Yıl: 2022 Cilt: 36 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 92 - 115 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-12-2022

HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Öz:
M.Ö. yaklaşık 1650-1200 yılları arasında Anadolu’da hâkimiyet kurmuş Hitit İmparatorluğu’nda sınırların genişlemesi Eski Hitit Döneminden itibaren kullanılan diplomasi araçlarının zamanın gerekliliklerine göre değiştirilmesi ve şekillendirilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Başlarda sadece Orta Anadolu’yu kapsayan çekirdek bölgede hüküm süren devlet, zamanla Kuzey Suriye ve Mezopotamya’nın batı bölgelerini de içine alacak şekilde büyüyerek çok uluslu bir imparatorluk halini almıştır. Bu durum Hitit diplomasisinde devletlerin dost, düşman ve vassal olarak sınıflandırılmasına zemin hazırlamıştır. Hitit diplomasi anlayışında herhangi bir antlaşma vesilesiyle dostluk ilişkisi kurulamamış devletler düşman olarak nitelendirilmekte iken karşılıklı elçilerin ve hediyelerin gönderildiği, evlilikler aracılığıyla akrabalık bağlarının kurulduğu, güç bakımından Hititlere denk hatta daha güçlü Mısır, Babil ve Mitanni gibi devletler dost olarak kabul edilmektedir. Diğer taraftan yeni krallık döneminde vassallık sistemi gelişmiştir. Tek taraflı olarak dış ilişkilerde Hititlere bağlı olan bu vassal krallıklar, kendi iç işlerinde serbesttir. Bu krallıklara merkezden bir yönetici atanmamakta; aksine bölgenin kendi yerel beyi yöneticilik pozisyonunda varlığına devam etmektedir. Vassal krallıkların temel vazifeleri arasında savaş zamanlarında askerî yardımda bulunmak, haraç-vergi vermek, siyasi kaçakların iadesi, krala karşı yapılması muhtemel isyanın veya ittifakın haber verilmesi ve Hitit kralının bütün buyruklarının yerine getirilmesi yer almaktadır. Arzawa Memleketleri, Kizzuwatna, Hurri-Mitanni Krallığı, Kargamıš, Ugarit ve Amurru iç işlerinde serbest, dış işlerinde ise Hitit İmparatorluğuna bağlı vassal krallıklardır.
Anahtar Kelime:

A GENERAL EVALUATION ON THE VASSAL POLICY OF THE HITTITE EMPIRE

Öz:
Hittite Empire, which dominated Anatolia between about 1650-1200 B.C., the expansion of borders necessitated the need to change and shape the diplomacy tools used since the Old Hittite Period according to the requirements of the time. The state, which ruled in the core region covering only Central Anatolia at the beginning, gradually expanded to include the western regions of Northern Syria and Mesopotamia and became a multinational empire. This situation paved the way for the classification of states as friends, enemies and vassals in Hittite diplomacy. In the Hittite diplomacy understanding, states that could not establish friendship relations through any treaty are considered as enemies, while states to which mutual ambassadors and gifts were sent, kinship ties were established through marriages, and even stronger than the Hittites in terms of power, such as Egypt, Babylon and Mitanni are considered friends. On the other hand, the vassalage system developed in the new kingdom period. These vassal kingdoms, which are unilaterally dependent on the Hittites in foreign relations, are free in their internal affairs. A ruler from the center is not appointed to these kingdoms, on the contrary, the region’s own local chief continues to exist in the position of ruler. The main duties of the vassal kingdoms are to provide military aid in times of war, to give tribute-taxes, to return. Lands of Arzawa, Kizzuwatna, Hurri- Mitanni Kingdom, Kargamiš, Ugarit and Amurru are the vassal kingdoms of the Hittite Empire, free in internal affairs and subordinate to the “great king” in foreign affairs.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alp, S. (2000). Hitit Çağında Anadolu. Çivi Yazılı ve Hiyeroglif Yazılı Kaynaklar. İstanbul: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 140.
  • Altman, A. (2003). Rethinking the Hittite System of Subordinate Countries from the Legal Point of View, Journal of the American Oriental Society, Vol. 123, No. 4, 741-756.
  • Altman, A. (2004). The Historical Prologue of the Hittite Vassal Treaties, Ramat-Gan.
  • Beal, R. H. (1986). The History of Kizzuwatna and Date of the Šunaššura Treaty, Orientalia Nova Series, Vol. 55, No. 4, 424-445.
  • Beckman, G. & Gunkel. D. (Ed). (2016). The Role of Vassal Treaties in Maintenance of Hittite Empire Sahasram Ati Srajas. Indo-Iranian and Indo-European Studies in Honor of Stephanie W. Jamison, 1-7.
  • Beckman, G. (2016). The Role of Vassal Treaties in the Maintenance of the Hittite Empire, Sahasram Ati Srajas. Indo-Iranian and Indo-European Studies in Honor of Stephanie W. Jamison, Beech Stave Press, 1-7.
  • Beckman, G. & Hoffner, A. (Ed). (1999) Hittite Diplomatic Textes, Atlanta.
  • Beckman, G.& Chavalas, M. W.& Hayes, J. L. (Ed). (1992). Hittite Administration in Syria in the Light of The Texts From Hattusa, Ugarit and Emar. New Horizons in the Study of Ancient Syria. Bibliotheca Mesopotamica, 25, 41-49.
  • Beckman, G. (1995). Hittite Provincial Administration in Anatolia and Syria, the View from Maşat and Emar, Atti del II. Congresso Internationale di Hittitologia, 19-37.
  • Beckman, G. (1996). New Joins to Hittite Treaties, ZA 86, 96-100.
  • Bryce, T. (2005). The Kingdom of Hittites, Oxford.
  • Carruba, O. (1977). Beiträge zur mittelhethitischen Geschichte, I. Die Tuthalijas und die Arnuwandas II. Die Sogenannten ‘Protocoles de Succession Dynastique’ I.-II., SMEA 18, 137-17.
  • Collins, B. J. (2007). The Hittites and Their World, SBL Press.
  • Del Monte, G. &Tischler, J. (1978). Die Orts und Gewässernamen der Hethitischen Texte, Reichert.
  • Del Monte, G (1981). Note Sui Trattati fra Hattuša e Kizuwatna, OA XX, Roma, 203-221.
  • Del Monte, G. &Tischler, J. (1992). Die Orts und Gewässernamen der Hethitischen Texte, Reichert.
  • Dinçol, A. (1988). Hititlerin Devletler Arası Antlaşmaları. Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatik Semineri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 35-46.
  • Dinçol, A. (1982). Anadolu Uygarlıkları I. Görsel Anadolu Tarihi Ansiklopedisi, Görsel Yayınları, İstanbul.
  • Drower, M. S. (2008). Ugarit. The Cambridge Ancient History, Vol. 2, Part II, 130-148.
  • Fensham, C. (1963). Clauses of Protection in Hittite Vassal-Treaties and the Old Testament, Vetus Testamentum, Vol. 13, Fasc. 2, 133-143.
  • Goetze, A. (1940). Kizzuwatna and the Problem of Hittites Geography, Cambridge University Press.
  • Goetze, A. (2008). The Struggle for the Domination Of Syria (1400-1300 B.C.). The Cambridge Ancient History, Vol. 2, Part II, 1-16.
  • Gurney, O.R. & Arpaçay, P. (Ed). (2001). Hititler, Dost Kitabevi, Ankara.
  • Imparati, F. & Saporetti, C. (1965). ‘L’AutobiograWa di Hattusili I’, Studi Classici e Orientali 14: 44 –85.
  • Karauğuz, G. (2005). MÖ. II. Binde Orta Anadolu’nun Güney Kesimi, Çizgi Kitabevi, Konya.
  • Karauğuz, G. (2018) Boğazköy ve Ugarit Çivi Yazılı Belgelerine Göre Hitit Devletinin Siyasi Antlaşma Metinleri, Çizgi Kitabevi, İstanbul.
  • Karauğuz, G. (2019). Hititlerde Haberleşme Diplomatik Muhaberat ve Diğer Kil Mektuplar, Çizgi Kitabevi, İstanbul.
  • Kınal, F. (1958). Kargamış Şehri Tarihi Hakkında. AÜDTCF Dergisi XVI, 3-4, 69-77.
  • Kınal, F. (1947). Suppiluliuma’nın Suriye Seferleri, Belleten, 11/41, 1-13.
  • Luckenbill, D. D. (1921). Hittite Treaties and Letters,The American Journal of Semitic Languages and Literatures, Vol.37, No. 3, 161-211.
  • Özdemir, C. (2018). Hitit Devleti ile Vassalları Arasında Yapılan Antlaşmalarda Vassallara GetirilenYükümlülükler, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 40, 267- 282.
  • Singer, I. (1991). The ‘Land of Amurru’ and the ‘Lands of Amurru’ in the Šaušgamuwa Treaty. Iraqs, Vol. 53, 69-74.
  • Sir Gavaz, Ö. (2007). I. Šuppiluliuma Döneminde Suriye ve Mezopotamya ile İlişkiler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • Sir Gavaz, Ö. (2012). M. Ö. 14. Yüzyılda Hitit Vassali Ugarit, Mısır ve Doğu Akdeniz. Arkeoloji ve Sanat, Sayı 140, 25-34.
  • Şeyhoğlu, İ. (2007). IV. Tudhaliya’nın Asur Devleti ve Suriye’deki Vassal Krallıklar’a Yönelik Politikası, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Soldt, W. H. (2010). Ugarit as a Hittite Vassal State, Altorientalische Forschungen, Vol. 37, No. 2, 198-207.
  • Ünal, A. (2003). Hititler Devrinde Anadolu- II, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Ünal, A. (2005). Hititler Devrinde Anadolu- III, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Ünal, A. (2006). Eski Çağlarda Çukurova’nın Tarihi Coğrafyası ve Kizzuwatna Adana Krallığı’nın Siyasi Tarihi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 15, Sayı 3, 15-44.
APA KURŞUN CENGİZ P (2022). HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. , 92 - 115.
Chicago KURŞUN CENGİZ PINAR HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. (2022): 92 - 115.
MLA KURŞUN CENGİZ PINAR HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. , 2022, ss.92 - 115.
AMA KURŞUN CENGİZ P HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. . 2022; 92 - 115.
Vancouver KURŞUN CENGİZ P HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. . 2022; 92 - 115.
IEEE KURŞUN CENGİZ P "HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME." , ss.92 - 115, 2022.
ISNAD KURŞUN CENGİZ, PINAR. "HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME". (2022), 92-115.
APA KURŞUN CENGİZ P (2022). HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 36(36), 92 - 115.
Chicago KURŞUN CENGİZ PINAR HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi 36, no.36 (2022): 92 - 115.
MLA KURŞUN CENGİZ PINAR HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, vol.36, no.36, 2022, ss.92 - 115.
AMA KURŞUN CENGİZ P HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2022; 36(36): 92 - 115.
Vancouver KURŞUN CENGİZ P HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2022; 36(36): 92 - 115.
IEEE KURŞUN CENGİZ P "HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME." TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 36, ss.92 - 115, 2022.
ISNAD KURŞUN CENGİZ, PINAR. "HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN VASSALLIK POLİTİKASI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME". TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi 36/36 (2022), 92-115.