music by combining the 20th-century Azerbaijani music with folk melodies, to which he attached great prominence, universal musical norms, and Western harmony. Hajibeyov came up with and developed most of the style and aesthetic characteristics of Azerbaijani music. Üzeyir Hacıbeyli's operetta called "Arşın Mal Alan" was written at a time when cultural and social change movements were accelerating in Azerbaijan, and it was staged as a contribution to these innovation efforts. The work expresses a section of the life of the Azerbaijani people at the beginning of the 20th century. The characters of operetta are chosen from life in the work, so it presents the social and cultural life of that period. In the research, it is known that the operetta, which was written according to the conditions of the period, maintains its importance today.
Anahtar Kelime: Uzeyir Hajibeyov Azerbaijani Opera Arshin Mal Alan Folk songs Mugham Lyrical comedy

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Allahverdiyeva, Roza, (2018). “Modern Theatrical Processes İn The Reflection Of Theatrical Studies (1991-2010)”. Bulletin Of Science And Practice, 4(11): 554-557.
  • Allworth, Edward, (1983). “Drama And Theater Of The Russian East: Transcaucasus, Tatarstan, Central Asia”. Middle East Studies Association Bulletin, 17(2): 151-160.
  • Aslanov, Mir Abbas, (1985). Some Observation About My Work - “Arshin Mal Alan” By Uzeyir Hajibeyov Üzeyir Hacıbeyov: Seçilmiş Eserleri, Bakü: Yazichi Publishing House.
  • Badalov, Rakhman, (2016). The World Encyclopedia Of Contemporary Theatre, Azerbaijan: Volume 1, (Ed. Don Rubin, Peter Nagy Ve Philippe Rouyer). Routledge. Azerbaijan: 87-82.
  • Cafer Ahmedli, Hatıra (2015). “Dünden Bugüne Azerbaycan Müziği Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, İdil, 4 (15): 135-148.
  • Gerçek, İsmail Hakkı (1998). Uzeyir Hacıbeyov'un Azerbaycan Halk Musikisi'nin Esasları Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
  • Haşımova, Höküme, Orucəliyeva, R. Aslanbəyova, N., Səfərova, G., Səlimova, N., Seyidova, K. (2015). Üzeyir Hacıbəyli: Biblioqrafiya, Baki: M.F.Axundov Adına Milli Kitabxana.
  • Hasanova, Ramiya Ve Aynur ALİYEVA (2013). “Arshin Mal Alan – 100”. Irs Cultural Heritage 14: 4-7.
  • Maharramova, Inara (2015). “Azerbaycan'da Lirik Operaların Tür Çeşitliliği”, Rast Müzikoloji Dergisi 2(3): 871-876.
  • İsmayılova, Güllü (2019). "Üzeyir Hacıbeyli’nin Cumhuriyet Dönemi’ndeki Faaliyetleri". ISME İstanbul 2019 Kültürel Miras Konferansı Bildiriler Kitabı, 131-136. Ankara: Müzik Eğitimcileri Derneği (MÜZED) Yayınları No.4.
  • Kurbanov Babek (2000). “Üzeyir Hacıbeyov’un Eserlerinde Kadın Mevzusu”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergis,İ 14: 311-315.
  • Kurbanov, B. (2010). “Üzeyir Hacıbeyov Yaratıcılığının Estetik Özellikleri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 9: 263-267.
  • Rezayev, Azer, (1997). “Opera İn Azerbaijan”. Azerbaijan International 5: 70-71.
  • Seferova Z., (2016). Türk Dünyasının Müzik Yıldızı Üzeyir Hacıbeyli. Ankara: Tulpars Yayınları.
  • Şenel, Süleyman, (1996). “Üzeyir Hacıbeyov”. İslâm Ansiklopedisi. C. 14. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 500-502.
  • Üzeyir Hacıbeyov Ansiklopedisi (2007). “Arşın Mal Alan”. Bakü: Şark-Garp Yay. 24.
  • Samad, Mohbaddin (2010). “Arshin Mal Alan: An Operetta For All Time? Visions Of Azerbaijan” Http://Www.Visions.Az/En/News/203/C6b348ab/ (Erişim Tarihi: 02.01.2021). 96-100. “Hacbeyov Biyografisi”. Http://Hajibeyov.Com/Bio/Bio_İndex.Html. (Erişim Tarihi: 15.01.2021).
APA MALKOÇ T (2021). ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 61 - 75.
Chicago MALKOÇ TÜLÜN ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. (2021): 61 - 75.
MLA MALKOÇ TÜLÜN ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 2021, ss.61 - 75.
AMA MALKOÇ T ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2021; 61 - 75.
Vancouver MALKOÇ T ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2021; 61 - 75.
IEEE MALKOÇ T "ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." , ss.61 - 75, 2021.
ISNAD MALKOÇ, TÜLÜN. "ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". (2021), 61-75.
APA MALKOÇ T (2021). ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(28), 61 - 75.
Chicago MALKOÇ TÜLÜN ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 9, no.28 (2021): 61 - 75.
MLA MALKOÇ TÜLÜN ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.9, no.28, 2021, ss.61 - 75.
AMA MALKOÇ T ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021; 9(28): 61 - 75.
Vancouver MALKOÇ T ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021; 9(28): 61 - 75.
IEEE MALKOÇ T "ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9, ss.61 - 75, 2021.
ISNAD MALKOÇ, TÜLÜN. "ÜZEYİR HACIBEYOV'UN “ARŞIN MAL ALAN” OPERETİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 9/28 (2021), 61-75.