Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi
Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 56 Sayfa Aralığı: 11 - 27 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-10-2022
Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi
Öz: İstanbul Adaları’nın yüz ölçümü bakımından en büyüğü olan Büyükada, tarihi, mimarisi ve kültürüyle İstanbul'un geri kalanından gerek fiziksel, gerekse sosyolojik olarak ayrılmış bir bağlama sahiptir. Büyükada’nın bu görece izole kalmış sosyolojik yapısı ve tarihinden izler taşıyan mekânları adanın siluetini etkilemiştir. Büyükada, Doğu Roma'dan günümüze kadar farklı mimari üslupları, kozmopolit yaşamı, biyolojik çeşitliği, adaya özgü gelenek ve görenekleri ile oldukça zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Bu zengin kültürel mirasa rağmen, Büyükada’nın sahip olduğu bu farklı bağlamlardaki veriler günümüzde potansiyeline ulaşamamaktadır. Adanın hafızasını ve kültürel mirasının farkındalığının artması önemsenmiştir. Bu sebeple bu çalışmada Büyükada’nın tarihi ve kültürel mirasının mekânsal karşılıkları, hafıza mekânları üzerinden ele alınmış ve mekânların deneyimlenmesini amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda hafıza mekânlarını odağına alan bütüncül bir kültür rota önerisi geliştirilmiştir. Kültür rotasına dâhil edilecek hafıza mekânlarının tespiti için 224 adet yapı farklı kaynaklardan analiz edilerek listelenmiş, listelenen yapılar belirlenen kriterler üzerinden değerlendirilerek 75 tanesi rotaya dâhil edilmiştir. Kültür rota önerisi ile hafıza mekânlarının kentin ve kentlinin hafızasındaki yerlerinin farkındalığı üzerinde durulmuş ve sürdürülebilirliği amaçlanmıştır.
Anahtar Kelime: Cultural Route Proposal for the Protection and Revival of Memory Places in Buyukada
Öz: Büyükada, which is the largest of the Istanbul Islands in terms of surface area, has a context that is separated from the rest of Istanbul both physically and sociologically with its history, architecture, and culture. This relatively isolated sociological structure of Büyükada and its historical places have affected the silhouette of the island. Büyükada has a very rich cultural heritage with its different architectural styles, cosmopolitan life, biological diversity, and island-specific traditions and customs from the Eastern Romans to the present. Despite this rich cultural heritage, the data in these different contexts of Büyükada cannot reach its potential today. It is important to increase the awareness of the historical and cultural heritage of the island. For this reason, in this study, the spatial counterparts of the historical and cultural heritage of Büyükada are handled through memory spaces and it is aimed to experience the spaces. For this purpose, a holistic cultural route proposal has been developed that focuses on memory spaces. To determine the memory places to be included in the cultural route, 224 buildings were analyzed and listed from different sources, the listed buildings were evaluated over the determined criteria and 75 of them were included in the route. With the cultural route proposal, awareness of the places of memory in the memory of the city and the citizens is emphasized and its sustainability is aimed.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adalar Müzesi (2010). Adalar mimari miras veri tabanı. https://www.adalarmuzesi.org/cms/index.php (Erişim Tarihi: 05.01.2022).
- Adalar Müzesi (2014). Adalar Müzesi: Bölümler, koleksiyonlar, mekanlar. Adalı Yayınları.
- Adalar Turizmi (2013). Büyükada – prinkipo. https://adalarturizm.org/cms/tr/neler-gorulur/buyukada- prinkipo (Erişim Tarihi: 05.01.2022).
- Akıncı, T. (2022). Büyükada köşkleri. http://www.turanakinci.com/portfolio-view/buyukada-koskleri/ (Erişim Tarihi: 05.01.2022).
- Akpınar, S. (2014). Bir ada öyküsü. Adalı Yayınları.
- Aksoy, A. (2017). Dünya mirası olmanın ağırlığı. Adalı, 145, 9.
- Ayanoğlu, S. K. ve Kahya, Y. (2018). The characteristic of Büyükada as a cultural landscape. Heritage, 2, 86-103.
- Bayazıt, N. (2020). Büyükada’da art nouveau mimarlık araştırmaları. (1. baskı). Adalı Yayınları. Çekül (2014). “Çukurova” kültürel rota sistemi. Mekânsal planlama rehberi.
- https://www.cekulvakfi.org.tr/proje/2014-rota-calismalari (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
- Çekül (2015). Kültür rotaları planlama rehberi. Çekül Vakfı Tarihi Kentler Birliği Yayınları. https://www.tarihikentlerbirligi.org/wp-content/uploads/rota-rehberi_press.pdf (Erişim Tarihi: 12.02.2022).
- Dünya Mirası Adalar (2019). “İstanbul Prens Adaları bir dünya mirasıdır” [Broşür] https://sehirplanlama.ibb.istanbul/wp-content/uploads/2020/07/AdaBrosur_TR_Small.pdf (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
- Dünya Mirası Adalar (2020). “Fayton meydanı yaratıcı hafızalaştırma çalışması” [Broşür] https://sehirplanlama.ibb.istanbul/wp-content/uploads/2020/07/AdaBrosur_TR_Small.pdf (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
- Eyidoğan, H. (2019). Prens Adaları’nın üç afetinden biri: Deprem. Adalı, 170, 15.
- Garipağaoğlu, N. (1997). İstanbul adalarında korunması gereken tarihi doku: Büyükada örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 2, 75-94.
- Günaçan, S. ve Erdoğan, E. (2018). Peyzaj mimarlığı ve hafıza mekanları: İstanbul tarihi yarımada örneği.
- Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 3(1), 34-53.
- Halaç, H. H. ve Benzer, M. (2019). Küçük yerleşim yerlerinin turizme açılmasında kültürel mirasın rota ile kurgulanması. Geometik Dergisi , 4(1), 23-29.
- Halbwachs, M. (2018). Kolektif Bellek. (Z. Karagöz, Çev.) Pinhan Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1992).
- İnce, B. G. (2010). Medya ve toplumsal hafıza. Kültür ve İletişim, 13, 9-29. ICOMOS. (2008). Kültürel rotalar tüzüğü. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_en0623812001536913379.pdf (Erişim Tarihi: 15.02.2022).
- Kuruyazıcı, H. (2011). Adalar, binalar, mimarlar. (2. baskı). Adalı Yayınları. Kültür Envanteri.(2022). Büyükada. https://kulturenvanteri.com/arastir/d/?_ara=b%C3%BCy%C3%BCkada (Erişim Tarihi: 05.01.2022).
- Lefebvre, H. (2014). Mekanın üretimi. (I. Ergüden, Çev.). Sel Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1991).
- Millas, A. (2013). Hala hatırlıyorum Büyükada. Adalı Yayınları.
- Nora, P. (2006). Hafıza mekanları. (M. E. Özcan, Çev.). Dost Kitabevi Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1989).
- Okay, K. (1982). Büyükada’nın tarihsel ve kültürel değerleri. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. YTÜ DSpace Kurumsal Arşiv. Selvi, H. ve Bursa, P. E. (2020). İstanbul Büyükada Maden Mahallesi köşklerinde art nouveau üslubunun kullanımı. Modular Journal Dergisi, 1, 58-75.
- Sevinç, M. (2019). Bir hafıza mekanı olarak kent meydanı ve dönüşümü: Otto Herbert Hajek'in Ankara Hergelen Meydan projesi örneği. Akdeniz Sanat Dergisi, 24, 47-62.
- Yıldırım, E. (2020, Kasım). KozmosAda: Farklı bir modernliğin izlerini kazımak, İstanbul Mimarlık Festivali, İnstagram Sohbetlerinde 2. Gün. https://www.youtube.com/watch?v=I4Ii7G66f7w&list=PLjBA1kpnB6xdYigAftYK6q6t7- 1EWVdPM&ab_channel=D%C3%BCnyaMiras%C4%B1Adalar (Erişim Tarihi: 04.05.2021)
| APA | HALAÇ H, çoban z, ULAŞ SARIAYDIN E (2022). Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. , 11 - 27. |
| Chicago | HALAÇ Hicran Hanım,çoban zeynep,ULAŞ SARIAYDIN Ebru Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. (2022): 11 - 27. |
| MLA | HALAÇ Hicran Hanım,çoban zeynep,ULAŞ SARIAYDIN Ebru Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. , 2022, ss.11 - 27. |
| AMA | HALAÇ H,çoban z,ULAŞ SARIAYDIN E Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. . 2022; 11 - 27. |
| Vancouver | HALAÇ H,çoban z,ULAŞ SARIAYDIN E Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. . 2022; 11 - 27. |
| IEEE | HALAÇ H,çoban z,ULAŞ SARIAYDIN E "Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi." , ss.11 - 27, 2022. |
| ISNAD | HALAÇ, Hicran Hanım vd. "Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi". (2022), 11-27. |
| APA | HALAÇ H, çoban z, ULAŞ SARIAYDIN E (2022). Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(56), 11 - 27. |
| Chicago | HALAÇ Hicran Hanım,çoban zeynep,ULAŞ SARIAYDIN Ebru Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.56 (2022): 11 - 27. |
| MLA | HALAÇ Hicran Hanım,çoban zeynep,ULAŞ SARIAYDIN Ebru Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.56, 2022, ss.11 - 27. |
| AMA | HALAÇ H,çoban z,ULAŞ SARIAYDIN E Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2022; 0(56): 11 - 27. |
| Vancouver | HALAÇ H,çoban z,ULAŞ SARIAYDIN E Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2022; 0(56): 11 - 27. |
| IEEE | HALAÇ H,çoban z,ULAŞ SARIAYDIN E "Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.11 - 27, 2022. |
| ISNAD | HALAÇ, Hicran Hanım vd. "Büyükada’daki Hafıza Mekânlarının Korunması ve Canlanması İçin Kültür Rotası Önerisi". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 56 (2022), 11-27. |
