BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883)
Yıl: 2021 Cilt: 9 Sayı: 28 Sayfa Aralığı: 353 - 362 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-10-2022
BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883)
Öz: Mehmed Esad Safvet Paşa, XIX. yüzyıl Osmanlı tarihinin önemli şahsiyetlerindendir. Ticaret, Maârif, Adliye, Nafia ve Hariciye Nâzırlığı yapmıştır. Paris sefirliği görevinde bulunması Batıyı daha iyi tanımasına vesile olmuştur. İdareciliği sırasında taltiflerinin yanında azilleri de olmuştur. Kendisine tevdi edilen her görevi ciddiyet ve dürüstlük içinde yapmıştır. Safvet Paşa’nın, Bâbıâli’ye farklı lisanlarda gelen yazıların tercüme edildiği Tercüme Odası’nda yetişmesi kendisinin diplomat vasfı kazanmasına büyük katkı sağlamıştır. Osmanlı Devleti, Safvet Paşa’nın diplomatik vasfından istifade ederek, Balkanlar’da çıkan ayaklanmalarda, Tersane Konferansı’nda ve Ayastefanos antlaşmasında görevlendirmiştir. Kıbrıs’ın İngilizler’e terki, Safvet Paşa’nın hiç arzulamamasına rağmen sadâreti döneminde gerçekleşmiştir. İçerdeki toplumsal huzursuzluk ve dışarıdan yapılan baskılar neticesinde Kânûn- ı Esâsî’nin hazırlanması bir zaruret haline gelmiştir. Osmanlı Devleti’nin bu konuda görevlendirdiği kişilerden birisi olan Safvet Paşa, hazırladığı 130 maddelik taslak metin ile Kânûn-ı Esâsî’nin hazırlanmasına katkıda bulunmuştur. Safvet Paşa’nın Maârif Nâzırlığı, birçok yeniliklerin yapıldığı bir dönem olmuştur. Maârif Nâzırlığı sırasında hazırlanan Maârif-i Umûmiyye Nizamnâmesi, Osmanlı eğitim sistemine batılı anlamda eğitim kurumlarının kurulmasına zemin hazırlamıştır. Safvet Paşa, eğitim konusunu bir devlet sorunu olarak değerlendirmiş ve bu doğrultuda çalışmalar yaparak Osmanlı eğitim sistemine ivme kazandırmaya çalışmıştır. Safvet Paşa’nın Osmanlı Devleti’ne katkıda bulunduğu bir alan da müzeciliktir. Eski eserlerin korunması ve saklanması konusunda büyük bir hassasiyet göstermiştir. Valiliklere gönderdiği talimat ile devlet içindeki eski eserlerin belirlenmesini istemiştir. Bu uygulaması Osmanlı müzeciliğinin gelişmesi için önemli bir adım olmuştur.
Anahtar Kelime: AN OTTOMAN BUREAUCRAT: MEHMED ESAD SAVFET PASHA (1815-1883)
Öz: Mehmed Esad Safvet Pasha is one of the important personalities in XIX century Ottoman history. He has served as a Trade, Education, Courthouse, Public Works and Foreign Affairs Minister. His tenure as a Paris ambassador has helped him get to know the West better. During his administration, he had dismissals as well as his rewards. He has done every task entrusted to him with seriousness and honesty. That Safvet Pasha grew up in The Translation Room where texts in different languages which were sent to The Sublime Port were translated contributed greatly to his acquiring the qualification of a diplomat. The Ottoman Empire took advantage of Safvet Pasha's diplomatic qualifications and assigned him to the revolts in the Balkans, The Shipyard Conference and Ayastefanos Agreement. The abandonment of Cyprus to the British took place during the period of his grand viziership although Safvet Pasha did not desire it at all. As a result of the social unrest inside and external pressures outside, the preparation of The Ottoman Constitution has become a necessity. Safvet Pasha who was one of the people assigned by the Ottoman Empire on this issue made contribution to the preparation of The Constitution with the 130-item draft text that he prepared. Safvet Pasha's Ministry of Education was a period in which many innovations were made. The Regulations of Public Education which was prepared during his Ministry of Education prepared the groundwork for the establishment of educational institutions in the Western sense in the Ottoman education system. Safvet Pasha evaluated the issue of education as a state problem and tried to accelerate the Ottoman education system by working in this direction. Another area in which Safvet Pasha made contribution to the Ottoman State is museum studies. He showed great sensitivity in the protection and preservation of old artifacts. By the instruction he sent to the governorships, he requested the identification of the old artifacts within the state. This practice was an important step for the development of Ottoman museology.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdurrahman Şeref,1339, Tarih Musahabeleri, İstanbul: Matbaa-I Amire.
- Akyıldız, Ali, 2018, Osmanlı Merkez Bürokrasisi 1836-1856, İstanbul: TimaşYayınları.
- Alasya, Halil Fikret,2002, “Kıbrıs”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.25: 380-383,Ankara.
- Aydın, Mehmet Âkif, 2001, “Kânûn-I Esâsî” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.24 :328-330, İstanbul
- Baykal, Bekir Sıtkı,1943, “Bismarck’ın Osmanlı İmparatorluğunu Taksim Fikri” A.Ü.Dil ve Tarih Coğrafya Dergisi, C.1,S.5:3-12, Ankara.
- Bilim, Cahit ,1990, “Tercüme Odası” A.Ü. Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, S.1:29-43, Ankara.
- Çağatay, Neşet 1990, “Türk Yüksek Öğretim Tarihine Genel Bakış” Belleten, C.LIV, S.211:209-1220, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
- Çal, Halit,2009, “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Müzeler”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C.7,S.14 :315-333,İstanbul.
- Danışmend,İsmail Hami,1972,İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C.4,İstanbul: Türkiye Yayınevi.
- Fındley, Carter V.,2014, Osmanlı İmparatorluğu’nda Bürokratik Reform, Babıâli,1789- 1922, Çev.: Ercan Ertürk,İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Gençer,Ali İhsan, “Ayastefanos Antlaşması” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.4:225,İstanbul.
- Halaçoğlu,Yusuf,Aydın,Mehmed Âkif 1993, “Cevdet Paşa” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.7 :443-450,İstanbul.
- İhsanoğlu, Ekmeleddin,1990, “Dârulfünûn Tarihçesine Giriş” Belleten, C.LIV, S.210:699-738,Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
- İhsanoğlu, Ekmeleddin,1993, “Dârulfünûn” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.8:521-525, İstanbul.
- İnal, İbnülemin Mahmut Kemal , 1982, Son Sadrazamlar, C.2, İstanbul: Dergah Yayınları.
- İskender, Pelin,1999, Mehmed Esad Savfet Paşa, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Samsun.
- Mahmud Celâleddin Paşa,1983,Mir’ât-I Hakîkat,Haz.:İsmet Miroğlu, İstanbul: Berekât Yayınevi.
- Mehmed Memduh,1328, Asvât-I Sudur,İzmir: Vilayet Matbaası.
- Mehmed Süreyya, 1308, Sicill-İ Osmani I, Matbaa-İ Amire.
- Ortaylı,İlber,1991, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul: Hil Yayınları.
- Özcan, Azmi,2008, “Saffet Mehmed Esad Paşa” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.35:467-469, Ankara.
- Öztürk, Cemil,1993, “Dârü’muallimat” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopesi.C.8:549- 550,İstanbul.
- Pakalın, Mehmet Zeki, 2018, Safvet Paşa, İstanbul: Divan Kitap.
- Saatçı Ata, Meltem Begüm, 2021,”Müze-İ Hümâyun Müdürü Dr. Philipp Anton Dethier’nin Osmanlı Maarif Nazırları Dönemindeki 1872-1881 Faaliyetleri Üzerine Bir Değerlendirme” Belgi, S.21:459-482,Denizli.
- Said Paşa.1327, Gazeteci Lisânı, Dersaâdet: Sabah Matbaası.
- Sungu, İhsan,1943,“Galatasaray Lisesi’nin Kuruluşu” Belleten, C.VII,S.28:315-347, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
- Tekeli, İlhan, İlkin,Selim.1993, Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim Ve Bilgi Öğretim Sistemimin Oluşumu Ve Dönüşümü, Ankara.
- Uzunçarşılı, İ.Hakkı,1951,”Merhum Sâdullah Paşa’nın Safvet Ve Cevdet Paşalar Ve Safvet Paşazâde Refet Beyle Mektuplaşması” Belleten, C.XV, S.58:263-299,Ankara: Türk Tarih Yayını.
- BOA. HSD.AFT. 7/8
- BOA. İ.MMS. 19/851
- BOA. MB.İ. 19/61
- BOA. HAT. 1648/39
- BOA. İ.DH. 655/45541
- BOA. İ.DH. 750/61291
- BOA. İ.HR. 212/12312
- BOA. İ.HR. 154/8195
- BOA. A.MKT. MHM 381/99
- BOA. MB.İ 25/40
- BOA. HR.SAİD 4/1
- BOA. DH.SAİDd. 2/416
- BOA. HR.SFR.3. 267/30
- BOA. Y.A.HUS. 161/86
- BOA. Y.EE. 14/115
- BOA. Y.EE. 75/45
- BOA. Y.EE. 79/4
- BOA. Y.EE. 112/6
- BOA. Y.EE. 41/7
- BOA. Y.EE. 38/95
- BOA. Y.EE. 44/120
| APA | AYKURT Ç (2021). BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). , 353 - 362. |
| Chicago | AYKURT ÇETİN BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). (2021): 353 - 362. |
| MLA | AYKURT ÇETİN BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). , 2021, ss.353 - 362. |
| AMA | AYKURT Ç BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). . 2021; 353 - 362. |
| Vancouver | AYKURT Ç BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). . 2021; 353 - 362. |
| IEEE | AYKURT Ç "BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883)." , ss.353 - 362, 2021. |
| ISNAD | AYKURT, ÇETİN. "BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883)". (2021), 353-362. |
| APA | AYKURT Ç (2021). BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(28), 353 - 362. |
| Chicago | AYKURT ÇETİN BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 9, no.28 (2021): 353 - 362. |
| MLA | AYKURT ÇETİN BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.9, no.28, 2021, ss.353 - 362. |
| AMA | AYKURT Ç BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021; 9(28): 353 - 362. |
| Vancouver | AYKURT Ç BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021; 9(28): 353 - 362. |
| IEEE | AYKURT Ç "BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883)." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9, ss.353 - 362, 2021. |
| ISNAD | AYKURT, ÇETİN. "BİR OSMANLI BÜROKRATI: MEHMED ESAD SAFVET PAŞA (1815-1883)". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 9/28 (2021), 353-362. |
