Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları
Yıl: 2022 Cilt: 36 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 6 - 33 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.16878/gsuilet.1073008 İndeks Tarihi: 13-10-2022
Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları
Öz: Bu çalışma, Basın İlan Kurumu’nun (BİK) 2017-2021 arasında verdiği resmi ilan ve reklam kesme cezalarındaki değişimi, BİK’in kuruluş amacı çerçevesinde değerlendirmektedir. Basında, özellikle 2020 ve 2021 yıllarında BİK cezalarında 2020 yılı sonrasında bir artış olduğu, cezaların iktidara belirli mesafede duran bir- kaç gazeteye yöneldiği ve basın üzerinde bir baskı unsuru haline geldiği yönünde haberler çıkmaktadır. Fakat cezalarda değişimi gösteren akademik bir çalışma bu- lunmamaktadır. Bu çalışmada, ilk kez, BİK Yönetim Kurulu toplantı tutanakları ve ulaşılan faaliyet raporlarında aktarılan bilgiler derlenerek, BİK’in verdiği ilan kesme cezaları incelenmektedir. Ele alınan zaman diliminde özellikle BİK Yönetim Kuru- lu’nda Eylül 2019’da yapılan değişikliğin, verilen ortalama ceza sayısında altı kata yakın bir artışla sonuçlandığını gözlemlenmiştir. Basın Ahlak İlkeleri çerçevesinde verilen cezaların toplamdaki payında meydana gelen değişim ve cezaların yalnızca belirli gazetelerde yoğunlaşması da çalışma kapsamında raporlanmış ve çözüm- lenmiştir. Elde edilen veriler, BİK’in kuruluş amaçları arasında yer alan basın öz- gürlüğü ve çoksesliliği sağlamaktan uzaklaştığını göstermektedir.
Anahtar Kelime: Turkish Press Advertisement Agency and its Suspension Penalties of Official Advertisements Given to the Press between 2017 and 2021
Öz: This study evaluates the changes in the Turkish Press Ad- vertisement Agency’s (BIK) decisions regarding t the suspension penalties of official advertisements in the Turkish Press between 2017 and 2021. Founded as an autonomous agency in 1961, BIK aims to distribute official advertisements and announcements im- partially among press outlets. Since 2019, the agency has occupied the Turkish press’ agenda for its unfair advertisement suspension decisions towards specific newspapers. This paper provides the first comprehensive examination of BIK penalties based on both its annual reports and governing board meeting minutes. The data show that the penalties have increased almost six-fold following the board change. Further, we provide evidence that following the board change, penalties have concentrated on certain press outlets and are mostly given on “ethical principles” grounds. The paper concludes that the post-2019 policy change contradicts the BIK’s founding principles to promote press freedom and pluralism.
Anahtar Kelime: Agence de Publicité Presse et ses sanctions de suspension des publicités officielles données à la presse entre 2017 et 2021
Öz: Cette étude évalue les changements sur les décisions de l’Agence gouver- nementale de publicité de la presse (AGPP) concernant les sanctions de suspen- sion des publicités officielles sur la presse turque entre 2017 et 2021. L’AGPP a été fondée en 1961 comme une agence autonome, et elle vise à diffuser les pu- blicités et annonces officielles de façon impartiale parmi les organes de presse. Pourtant, depuis 2019, l’agence se fait une renommée pour ses décisions in- justes de suspension de publicités envers des journaux spécifiques. Cette étude est une analyse complète des sanctions par l’AGPP, réalisée au moyen de ses rapports annuels et sur les procès-verbaux des réunions du conseil d’adminis- tration. Les données montrent que les sanctions ont été multipliées par six en moyenne suite au changement de conseil. A la suite de changement de conseil d’administration, on constate que les sanctions se sont concentrées sur cer- tains organes de presse et sont principalement prononcées sur la base des « principes éthiques ». Cette étude conclut que le changement de politique post- 2019 contredit les principes fondateurs du AGPP pour promouvoir la liberté et le pluralisme de la presse.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akyol, M. (2021). Muhalif gazetelere mali kıskacın sopası: Basın İlan Kurumu. https://expressioninterrupted.com/tr/muhalif-gazetelere-mali-kiskacin-sopasi-ba- sin-ilan-kurumu/
- Alemdar, K. (2001). İletişim ve tarih. Ümit Yayıncılık.
- Alemdar, K. (2017a). Demokrat parti döneminde resmi ve özel ilanlar Türkiye’de kitle iletişimi: Dün, bugün, yarın içinde (2. bs, C. 1, s. 248-250). Türkiye Gazete- ciler Cemiyeti.
- Alemdar, K. (2017b). Demokrat Parti ve basın Türkiye’de kitle iletişimi: Dün, bu- gün, yarın içinde (2. bs, C. 1, s. 232-243). Türkiye Gazeteciler Cemiyeti.
- Anadolu Ajansı. (2016, Mayıs 12). Terör ve şiddeti özendiren yayınlara ceza. Erişim 10 Şubat 2022, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/teror-ve-siddeti-ozendi- ren-yayinlara-ceza/570962
- Arcan, H. E. (2008, Kasım). Nail Güreli ile sözlü tarih görüşmesi. Erişim 10 Şubat 2022, http://dspace.sozlutarih.org.tr:8080/handle/20.500.11834/3676?show=full
- Atuk, F. G. (2020). Medya ve iktidar ilişkisi bağlamında Demokrat Parti’nin ilan ve reklam politikaları. Erciyes İletişim Dergisi, 7(1), 533-556.
- Baldasty, G. J. (1992). The Commercialization of News in the Nineteenth Cen- tury. University of Wisconsin Press.
- Basın İlan Kurumu. (t.y.). Hakkımızda. Erişim 10 Şubat 2022, https://bik.gov.tr/ kurumsal/hakkimizda/
- Basın İlan Kurumu. (2016, Ekim 5). Resmi ilan ve reklamlar ile bunları yayınla- yacak süreli yayınlar yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Erişim 10 Şubat 2022, https://bik.gov.tr/kurumsal-haberler/resmi-ilan-ve-reklamlar-ile-bunlari-ya- yinlayacak-sureli-yayinlar-yonetmeligi-resmi-gazetede-yayimlandi/
- Basın İlan Kurumu. (2019, Eylül 9). BİK Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçileri belli oldu. Erişim 10 Şubat 2022, bik.gov.tr/kurumsal-haberler/bik-yonetim-kurulu-uye- leri-ve-denetcileri-belli-oldu
- Basın İlan Kurumu. (2022, Ocak 24). Basın İlan Kurumu, gazete ve dergileri Ba- sın Ahlak Esasları kapsamında inceler. Erişim 10 Şubat 2022, https://bik.gov.tr/ kurumsal-haberler/basin-ilan-kurumu-gazete-ve-dergileri-basin-ahlak-esaslari-kap- saminda-inceler/
- Basın Konseyi. (2022). 2021 yılı basın özgürlüğü raporu. Erişim 10 Şubat 2022, https://www.basinkonseyi.org.tr/basin-konseyi-2021-yili-basin-ozgurlugu-raporu/
- Başar, A. H. (2007). Ahmet Hamdi Başar’ın hatıraları (M. Koraltürk, Ed.; 1. baskı). İstanbul Bilgi Üniversitesi.
- Bianet. (2021, Ocak 12). Basın İlan Kurumu’ndan BirGün’e ‘RTÜK’ cezası. Erişim 10 Şubat 2022, https://m.bianet.org/bianet/medya/237415-basin-ilan-kurumu-n- dan-birgun-e-rtuk-cezasi
- Birgün. (2021a, Eylül 28). İlan değil, ceza kurumu. Erişim 10 Şubat 2022, https:// www.birgun.net/haber/ilan-degil-ceza-kurumu-360193
- Birgün. (2021b, Kasım 7). Kâğıttan sebepler. Erişim 10 Şubat 2022, https://www. birgun.net/haber/kagittan-sebepler-364885
- Cumhuriyet. (2021, Eylül 27). Cumhuriyet’e 74 günlük resmi ilan cezası. Erişim 10 Şubat 2022, https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/cumhuriyete-74-gun- luk-resmi-ilan-cezasi-1872111
- Dursun, Ç., & Alemdar, K. (1999). İlan ve reklam gelirleri. Medya gücü ve demok- ratik kurumlar içinde (s. 125-138). AFA Yayıncılık.
- Eroğul, C. (1970). Demokrat Parti tarihi ve ideolojisi. Sevinç Matbaası.
- Evrensel. (2021, Mayıs 18). BİK’in Evrensel’e bugüne kadar verdiği ilan kesme cezaları 103 gün oldu. Erişim 10 Şubat 2022, https://www.evrensel.net/ha- ber/423564/bikin-evrensele-bugune-kadar-verdigi-ilan-kesme-cezalari-103-gun-ol- du
- Faik, B. (2001). Matbuat basın derken—Medya (1. baskı, C. 2). Doğan Kitap.
- Faruk Bildirici. (2021, Şubat 7). Basın İlan’da yıllık ceza rekoru ve habere rüşvet teklifi! Erişim 10 Şubat 2022, https://farukbildirici.com/basin-ilan-da-yillik-ceza-re- koru-ve-habere-rusvet-teklifi
- Gazeteciler Cemiyeti. (2020). İfade ve basın özgürlüğü 2020 yıllık raporu. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti. Erişim 10 Şubat 2022, http://media4democracy.org/public/ uploads/reports_8412938.pdf
- Gevgilili, A. (1981). Yükseliş ve düşüş. Altın Kitaplar.
- Girgin, A. (2007). Türkiye’de yerel basın ve resmî ilan (S. Gezgin, Ed.; s. 243-260). İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi.
- Girgin, A. (2008). Gazeteciliğin temel ilkeleri. Der Yayınları.
- Karagöz-Kızılca, G. (2017). Resmi-özel ilanlar ve Basın İlan Kurumu. K. Alemdar (Ed.), Türkiye’de kitle iletisimi: Dün, bugün, yarın içinde (2. bs, C. 1-2, s. 579-592). Türkiye Gazeteciler Cemiyeti.
- Kaya, R. (1999). Türkiye’de 1980 sonrası medyanın gelişimi ve ideoloji gereksini- mi. Türk-İş Yıllığı ’99 içinde (C. 2). Türk-iş.
- Kaya, R. (2017). Siyasal yaşam ve medya. K. Alemdar (Ed.), Türkiye’de kitle ile- tisimi: Dün, bugün, yarın içinde (2. bs, C. 1, s. 404-417). Türkiye Gazeteciler Ce- miyeti.
- Keane, J. (2000). Medya ve demokrasi (H. Şahin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Kocabaşoğlu, U., Bulutgil, A., Fahrettin, Ç., Binnaş, İ. E., & Şeker, N. (1996). SEKA
- tarihi: Türkiye selüloz ve kâğıt fabrikalarının tarihsel gelişimi. SEKA. Kovach, B., & Rosenstiel, T. (2007). The elements of journalism: What newspe- ople should know and the public should expect (1st rev. ed., Completely updated and rev). Three Rivers Press.
- Kubilay, Ç. (2014). Demokrat Parti döneminde bir baskı ve denetim mekanizması olarak cevap ve düzeltme hakkının kullanımı: Ulus örneği (1956-1960). Dumlupı- nar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39, 187-201.
- Lardeau, M. and Patrick Le Floch (2013). France: Press Subsidies—Inefficient but Enduring. in P. Murschetz (ed.), State Aid for Newspapers, Media Business and Innovation. DOI 10.1007/978-3-642-35691-9_13, # Springer-Verlag.
- Ots, M., & Picard, R. G. (2018). Press Subsidies. In J. F. Nussbaum (Ed.), Ox- ford Research Encyclopedia of Communication. Oxford University Press. DOI: 10.1093/acrefore/9780190228613.013.861
- Öymen, A. (2013). Ve ihtilal (1. baskı). Doğan Kitap.
- Papathanassopoulos, S. (2013).“Greece: Press Subsidies in Turmoil” in P.C. Murschetz (ed.), State Aid for Newspapers, Media Business and Innovation; The- ories, Cases, Actions. Springer, p. 237-521.
- Petrova, M. (2011). “Newspapers and Parties: How Advertising Revenues Cre- ated an Independent Press.” American Political Science Review, 105 (4): 790– 808. doi:10.1017/S0003055411000360.
- Resmi Gazete (1957). Kararname 4/9714 (Sy 9767). https://www.resmigazete. gov.tr/arsiv/9767.pdf
- Resmi Gazete (1956). Neşir yoliyle veya radyo ile işlenecek bazı cürümler hak- kındaki 6334 sayılı kanunun adı ile bazı maddelerinin tadiline ve bir madde ilâver- sine dair Kanun, 6732. Erişim 10 Şubat 2022, http://www.resmigazete.gov.tr/ arsiv/9327.pdf
- Resmi Gazete (1961). Basın İlan Kurumu teşkiline dair kanun, 195. Erişim 10 Şu- bat 2022, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10859.pdf
- Resmi Gazete (1994). Basın İlan Kurumu teşkiline dair 195 Sayılı Kanun’un 49’uncu maddesinde yer alan basın ahlak esasları hakkında 129 sayılı genel kurul kararı (Sy 22127). Erişim 10 Şubat 2022, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22127.pdf
- Resmi Gazete (2018). 2/1/1961 tarihli ve 195 sayılı Basin İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun 14’üncü maddesinde belirtilen yetkilerin İletişim Başkanlığı tara- fından kullanilmasina dair Cumhurbaşkanliği karari (Sy 30521). Erişim 10 Şubat 2022, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/08/20180831-12.pdf
- Şahin, Ü., Coşkun, İ., & Dönmez Gedek, B. (2020). Türkiye Gazeteciler Sendikası
- 2019-2020 basın özgürlüğü raporu. Türkiye Gazeteciler Sendikası. Tambini, D. (2021). A theory of media freedom. Journal of Media Law, 13(2), 135-152.
- Topuz, H. (2003). Türk basın tarihi: II. Mahmut’tan holdinglere (2. bs). Remzi Ki- tabevi.
- TÜİK. (2022). İstatistik veri portalı. Erişim 10 Şubat 2022, https://data.tuik.gov.tr
- Uzun, R. (2014). Medya-siyaset ilişkileri: Türkiye’de savunucu gazetecilik olgusu- nun incelenmesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 39, 129-147.
- Üstün, H. (2010). Türkiye’de devletin yazılı basına ilan ve reklâm dağıtım politika- ları ve Basın İlan Kurumu örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Üstün, H. (2017). Bab-ı Ali’de Dokuz Patron olayı. K. Alemdar (Ed.), Türkiye’de kit- le iletisimi: Dün, bugün, yarın içinde (2. bs, C. 1, s. 301-313). Türkiye Gazeteciler Cemiyeti.
| APA | KARAGOZ KIZILCA G, KIZILCA F (2022). Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. , 6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| Chicago | KARAGOZ KIZILCA Gul,KIZILCA FIKRET KEMAL Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. (2022): 6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| MLA | KARAGOZ KIZILCA Gul,KIZILCA FIKRET KEMAL Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. , 2022, ss.6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| AMA | KARAGOZ KIZILCA G,KIZILCA F Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. . 2022; 6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| Vancouver | KARAGOZ KIZILCA G,KIZILCA F Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. . 2022; 6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| IEEE | KARAGOZ KIZILCA G,KIZILCA F "Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları." , ss.6 - 33, 2022. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| ISNAD | KARAGOZ KIZILCA, Gul - KIZILCA, FIKRET KEMAL. "Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları". (2022), 6-33. https://doi.org/10.16878/gsuilet.1073008 |
| APA | KARAGOZ KIZILCA G, KIZILCA F (2022). Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. İleti-ş-im, 36(36), 6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| Chicago | KARAGOZ KIZILCA Gul,KIZILCA FIKRET KEMAL Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. İleti-ş-im 36, no.36 (2022): 6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| MLA | KARAGOZ KIZILCA Gul,KIZILCA FIKRET KEMAL Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. İleti-ş-im, vol.36, no.36, 2022, ss.6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| AMA | KARAGOZ KIZILCA G,KIZILCA F Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. İleti-ş-im. 2022; 36(36): 6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| Vancouver | KARAGOZ KIZILCA G,KIZILCA F Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları. İleti-ş-im. 2022; 36(36): 6 - 33. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| IEEE | KARAGOZ KIZILCA G,KIZILCA F "Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları." İleti-ş-im, 36, ss.6 - 33, 2022. 10.16878/gsuilet.1073008 |
| ISNAD | KARAGOZ KIZILCA, Gul - KIZILCA, FIKRET KEMAL. "Basın İlan Kurumu ve 2017-2021 Arasında Basına Verilen İlan Durdurma Cezaları". İleti-ş-im 36/36 (2022), 6-33. https://doi.org/10.16878/gsuilet.1073008 |
